Stosunek nauczycieli do edukacji uczniów zdolnych
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2020.4.006Słowa kluczowe
edukacja, uczeń zdolny, nauczyciel, rozwój talentu, postawyAbstrakt
Nauczyciele mają istotny wpływ na osiągnięcia i rozwój zdolności uczniów. Postawy nauczycieli pomagają zrozumieć relacje z utalentowanymi uczniami oraz wyjaśnić pracę podejmowaną na rzecz ich rozwoju. Mają także znaczenie dla rozwoju zawodowego i kultury szkoły. Kiedy nie są uświadomione, stają się częścią ukrytego programu szkoły, w tym źródłem ograniczeń myślenia i działania profesjonalnego. W artykule przedstawione zostały wyniki badań na temat stosunku nauczycieli do kształcenia uczniów zdolnych. Zastosowano skalę pięciostopniową. Twierdzenia dotyczyły pięciu obszarów kształcenia uczniów zdolnych: ustosunkowanie nauczycieli do kwestii doboru/selekcji uczniów według zdolności, identyfikacji, wsparcia szkolnego, wsparcia pozaszkolnego, własnych kompetencji. Porównano wypowiedzi nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej (NEW, N = 37) oraz nauczycieli klas starszych (NKS, N = 69). Z perspektywy rozwoju zdolności na tych dwóch etapach kształcenia uczniowie potrzebują innych nauczycieli i odmiennego typu wsparcia. Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej ma umożliwić ,,zakochanie się” uczniowi w dziedzinie ujawnianych przez niego zdolności. W starszych klasach nauczyciel staje się odpowiedzialny za uczenie technik niezbędnych do opanowania kompetencji w obszarze danego talentu. Różnice w opiniach obu badanych grup potwierdzają, że nauczyciele uczniów młodszych i starszych reprezentują nieco odmienne podejście do kształcenia osób zdolnych.
Bibliografia
Bégin J., Gagné F. (1994). Predictors of Attitudes toward Gifted Education: A Review of the Literature and Blueprints for Future Research, ,,Journal for the Education of the Gifted”, t. 17, nr 2, s. 161–179.
Bloom B.S. (1985). Generalizations about Talent Development, [w:] Developing Talent in Young People, red. B.S. Bloom, New York: Ballantine Books, s. 507–549.
Cieślikowska J., Limont W. (2010). Obraz ucznia zdolnego w potocznych koncepcjach nauczycieli, [w:] Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego, t. 2, red. W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, s. 11–25.
Clark B. (2002). Growing up Gifted: Developing the Potential of Children at Home and at School (wyd. 5), Upper Saddle River (NJ): Prentice Hall.
Cross T.L., Coleman L.J. (2005). School-based Conception of Giftedness, [w:] Conceptions of Giftedness, red. R.J. Sternberg, J.E. Davidson, Cambridge–New York: Cambridge University Press, s. 52–63.
Davis G., Rimm S. (2004). Education of the Gifted and Talented (wyd. 5), Boston: Allyn & Bacon.
Eby J.W., Smutny J.F. (1998). Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży, przeł. K. Konarzewski, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Freeman J. (2015). Cultural Variations in Ideas of Gifts and Talents with Special Regard to the Eastern and Western Worlds, [w:] Gifted Education in Asia, red. D.Y. Dai, C.K. Ching, Charlotte (NC): Information Age Publishing, s. 231–244.
Gagné F. (2018). Attitudes toward Gifted Education: Retrospective and Prospective Update, ,,Psychological Test and Assessment Modeling”, t. 60, nr1, s. 403–428.
Giza T. (2006). Socjopedagogiczne uwarunkowania procesów identyfikowania oraz rozwoju zdolności uczniów w szkole, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Giza T. (2016). Sukces ucznia zdolnego jest też sukcesem jego nauczyciela, [w:] Zrozumieć szkołę. Konteksty zmiany, red. M.J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 188–202.
Giza T. (2019a). Kształcenie uczniów zdolnych – dwie kultury, [w:] Edukacja osób zdolnych, red. E. Piotrowski, M. Porzucek-Miśkiewicz, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 23–42.
Giza T. (2019b). Kształcenie uczniów zdolnych – między inkluzją a segregacją, ,,Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne”, t. 33, s. 31–46.
Lassig C.J. (2009). Teacher’ Attitudes towards the Gifted: the Importance of Professional Development and School Culture „Australasian Journal of Gifted Education”, t. 18, nr 2, s. 32–42.
Limont W. (2018). Czy uczniowie zdolni mają swoje miejsce w tradycyjnej szkole?, [w:] Alternatywy w edukacji, red. B. Śliwerski, A. Rozmus, Kraków–Rzeszów: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Oficyna Wydawnicza ,,Impuls”, s. 151–189.
Perković Krijan I., Borić E. (2015). Teachers’ Attitudes towards Gifted Students and Differences in Attitudes Regarding the Years of Teaching, ,,Croatian Journal of Education”, t. 17, nr 1, s. 165–178.
Pfeiffer S.I. (2020). Introduction, „Psychology in the Schools” (Special Issue: Serving Gifted and Talented Students in the Schools), t. 57, nr 10, s. 1–3.
Reid E., Boettger H. (2015). Gifted Education in Various Countries of Europe, ,,Slavonic Pedagogical Studies Journal”, t. 4, nr 2, s. 158–171.
Salcher A. (2009). Utalentowany uczeń i jego wrogowie, przeł. A. Rylska-Juruś, Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe „Fosze”.
Subotnik R.F., Olszewski-Kubilius P., Worrell F.C. (2015). Od tradycyjnych perspektyw na temat zdolności do psychologii rozwoju talentu: zmiana oparta na wiedzy psychologicznej, ,,Psychologia Wychowawcza”, t. 50, nr 8, s. 20–30.
Wspieranie uczniów uzdolnionych w województwie dolnośląskim (2016). Delegatura NIK we Wrocławiu.
Ziegler A. (2005). The Actiotope Model of Giftedness, [w:] Conceptions of Giftedness, red. R.J. Sternberg, J.E. Davidson, New York: Cambridge University Press, s. 411–436.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 961
Liczba cytowań: 0
