Mistrz-nauczyciel i jego powinności.
Szkic z pedeutologii historycznej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2021.3.004Słowa kluczowe
Mistrz, nauczyciel, publikacje naukowe, recenzje, rzetelność naukowa, pedeutologia historyczna.Abstrakt
Przedstawione rozważania wpisują się w zakres pedeutologii historycznej. Prezentowany szkic poświęcony jest problemowi mistrza-nauczyciela w kontekście rozwoju nauki, badań naukowych i nauczania. Podjęto w nim próbę opisu powinności jakie musi spełniać osoba, którą można określić mianem mistrza. Uczyniono to na wybranych przykładach mistrzów, zasłużonych dla nauki i nauczania, głównie przedstawicieli historii wychowania i pedagogiki. Ich zasługi polegają na stworzeniu szkół naukowych i rozwoju polskich środowisk naukowych. Na potrzeby zaprezentowania zagadnienia wykorzystano zarówno opracowania, jak i materiały archiwalne oraz literaturę pamiętnikarską. Pomocne były też źródła wywoływane. Wnioski wypływające z analizy źródeł doprowadziły do przekonania, że jednym z najważniejszych cech mistrza-nauczyciela jest rzetelność, przejawiająca się zarówno w dydaktyce uniwersyteckiej, jak i badaniach naukowych. Rzetelność naukowa jest nie tylko wartością w ogóle, ale przede wszystkim powinnością osób, które można nazwać mistrzami. Przy czym należy podkreślić, że artykuł nie pretenduje do miana wyczerpującego studium, jest jedynie zarysem planowanych dalszych badań nad istotą mistrza-nauczyciela i jego znaczenia w dziejach nauki i kultury.
Bibliografia
Źródła archiwalne:
Archiwum PAN, Warszawa, sygn. III–213, Spuścizna B. Nawroczyńskiego, j. 24–25, 29.
Literatura pamiętnikarska:
Kupisiewicz C. (2009). Okruchy moich wspomnień. Retrospektywny wybór wydarzeń z lat 1929–2009, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Majorek C. (1987). Przezwyciężenie diaspory. Współczesne tendencje w rozwoju historii wychowania, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Pedagogiczne nr 6”, s. 177–190.
Majorek C. (1993). Glosa do rozważań o historii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2, s. 111–124.
Majorek C. (2002). Najnowsza historia wychowania wobec potrzeb pedagogiki, [w:] Edukacyjne drogi i bezdroża, red. R. Kwiecińska, S. Kowal, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Mrozowska K. (1984). Charakter i szkolny kołnierzyk, [w:] Z. Szlachta, Mistrz, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, s. 57–69.
Nowarski C. (2003). Pamięci prof. zw. dra hab. Czesława Majorka (27 IX 1938 – 29 IX 2002), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica II. Folia 17”, s. 311–314.
Szczepański W. (1994). Mistrz i nauczyciel, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, t. 4, s. 155–160.
Szlachta Z. (1984). Mistrz, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Wspomnienia:
– o. dr hab. Andrzej Paweł Bieś, prof. AIK
– dr hab. Anna Królikowska, prof. AIK
– s. dr hab. Maria Opiela, prof. KUL
– dr hab. Beata Topij-Stempińska, prof. AIK
Teksty wspomnień w posiadaniu autorki artykułu.
Opracowania i źródła drukowane:
Bartnicka K. (2002). Kamila Mrozowska (28 I 1917 – 2 V 2002), „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, nr 41, s. 3–5.
Chałasiński J. (1938). Mowa tronowa prof. Sergiusza Hessena. Rozprawa sukcesyjna z powodu niebezpieczeństwa grożącego pedagogice, „Przegląd Socjologiczny”, t. 6, nr 1–2, s. 250–267.
Czeżowski T. (1958). O rzetelności, obiektywności i bezstronności w badaniach naukowych, [w:] tegoż, Odczyty filozoficzne, Toruń: Towarzystwo Naukowe, s. 305–309.
Czeżowski T. (1967). W sprawie deontologii pracownika naukowego, „Etyka, nr 2, s. 111–121.
Dybiec J. (1999), Profesor Kamila Mrozowska, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 9–10, s. 39–42.
Gadamer H.-G. (2011). O skrytości zdrowia, przeł. A. Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo „Media Rodzina”.
Hessen S. (1938). O niebezpieczeństwie socjologizmu w pedagogice „Przegląd Socjologiczny”, t. 6, nr 1–2, s. 228–248.
Jadacki J.J. (2016). Mistrz i uczeń, „Edukacja Filozoficzna”, s. 77–81, http://www.edukacja-filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/efspec/08.%20Jadacki.pdf [dostęp 10.02.2021].
Jadczak R. (1997). Mistrz i jego uczniowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Jadczak R. (red.) (1992). Kazimierz Twardowski. Wybór pism psychologicznych i pedagogicznych, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Jaroszuk T. (2004). Z iskrą filarecką w oku. Świat i dzieło B. Nawroczyńskiego, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kaismow H., Sherwin B.L. (red.) (2005). Żadna religia nie jest samotną wyspą. Abraham Joshua Heschel i dialog międzyreligijny, przeł. M. Kapera, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Karolewicz G. (2020). Mistrzowie we wspomnieniach swoich uczniów. Kartka z dziejów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Królikowska A., Topij-Stempińska B., Bieś A.P. (2020). Ksiądz Profesor Ludwik Grzebień SJ (1939–2020). Mistrz w służbie nauki, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3–4, s. 144–159.
Kula M. (2001). Przeszłość: spadek nie do odrzucenia, Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Kupisiewicz C. (2010). Bogdan Nawroczyński w świetle opracowań leksykograficznych, [w:] Życie i dzieło Profesora Bogdana Nawroczyńskiego wybitnego Zagłębianina. W osiemdziesiątą rocznicę publikacji „Zasad nauczania”, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas, s. 13–14.
Kurdybacha Ł. (1947). Wspomnienie o Stanisławie Łempickim. (Przemówienie na posiedzeniu Towarzystwa Literackiego im. Mickiewicza w Krakowie, w dniu 31. I. 1948), „Pamiętnik Literacki”, t. 37, s. 367–379.
Lewowicki T. (2006). List otwarty w sprawie słabości krytyki naukowej i negatywnych zjawisk w postępowaniach awansowych, „Kultura i Edukacja”, nr 2–3, s. 197–199.
Marynowicz- Hetka E. (wyb. i oprac.) (1997). Mistrz – uczeń. Wyobrażenia czy rzeczywistość, czyli o tworzeniu szkół naukowych, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Nawroczyński B. (1926). Odpowiedź na replikę p. Wł. Radwana, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 2, s. 41–43.
Opiela M. (2018). Teresa Kukołowicz (1925–2014) jako nauczyciel akademicki – mistrz i wychowawca, [w:] Nauczyciele. Zasłużeni – niedocenieni – zapamiętani, red. W. Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 97–116.
Pieter J. (2019). Autorskie kłopoty, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Radwan W. (1925). Postulaty w sprawie ustroju szkolnictwa w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa–Łódź: Nasza Księgarnia.
Radwan W. (1926). O ustrój naszego szkolnictwa, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 39–42 i nr 2, s. 8–10.
Rowid H. (1957). Podstawy i zasady wychowania, Warszawa: Wydawnictwo Oświatowe.
Ruta Z. (2003). In memoriam, [w:] W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, red. Z. Ruta, R. Ślęczka, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Ruta Z. (2008). Majorek Czesław, [w:] Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. W. Szulakiewicz, A. Meissner, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 527–535.
Sherwin B.L. (2005). Mój Mistrz, [w:] H. Kasimow, B.L. Sherwin (red.), Żadna religia nie jest samotną wyspą. Abraham Joshua Heschel i dialog międzyreligijny, przeł. M. Kapera, Kraków: Wydawnictwo WAM, s. 69–90.
Szulakiewicz W. (2008). Kamilla Mrozowska o wartości poznania przeszłości oświatowo-wychowawczej, [w:] Historia, mentalność, tożsamość. Miejsce i rola historii oraz historyków w życiu narodu polskiego i ukraińskiego w XIX i XX wieku, red. J. Pisulińska, P. Sierżęga, L. Zaszkilniak, wstępem opatrzył J. Maternicki, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 658–671.
Szulakiewicz W. (2010). Za przykładem mistrza. Tadeusza Czeżowskiego (1889–1981) służba uniwersytetowi i nauce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 47, s. 109–127.
Szulakiewicz W. (2012). Stanisław Łempicki (1886–1947). Twórca lwowskiej szkoły historii wychowania, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szulakiewicz W. (2013). Być nauczycielem akademickim. Rozważania Hansa-Georga Gadamera (1900–2002), „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 50, s. 65–79.
Szulakiewicz W. (2014a). O uczących i uczonych. Szkic z pedeutologii historycznej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szulakiewicz W. (2014b). Nauczyciel w twórczości i działalności pedagogicznej Kazimierza Twardowskiego, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1–2, s. 5–19.
Szulakiewicz W. (2017). Bogdana Nawroczyńskiego (1882–1974) zasługi w awansie akademickim pedagogiki. Opiniotwórczy głos uczonego, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3–4, s. 88–104.
Szulakiewicz W. (2018). Nauczyciel jako „współtwórca” drugiego człowieka. Inspiracje filozofii spotkania Andrzeja Nowickiego (1919–2011), [w:] Nauczyciele. Zasłużeni – niedocenieni – zapamiętani, red. W. Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 67–80.
Śródka A. (red.) (1994–1998). Uczeni Polscy XIX i XX wieku, t. 1–4, Warszawa: Aries.
Wiloch T. (1996). Wymagał tylko(?) rzetelności naukowej, [w:] Bogdan Nawroczyński. Uczony – humanista – wychowawca, red. A. Mońka- Stanikowa, S. Mieszalski, A.A. Kotusiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 129–133.
Woleński J. (1985). Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wołoszyn S. (1998). Pedagogiczne wędrówki przez wieki i zagadnienia. Studia i szkice, red. Z. Żukowska, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, red. Z. Ruta, R. Ślęczka (2003). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Zarzecki L. (1923). O recenzjach i recenzentach „Przegląd Pedagogiczny”, nr 3, s. 169–175.
Zgorzelski C. (1983). Mistrzowie i ich dzieła, Kraków: Znak.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Studia Paedagogica Ignatiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 716
Liczba cytowań: 0
