Stosunek nauczycieli do edukacji uczniów zdolnych
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2020.4.006Keywords
edukacja, uczeń zdolny, nauczyciel, rozwój talentu, postawyAbstract
Nauczyciele mają istotny wpływ na osiągnięcia i rozwój zdolności uczniów. Postawy nauczycieli pomagają zrozumieć relacje z utalentowanymi uczniami oraz wyjaśnić pracę podejmowaną na rzecz ich rozwoju. Mają także znaczenie dla rozwoju zawodowego i kultury szkoły. Kiedy nie są uświadomione, stają się częścią ukrytego programu szkoły, w tym źródłem ograniczeń myślenia i działania profesjonalnego. W artykule przedstawione zostały wyniki badań na temat stosunku nauczycieli do kształcenia uczniów zdolnych. Zastosowano skalę pięciostopniową. Twierdzenia dotyczyły pięciu obszarów kształcenia uczniów zdolnych: ustosunkowanie nauczycieli do kwestii doboru/selekcji uczniów według zdolności, identyfikacji, wsparcia szkolnego, wsparcia pozaszkolnego, własnych kompetencji. Porównano wypowiedzi nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej (NEW, N = 37) oraz nauczycieli klas starszych (NKS, N = 69). Z perspektywy rozwoju zdolności na tych dwóch etapach kształcenia uczniowie potrzebują innych nauczycieli i odmiennego typu wsparcia. Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej ma umożliwić ,,zakochanie się” uczniowi w dziedzinie ujawnianych przez niego zdolności. W starszych klasach nauczyciel staje się odpowiedzialny za uczenie technik niezbędnych do opanowania kompetencji w obszarze danego talentu. Różnice w opiniach obu badanych grup potwierdzają, że nauczyciele uczniów młodszych i starszych reprezentują nieco odmienne podejście do kształcenia osób zdolnych.
References
Bégin J., Gagné F. (1994). Predictors of Attitudes toward Gifted Education: A Review of the Literature and Blueprints for Future Research, ,,Journal for the Education of the Gifted”, t. 17, nr 2, s. 161–179.
Bloom B.S. (1985). Generalizations about Talent Development, [w:] Developing Talent in Young People, red. B.S. Bloom, New York: Ballantine Books, s. 507–549.
Cieślikowska J., Limont W. (2010). Obraz ucznia zdolnego w potocznych koncepcjach nauczycieli, [w:] Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego, t. 2, red. W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, s. 11–25.
Clark B. (2002). Growing up Gifted: Developing the Potential of Children at Home and at School (wyd. 5), Upper Saddle River (NJ): Prentice Hall.
Cross T.L., Coleman L.J. (2005). School-based Conception of Giftedness, [w:] Conceptions of Giftedness, red. R.J. Sternberg, J.E. Davidson, Cambridge–New York: Cambridge University Press, s. 52–63.
Davis G., Rimm S. (2004). Education of the Gifted and Talented (wyd. 5), Boston: Allyn & Bacon.
Eby J.W., Smutny J.F. (1998). Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży, przeł. K. Konarzewski, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Freeman J. (2015). Cultural Variations in Ideas of Gifts and Talents with Special Regard to the Eastern and Western Worlds, [w:] Gifted Education in Asia, red. D.Y. Dai, C.K. Ching, Charlotte (NC): Information Age Publishing, s. 231–244.
Gagné F. (2018). Attitudes toward Gifted Education: Retrospective and Prospective Update, ,,Psychological Test and Assessment Modeling”, t. 60, nr1, s. 403–428.
Giza T. (2006). Socjopedagogiczne uwarunkowania procesów identyfikowania oraz rozwoju zdolności uczniów w szkole, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Giza T. (2016). Sukces ucznia zdolnego jest też sukcesem jego nauczyciela, [w:] Zrozumieć szkołę. Konteksty zmiany, red. M.J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 188–202.
Giza T. (2019a). Kształcenie uczniów zdolnych – dwie kultury, [w:] Edukacja osób zdolnych, red. E. Piotrowski, M. Porzucek-Miśkiewicz, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 23–42.
Giza T. (2019b). Kształcenie uczniów zdolnych – między inkluzją a segregacją, ,,Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne”, t. 33, s. 31–46.
Lassig C.J. (2009). Teacher’ Attitudes towards the Gifted: the Importance of Professional Development and School Culture „Australasian Journal of Gifted Education”, t. 18, nr 2, s. 32–42.
Limont W. (2018). Czy uczniowie zdolni mają swoje miejsce w tradycyjnej szkole?, [w:] Alternatywy w edukacji, red. B. Śliwerski, A. Rozmus, Kraków–Rzeszów: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Oficyna Wydawnicza ,,Impuls”, s. 151–189.
Perković Krijan I., Borić E. (2015). Teachers’ Attitudes towards Gifted Students and Differences in Attitudes Regarding the Years of Teaching, ,,Croatian Journal of Education”, t. 17, nr 1, s. 165–178.
Pfeiffer S.I. (2020). Introduction, „Psychology in the Schools” (Special Issue: Serving Gifted and Talented Students in the Schools), t. 57, nr 10, s. 1–3.
Reid E., Boettger H. (2015). Gifted Education in Various Countries of Europe, ,,Slavonic Pedagogical Studies Journal”, t. 4, nr 2, s. 158–171.
Salcher A. (2009). Utalentowany uczeń i jego wrogowie, przeł. A. Rylska-Juruś, Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe „Fosze”.
Subotnik R.F., Olszewski-Kubilius P., Worrell F.C. (2015). Od tradycyjnych perspektyw na temat zdolności do psychologii rozwoju talentu: zmiana oparta na wiedzy psychologicznej, ,,Psychologia Wychowawcza”, t. 50, nr 8, s. 20–30.
Wspieranie uczniów uzdolnionych w województwie dolnośląskim (2016). Delegatura NIK we Wrocławiu.
Ziegler A. (2005). The Actiotope Model of Giftedness, [w:] Conceptions of Giftedness, red. R.J. Sternberg, J.E. Davidson, New York: Cambridge University Press, s. 411–436.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 1136
Number of citations: 0
