Uniwersalne i aktualne dylematy i paradoksy w życiu nauczyciela twórczego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2020.4.002Słowa kluczowe
nauczyciel, twórczość, szkoła, edukacja, kształcenie, globalizacja, dylematy, paradoksyAbstrakt
Artykuł ma na celu ukazanie tradycyjnych i współczesnych dylematów i paradoksów obecnych w zawodzie nauczyciela oraz zwrócenie uwagi na znaczenie rozwoju twórczego potencjału uczniów. Rola zawodowa i status nauczycieli ulega ciągłym przeobrażeniom, m.in. na skutek zmieniających się nieustannie realiów życia. Nauczyciel powinien nie tylko przekazywać gotową wiedzę, lecz uczyć jej zdobywania, wskazywać różne strategie uczenia się, rozwiązywania problemów, kierować wszechstronnym rozwojem uczniów, zwracać szczególną uwagę na rozwój osobowości i społecznych wartości wychowanków. Obecnie potrzebujemy zwłaszcza skutecznych działań edukacyjno-wychowawczych, mających na celu kształtowanie człowieczeństwa uczniów. Chodzi o ideę wyrażoną w greckiej paidei, a następnie w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r., polegającą na tym, że w nauczaniu i wychowaniu chodzi o wszechstronny rozwój człowieka, możliwie pełne urzeczywistnianie jego potencjału osobowego, wyposażanie go w niezbędną całościową wiedzę o świecie i o nim samym. Chodzi zatem zarówno o kształtowanie kultury osobistej ucznia i wychowanka, jak i o skuteczne wprowadzenie go w historycznie ukształtowaną kulturę oraz w świat uniwersalnych wartości, w tym wartości humanistycznych. I wreszcie – o udane przysposobienie go do życia indywidualnego i społecznego. Innymi słowy w tej idei chodzi o ukształtowanie człowieka o bogatej duchowości i rozbudowanej kreatywności, samodzielnej i krytycznej umysłowości oraz rozbudzonej wrażliwości moralnej i humanistycznej. Obecnie potrzeba nowoczesnej myśli pedagogicznej na miarę wielkich konstrukcji teoretycznych czołowych twórców „nowej pedagogii” ubiegłego stulecia, takich jak myśl pedagogiczna Johna Deweya, Stefana Szumana, Zygmunta Mysłakowskiego czy koncepcji edukacji permanentnej Bogdana Suchodolskiego.
Bibliografia
Adamska-Staroń M. (2009). Edukacyjna przestrzeń – Pedagogiczne idee – Ku czemu powrót?, „Podstawy Edukacji”, t. 2: Ciągłość i zmiana, s. 89–103.
Banach C. (2005). Szanse i zagrożenia rozwoju edukacji w Polsce, „Kultura i Edukacja”, nr 2, s. 40–52.
Bauman Z. (2000). Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bereźnicki F. (2004). Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Brzezińska A. (2008). Nauczyciel jako organizator społecznego środowiska uczenia się, [w:] Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy, red. E. Filipiak, Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, s. 35–50.
Czarnecki K. (1996). Rozwój twórczy człowieka, [w:] Twórczy rozwój nauczyciela, red. S. Juszczyk, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 74–85.
Dąbek A. (1998). Psychologiczne podstawy twórczej aktywności dziecka, Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Dziamski G. (1995). Ponowoczesna świadomość estetyczna, [w:] Trudna ponowoczesność. Rozmowy z Zygmuntem Baumanem, cz. 1, red. A. Zeidler-Janiszewska, Poznań: Wydawnictwo Fundacja Humaniora.
Korczak J. (1993). Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/dziecko-w-rodzinie.pdf [dostęp : 12.06.2020].
Kozielecki J. (1969). Rozwiązywanie problemów, Warszawa: PZWS.
Krzywoń D. (2008). Kraina kreatywności. Sposoby przeciwdziałania rutynie w pracy z dziećmi poprzez ekspresję twórczą i artystyczną, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Kupisiewicz C. (1980). Przemiany edukacyjne w świecie, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kupisiewicz C. (1994). Koncepcje reform szkolnych w latach osiemdziesiątych, Warszawa: Wydawnictwo,, Żak”.
Kupisiewicz C. (1999a). Zarys koncepcji przebudowy systemu szkolnego w Polsce, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kupisiewicz C. (1999b). Paradygmaty i wizje reform oświatowych, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kwieciński Z. (1995). Socjopatologia edukacji, Olecko: Mazurska Wszechnica Nauczycielska.
Milerski B., Śliwerski B. (red.). (2000). Pedagogika. Leksykon PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Okoń W. (oprac.). (1962). Osobowość nauczyciela. Rozprawy J. Wł. Dawida, Z. Mysłakowskiego, St. Szumana, M. Kreutza, St. Baleya, Warszawa: Wydawnictwo PZWS.
Płóciennik E. (2011). Stymulowanie zdolności twórczych dziecka, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Popek S. (1988). Aktywność twórcza dzieci i młodzieży, Warszawa: WSiP.
Pyżalski J. Kołodziejczyk J. (2015). Nauczyciel wobec sytuacji trudnych wychowawczo, [w:] Wychowawcze i społeczno-kulturowe kompetencje współczesnych nauczycieli. Wybrane konteksty, red. J. Pyżalski, Łódź: theQ studio, s. 77–94.
Skolimowski H. (2009). Prawda a problem ludzkiej egzystencji, [w:] Poznanie a prawda, red. A.L. Zachariasz, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 207–219.
Suchodolski B. (1980). Pedagogika. Podręcznik dla kandydatów na nauczycieli, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Surma B. (2012). Teoretyczne założenia kształtowania postawy twórczej dzieci w wieku przedszkolnym, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 4(26), s. 13–27.
Szmidt K.J. (2003). Dydaktyka twórczości. Koncepcje, problemy, rozwiązania, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Szmidt K.J. (2007). Pedagogika twórczości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Szmidt K.J. (2018). Kreatywność – twórczość – postawa twórcza. Próba systematyzacji pojęć i teorii, [w:] Alternatywy w edukacji, red. B. Śliwerski, A. Rozmus, Kraków–Rzeszów: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, s. 97–127.
Szmyd J. (2015). Zagrożone człowieczeństwo. Regresja antropologiczna w świecie ponowoczesnym, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Szmyd J. (2019). Moc i niemoc edukacji i wychowania w społeczeństwie rynkowym. Wgląd krytyczny i prospektywny. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Szuman S. (1962). Talent pedagogiczny, [w:] W. Okoń (red.), Osobowość nauczyciela. Warszawa: PZWS, s. 90–134.
Śliwerski B. (2003). Nauki o wychowaniu wobec wyzwań postmodernizmu, „Chowanna”, R. 46(59), t. 1(20), s. 9–18.
Śliwerski B. (2015). Nauczyciele w gorsecie MEN-owskich regulacji, [w:] Uczłowieczyć komunikację. Nauczyciel wobec ucznia w przestrzeni szkolnej, red. H. Kwiatkowska, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 57–83.
Zieliński P. ( 2012). Rola nauczyciela w świetle założeń edukacji postmodernistycznej, „Pedagogika. Prace Naukowe Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie”, t. 21, s. 58–69.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Akademii Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Akademii Ignatianum w Krakowie. Akademia Ignatianum w Krakowie jest uprawniona do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 702
Liczba cytowań: 0