Students’ Relationships With Peers and Teachers in the Context of Substance Use
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2025.1.003Keywords
school, relationships, student, teacher, psychoactive substancesAbstract
This article examines students’ relationships with their peers and teachers at school, exploring how these connections relate to adolescents’ use of psychoactive substances. The research was conducted using a diagnostic survey and an original questionnaire, involving 396 students aged 13 to 19 from primary, secondary, engineering, and vocational schools. The results revealed a significant relationship between adolescents’ connections with their peers and teachers and their substance use. Specifically, the greater the intensity of substance use among adolescents, the weaker their relationships with teachers and peers. Conversely, stronger relationships with school staff and peers were associated with fewer symptoms of alcohol and drug dependence. Academic performance, a mediating variable, played an important role in the study. The mean academic performance scores correlated significantly with adolescents’ relationships with teachers. The findings indicate that stronger relationships with school staff were associated with higher academic achievement, whereas lower academic performance correlated with higher levels of substance use among adolescents.
References
Ary D., Duncan T., Biglan A., Meltzer C., Noell J., Smolkowski K. (1999). “Development of Adolescent Problem Behaviour,” Journal of Abnormal Child Psychology, vol. 27, no. 2, pp. 141–150.
Berkowitz A.D. (2004). “The Social Norms Approach: Theory, Research and Annotated Bibliography,” http://www.alanberkowitz.com/articles/social_norms.pdf [access: 20.11.2024].
Black K.A., McCartney K. (1997). “Adolescent Females’ Security With Parents Predicts the Quality of Peer Interactions,” Social Development, vol. 6, no. 1, pp. 91–110.
Borowski K. (2010). “Kontakty społeczne dzieci i młodzieży. Zarys problematyki,” Scripta Comeniana Lesnensia, vol. 8, pp. 41–54.
Borsari B., Carey K.B. (2001). “Peer Influences on College Drinking: A Review of the Research,” Journal of Substance Abuse, vol. 13, no. 4, pp. 391–424.
Borsari B., Carey K.B. (2003). “Descriptive and Injunctive Norms in College Drinking: A Meta-analytic Integration,” Journal of Studies on Alcohol, vol. 64, no. 3, pp. 331–341.
Brzezińska A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bukowski W.M., Hoza B., Boivin M. (1993). “Popularity, Friendship, and Emotional Adjustment During Early Adolescence,” [in:] W. Damon, B. Laursen (eds.), New Directions for Child Development: Close Friendships in Adolescence, Jossey-Bass (CA): San Francisco, pp. 23–37.
Bukowski W.M., Newcomb A.F., Hartup W.W. (eds.) (1996 ). The Company They Keep: Friendship in Childhood and Adolescence, Cambridge: Cambridge University Press.
Challier B., Chau N., Predine R., Choquet M., Legras B. (2000). “Associations of Family Environment and Individual Factors With Tobacco, Alcohol, and Illicit Drug Use in Adolescent,” European Journal of. Epidemiology, vol. 16, no. 1, pp. 33–42.
Charrier L., van Dorsselaer S., Canale N., Baska T., Kilibarda B. et al. (2024). A Focus on Adolescent Substance Use in Europe, Central Asia and Canada: Health Behaviour in School-aged Children International Report from the 2021/2022 Survey, vol. 3, Copenhagen: WHO Regional Office for Europe, pp. 33–39. https://iris.who.int/handle/10665/376573 [access: 22.11.2024].
Coie J.D., Dodge K.A. (1998). “Aggression and Antisocial Behaviour,” [in:] N. Eisenberg (ed.), Handbook of Child Psychology, vol. 3: Social, Emotional, and Personality Development, New York: Wiley, pp. 779–862.
Corsano P., Majorano M., Champretavy L. (2006). “Psychological Well-being in Adolescence: The Contribution of Interpersonal Relations and Experience of Being Alone,” Adolescence, vol. 41, no. 162, pp. 341–353.
Cotterell J.L. (1992). “The Relations of Attachments and Supports to Adolescent Well-being and School Adjustment,” Journal od Adolescent Research, vol. 7, no. 1, pp. 28–42.
Dzielska A. (2017). Zachowania ryzykowne, Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
Eisenberg N., Fabes R.A. (1998). “Prosocial Development,” [in]: N. Eisenberg (ed.), Handbook of Child Psychology, vol. 3: Social, Emotional, and Personality Development, New York: Wiley, pp. 701–778.
Fass M.E., Tubman J.G. (2002). “The Influence of Parental and Peer Attachment on College Students’ Academic Achievement,” Psychology in the Schools, vol. 39, no. 5, pp. 561–573.
Garnefski N., Diekstra R.F. (1996). “Perceived Social Support from Family, School, and Peers: Relationship With Emotional and Behavioural Problems Among Adolescents,” Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, vol. 35, no. 12, pp. 1657–1664.
Gibson D.M., Jefferson R.N. (2006). “The Effect of Perceived Parental Involvement and the Use of Growth-fostering Relationships on Self-concept in Adolescents Participating in GEAR UP,” Adolescence, vol. 41, no. 161, pp. 111–125.
Goldstein S.E., Davis-Kean P.E., Eccles J. (2005). “Parents, Peers and Problem Behavior: A Longitudinal Investigation of the Impact of Relationship Perceptions and Characteristics on the Development of Adolescent Problem Behavior,” Developmental Psychology, vol. 41, no. 2, pp. 409–411.
Harris J.R. (1998). Geny czy wychowanie? Co wyrośnie z naszych dzieci i dlaczego, trans. A. Polkowski, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
Kostowski W. (2001). “Współczesna farmakoterapia uzależnienia od nikotyny,” Alkoholizm i Narkomania, vol. 14, no. 1, pp. 129–136.
Laible D.J., Carlo G., Roesch S.C. (2004). “Pathways to Self-esteem in Late Adolescence: The Role of Parent and Peer Attachment, Empathy, and Social Behaviours,” Journal of Adolescence, vol. 27, no. 6, pp. 703–716.
Malczewski A. (2022). “Młodzież a substancje psychoaktywne,” [in:] Młodzież 2021. Raport z badania CBOS i KCPU, Warszawa: CBOS; Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniem, pp. 208–223, https://kcpu.gov.pl/wp-content/uploads/2023/01/Mlodziez-2021-raport_uzupelniony.pdf [access: 20.11.2024].
Malczewski A., Jabłoński P. (2023). Raport 2023. Uzależnienia w Polsce, Warszawa: Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, https://kcpu.gov.pl/wp-content/uploads/2024/03/Raport-2023-wersja-Internetowa.pdf [access: 20.11.2024].
Maryl M., Korolczuk A. (2008). “Relacje z rodzicami i rówieśnikami – ich wpływ na funkcjonowanie adolescentów,” Psychiatria i Psychologia Kliniczna, vol. 8, no. 1, pp. 46–56.
Mellibruda J. (1997). “Profilaktyka problemowa,” Remedium, no. 10(56), pp. 17–20.
Mika S. (1975). Wstęp do psychologii społecznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Modrzejewska R., Bomba J. (2010). “Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych i używania substancji psychoaktywnych w populacji 17-letniej młodzieży wielkomiejskiej,” Psychiatria Polska, vol. 44, no. 4, pp. 579–592.
Napora E. (2019). “Skala komunikowania się adolescentów z rówieśnikami (SKAR) – właściwości psychometryczne narzędzia szacującego zadowolenie z relacji z rówieśnikami,” Polskie Forum Psychologiczne, vol. 24, no. 1, pp. 57–78.
Oleszkowicz A., Senejko A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ostaszewski K. (2008). “Problemy nastolatków związane z używaniem substancji psychoaktywnych,” Alkoholizm i Narkomania, vol. 21, no. 4, pp. 363–389.
Ostaszewski K., Bobrowski K., Borucka A., Okulicz-Kozaryn K., Pisarska A., Raduj J., Biechowska D. (2013). Monitorowanie zachowań ryzykownych i problemów zdrowia psychicznego młodzieży. Badania mokotowskie 2012, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie; Pracownia Profilaktyki Młodzieżowej “Pro-M”.
Pisarska A. (2023). “Przyjmowanie leków przeciwbólowych przez podopiecznych młodzieżowych ośrodków socjoterapii i młodzieżowych ośrodków wychowawczych,” Pediatria i Medycyna Rodzinna, vol. 19, no. 2, s. 87–91.
Pisarska A., Bobrowski K., Borucka A., Okulicz-Kozaryn, Ostaszewski K., Raduj J. (2012). “Używanie substancji psychoaktywnych oraz agresja i przemoc wśród uczniów szkół gimnazjalnych z perspektywy badań ilościowych i jakościowych,” Alkoholizm i Narkomania, vol. 25, no. 4, s. 357–382.
Pisarska A., Eisman A., Ostaszewski K., Zimmerman M.A. (2016). “Alcohol and Cigarette Use Among Warsaw Adolescents: Factors Associated With Risk and Resilience,” Substance Use & Misuse, vol. 51, no. 10, pp. 83–96.
Plesa S. (2022). “Disposable E-cigarettes: Global Market Overview,” ECigIntelligence, 13 May, https://ecigintelligence.com/disposable-e-cigarettes-global-market-overview-may-2022/ [access: 22.11.2024].
Poleszak W. (2004). “Diagnoza relacji rówieśniczych w środowisku szkolnym,” [in:] Z. Gaś (ed.), Badanie zapotrzebowania na profilaktykę w szkole. Poradnik dla szkolnych liderów profilaktyki, Lublin: Wydawnictwo Fundacji Masz Szansę, pp. 155–170.
Resnick M.D., Bearman P.S., Blum R.W., Bauman K.E., Harris K.M., Jones J., Tabor J., Beuhring T., Sieving R.E., Shew M., Ireland M., Bearinger L.H., Udry J.R. (1997). “Protecting Adolescents from Harm: Findings from the National Longitudinal Study on Adolescent Health,” Journal of the American Medical Association, vol. 278, no. 10, pp. 823–832.
Schneider B.H., Younger A.J. (1996). “Adolescent-Parent Attachment and Adolescent’s Relations With Their Peers: A Closer Look,” Youth and Society, vol. 28, no. 1, pp. 95–108.
Sierosławski J. (2020). Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport, prezentacja oraz informacja prasowa z ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w 2019 r. Europejski program badań ankietowych w szkołach ESPAD, Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii; Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; Instytut Psychiatrii i Neurologii, https://www.cinn.gov.pl/portal?id=166545 [access: 20.11.2024).
Stach-Hejosz M. (2011). “Postawa religijna a relacje interpersonalne katechizowanej młodzieży gimnazjalnej,” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, vol. 44, no. 1, pp. 166–176.
Ścibisz A. (2009). “Spostrzegane wsparcie i sympatia rówieśników, a style radzenia sobie ze stresem przez młodzież licealną,” Sztuka Leczenia, vol. 3–4, pp. 73–91.
Thompson B. (2000). “Canonical Correlation Analysis,” [in:] L.G. Grimm, P.R. Yarnold (eds.), Reading and Understanding More Multivariate Statistics, Washington: American Psychological Association, pp. 285–316.
Wojtyła A., Bojar I., Biliński P. (2010). “Problem spożywania alkoholu wśród młodzieży w Polsce,” Medycyna Ogólna, vol. 16, no. 4, pp. 570–580.
Wolniewicz-Grzelak B., Okulicz-Kozaryn K., Pisarska A. (1996). Substancje uzależniające. Czym są i jak działają (Pakiet prewencyjny: Program Zapobiegania Narkomanii „Odlot”, Zeszyt 7), Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Woronowicz B. (2003). Bez tajemnic o uzależnieniach i ich leczeniu, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Woynarowska-Sołdan M., Woynarowska B., Kokoszka I., Mazur J. (2000). Zdrowie młodzieży szkolnej w Polsce. Młodzież o szkole, Warszawa: Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania; Wydział Pedagogiczny UW.
“Wypaleni nastolatkowie... Jakie mogą być konsekwencje stosowania e-papierosów?” 4.01.2023, https://planujedlugiezycie.pl/aktualnosci/wypaleni-nastolatkowie-jakie-moga-byc-konsekwencje-stosowania-e-papierosow/ [access: 20.11.2024].
Zuckerman M. (1994). Behavioral Expressions and Biosocial Bases of Sensation Seeking, Cambridge: Cambridge University Press.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Monika Zięciak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 629
Number of citations: 0
