The Master-teacher and His Duties:
A Historical Pedeutology Sketch
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2021.3.004Keywords
master, teacher, scientific publications, reviews, scientific reliability, historical pedeutologyAbstract
The presented considerations fall within the scope of historical pedeu-tology. The presented sketch is devoted to the master-teacher problem in the context of the development of science, research and teaching. It attempts to describe the obligations that must be fulfilled by a person in order to be called a master. It was carried out on the basis of selected examples of masters, distinguished for science and teaching, mainly rep-resentatives of the history of education and pedagogy. Their merits are based on the creation of scientific schools and contribution to the development of Polish scientific communities. Studies, archival materials and diary literature were all used for the purpose of presenting the issue. The conclusions achieved from the analysis of sources led to the belief that one of the most important characteristics of a master-teacher is reliability, which is manifested in both university teaching and research. Scientific reliability is not only a value in general, but most importantly a duty of people who can be called masters. It must be emphasized that the article does not pretend to be an exhaustive study, it is merely an outline of planned further research on the essence of the master-teacher and its importance in the history of science and culture.
References
Źródła archiwalne:
Archiwum PAN, Warszawa, sygn. III–213, Spuścizna B. Nawroczyńskiego, j. 24–25, 29.
Literatura pamiętnikarska:
Kupisiewicz C. (2009). Okruchy moich wspomnień. Retrospektywny wybór wydarzeń z lat 1929–2009, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Majorek C. (1987). Przezwyciężenie diaspory. Współczesne tendencje w rozwoju historii wychowania, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Pedagogiczne nr 6”, s. 177–190.
Majorek C. (1993). Glosa do rozważań o historii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2, s. 111–124.
Majorek C. (2002). Najnowsza historia wychowania wobec potrzeb pedagogiki, [w:] Edukacyjne drogi i bezdroża, red. R. Kwiecińska, S. Kowal, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Mrozowska K. (1984). Charakter i szkolny kołnierzyk, [w:] Z. Szlachta, Mistrz, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, s. 57–69.
Nowarski C. (2003). Pamięci prof. zw. dra hab. Czesława Majorka (27 IX 1938 – 29 IX 2002), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica II. Folia 17”, s. 311–314.
Szczepański W. (1994). Mistrz i nauczyciel, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, t. 4, s. 155–160.
Szlachta Z. (1984). Mistrz, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Wspomnienia:
– o. dr hab. Andrzej Paweł Bieś, prof. AIK
– dr hab. Anna Królikowska, prof. AIK
– s. dr hab. Maria Opiela, prof. KUL
– dr hab. Beata Topij-Stempińska, prof. AIK
Teksty wspomnień w posiadaniu autorki artykułu.
Opracowania i źródła drukowane:
Bartnicka K. (2002). Kamila Mrozowska (28 I 1917 – 2 V 2002), „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, nr 41, s. 3–5.
Chałasiński J. (1938). Mowa tronowa prof. Sergiusza Hessena. Rozprawa sukcesyjna z powodu niebezpieczeństwa grożącego pedagogice, „Przegląd Socjologiczny”, t. 6, nr 1–2, s. 250–267.
Czeżowski T. (1958). O rzetelności, obiektywności i bezstronności w badaniach naukowych, [w:] tegoż, Odczyty filozoficzne, Toruń: Towarzystwo Naukowe, s. 305–309.
Czeżowski T. (1967). W sprawie deontologii pracownika naukowego, „Etyka, nr 2, s. 111–121.
Dybiec J. (1999), Profesor Kamila Mrozowska, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 9–10, s. 39–42.
Gadamer H.-G. (2011). O skrytości zdrowia, przeł. A. Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo „Media Rodzina”.
Hessen S. (1938). O niebezpieczeństwie socjologizmu w pedagogice „Przegląd Socjologiczny”, t. 6, nr 1–2, s. 228–248.
Jadacki J.J. (2016). Mistrz i uczeń, „Edukacja Filozoficzna”, s. 77–81, http://www.edukacja-filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/efspec/08.%20Jadacki.pdf [dostęp 10.02.2021].
Jadczak R. (1997). Mistrz i jego uczniowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Jadczak R. (red.) (1992). Kazimierz Twardowski. Wybór pism psychologicznych i pedagogicznych, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Jaroszuk T. (2004). Z iskrą filarecką w oku. Świat i dzieło B. Nawroczyńskiego, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kaismow H., Sherwin B.L. (red.) (2005). Żadna religia nie jest samotną wyspą. Abraham Joshua Heschel i dialog międzyreligijny, przeł. M. Kapera, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Karolewicz G. (2020). Mistrzowie we wspomnieniach swoich uczniów. Kartka z dziejów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Królikowska A., Topij-Stempińska B., Bieś A.P. (2020). Ksiądz Profesor Ludwik Grzebień SJ (1939–2020). Mistrz w służbie nauki, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3–4, s. 144–159.
Kula M. (2001). Przeszłość: spadek nie do odrzucenia, Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Kupisiewicz C. (2010). Bogdan Nawroczyński w świetle opracowań leksykograficznych, [w:] Życie i dzieło Profesora Bogdana Nawroczyńskiego wybitnego Zagłębianina. W osiemdziesiątą rocznicę publikacji „Zasad nauczania”, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas, s. 13–14.
Kurdybacha Ł. (1947). Wspomnienie o Stanisławie Łempickim. (Przemówienie na posiedzeniu Towarzystwa Literackiego im. Mickiewicza w Krakowie, w dniu 31. I. 1948), „Pamiętnik Literacki”, t. 37, s. 367–379.
Lewowicki T. (2006). List otwarty w sprawie słabości krytyki naukowej i negatywnych zjawisk w postępowaniach awansowych, „Kultura i Edukacja”, nr 2–3, s. 197–199.
Marynowicz- Hetka E. (wyb. i oprac.) (1997). Mistrz – uczeń. Wyobrażenia czy rzeczywistość, czyli o tworzeniu szkół naukowych, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Nawroczyński B. (1926). Odpowiedź na replikę p. Wł. Radwana, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 2, s. 41–43.
Opiela M. (2018). Teresa Kukołowicz (1925–2014) jako nauczyciel akademicki – mistrz i wychowawca, [w:] Nauczyciele. Zasłużeni – niedocenieni – zapamiętani, red. W. Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 97–116.
Pieter J. (2019). Autorskie kłopoty, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Radwan W. (1925). Postulaty w sprawie ustroju szkolnictwa w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa–Łódź: Nasza Księgarnia.
Radwan W. (1926). O ustrój naszego szkolnictwa, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 39–42 i nr 2, s. 8–10.
Rowid H. (1957). Podstawy i zasady wychowania, Warszawa: Wydawnictwo Oświatowe.
Ruta Z. (2003). In memoriam, [w:] W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, red. Z. Ruta, R. Ślęczka, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Ruta Z. (2008). Majorek Czesław, [w:] Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. W. Szulakiewicz, A. Meissner, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 527–535.
Sherwin B.L. (2005). Mój Mistrz, [w:] H. Kasimow, B.L. Sherwin (red.), Żadna religia nie jest samotną wyspą. Abraham Joshua Heschel i dialog międzyreligijny, przeł. M. Kapera, Kraków: Wydawnictwo WAM, s. 69–90.
Szulakiewicz W. (2008). Kamilla Mrozowska o wartości poznania przeszłości oświatowo-wychowawczej, [w:] Historia, mentalność, tożsamość. Miejsce i rola historii oraz historyków w życiu narodu polskiego i ukraińskiego w XIX i XX wieku, red. J. Pisulińska, P. Sierżęga, L. Zaszkilniak, wstępem opatrzył J. Maternicki, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 658–671.
Szulakiewicz W. (2010). Za przykładem mistrza. Tadeusza Czeżowskiego (1889–1981) służba uniwersytetowi i nauce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 47, s. 109–127.
Szulakiewicz W. (2012). Stanisław Łempicki (1886–1947). Twórca lwowskiej szkoły historii wychowania, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szulakiewicz W. (2013). Być nauczycielem akademickim. Rozważania Hansa-Georga Gadamera (1900–2002), „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 50, s. 65–79.
Szulakiewicz W. (2014a). O uczących i uczonych. Szkic z pedeutologii historycznej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szulakiewicz W. (2014b). Nauczyciel w twórczości i działalności pedagogicznej Kazimierza Twardowskiego, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1–2, s. 5–19.
Szulakiewicz W. (2017). Bogdana Nawroczyńskiego (1882–1974) zasługi w awansie akademickim pedagogiki. Opiniotwórczy głos uczonego, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3–4, s. 88–104.
Szulakiewicz W. (2018). Nauczyciel jako „współtwórca” drugiego człowieka. Inspiracje filozofii spotkania Andrzeja Nowickiego (1919–2011), [w:] Nauczyciele. Zasłużeni – niedocenieni – zapamiętani, red. W. Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 67–80.
Śródka A. (red.) (1994–1998). Uczeni Polscy XIX i XX wieku, t. 1–4, Warszawa: Aries.
Wiloch T. (1996). Wymagał tylko(?) rzetelności naukowej, [w:] Bogdan Nawroczyński. Uczony – humanista – wychowawca, red. A. Mońka- Stanikowa, S. Mieszalski, A.A. Kotusiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 129–133.
Woleński J. (1985). Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wołoszyn S. (1998). Pedagogiczne wędrówki przez wieki i zagadnienia. Studia i szkice, red. Z. Żukowska, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, red. Z. Ruta, R. Ślęczka (2003). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Zarzecki L. (1923). O recenzjach i recenzentach „Przegląd Pedagogiczny”, nr 3, s. 169–175.
Zgorzelski C. (1983). Mistrzowie i ich dzieła, Kraków: Znak.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Studia Paedagogica Ignatiana
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 576
Number of citations: 0
