Nauczyciel (a)medialny? Kompetencje medialne nauczycieli i ich wykorzystanie w nauczaniu zdalnym
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2020.4.004Słowa kluczowe
nauczanie zdalne, e-learning, nowoczesne technologie, media cyfrowe, kompetencje medialne nauczycieli, pandemiaAbstrakt
W zmiennym świecie i w bezprecedensowych sytuacjach nauczyciele stają przed nowymi wyzwaniami. Takim wyzwaniem stała się obecnie konieczność podjęcia nauczania zdalnego. Wielu z nich odczuwało z tego powodu presję oraz dystans wobec wykorzystywania narzędzi cyfrowych. Jedyną drogą było jednak stawienie czoła nieznanym obszarom oraz dostosowanie się do wymagań cyfrowego świata i cyfrowych tubylców-uczniów.
Skuteczne prowadzenie nauczania na odległość, w atrakcyjnych dla uczniów formach, oznacza konieczność stałego doskonalenia własnych kompetencji tak, by chociaż w pewnym stopniu nadążyć za dynamiką zmian rzeczywistości.
Wiosną 2020 roku pandemia COVID-19 wymusiła zmiany w każdej dziedzinie ludzkiej działalności, odciskając piętno także na działaniach edukacyjnych. Mimo problemów związanych z zawieszeniem zajęć w ramach tradycyjnego nauczania, wiele przeszkód udało się nauczycielom pokonać. Stan ten uwydatnił jednak sporo edukacyjnych słabości, a biegłe stosowanie nowoczesnych technologii w procesie dydaktycznym okazało się piętą achillesową wielu z nich. Pewne jest jednak, że niezależnie od tego jak proces edukacyjny będzie zorganizowany w przyszłości, umiejętne prowadzenie nauczania z wykorzystaniem komputera i Internetu stało się jednym z niezbędnych wymogów stawianych nauczycielom. Pewne jest też, że w wyniku konieczności szybkiego dostosowania się do zmian, mimo szeregu negatywnych konsekwencji, wielu nauczycieli przełamało lęk przed stosowaniem narzędzi cyfrowych i z powodzeniem będzie je nadal wykorzystywać w swojej pracy.
Bibliografia
Banasik A. (2017). Nowe media w szkole podstawowej, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. 36, nr 1, s. 223–234.
Baron-Polańczyk E. (2012). Model kompetencji informacyjnych w zakresie wykorzystania ICT, [w:] Nowe media w edukacji, red. T. Lewowicki, B. Siemieniecki, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 166–183.
Bauman Z. (2011). 44 listy ze świata płynnej nowoczesności, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bierówka J. (2019). Rodzice cyfrowych tubylców – cyfrowi imigranci w środowisku nowych mediów, [w:] Współczesny świat dziecka. Media i konsumpcja, red. M. Bogunia-Borowska, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 253–269.
Brzyszcz E. (2017). Cyfrowi tubylcy i cyfrowi imigranci we współczesnej szkole: kompetencje medialne nauczycieli – teoria, rozwój, implikacje, „Rynek – Społeczeństwo – Kultura”, nr 1(22), s. 32–35.
Cyrek B. (2019). Internet w szkole – szkoła w Internecie: jak wirtualny dziennik wpłynął na relacje między uczniem, nauczycielem i rodzicem, [w:] Współczesny świat dziecka. Media i konsumpcja, red. M. Bogunia-Borowska, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 289–297.
Eco U. (2017). Pape Satàn aleppe. Kroniki płynnego myślenia, przeł. A. Bruś, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Gajda J. (2010). Media w edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Hankała A. (2005). Interakcje pedagogiczne w nauczaniu na odległość z perspektywy psychologii, [w:] Pedagogika a środki informatyczne i media, red. M. Tanaś, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 17–29.
Harari Y.N. (2015). Homo deus. Krótka historia ludzkości, przeł. M. Romanek, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Holtkamp J. (2011). Co ogłupia nasze dzieci? Nowe media jako wyzwanie dla rodziców, przeł. L. Mohort-Kopaczyńska, Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Huk T. (2019). Uczniowskie korzyści z funkcjonowania w rzeczywistości szkolnego pogranicza między światami mediów online i offline. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Juszczyk-Rygałło J. (2015). Nowe media a kształt wczesnej edukacji, [w:] Człowiek – Technologia – Media. Konteksty kulturowe i psychologiczne, red. A. Ogonowska, G. Ptaszek, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 51–61.
Kobyłecka E. (2010). Kwalifikacje i kompetencje współczesnego nauczyciela-wychowawcy, [w:] Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły, red. I. Nowosad, I. Mortag, J. Ondráková, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, s. 105–120.
Kołodziejczyk W., Polak M. (2011). Jak zmieniać się będzie edukacja. Wyzwania dla polskiej szkoły i ucznia, Warszawa: Instytut Obywatelski.
Królikiewicz R., Pulak I. (2020). Możliwości wspierania edukacji domowej nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, t. 15, nr 1(55), s. 23–38.
Krzyżanowska A. (2018). Efektywna edukacja. W poszukiwaniu balansu między technologią, kulturą i naturą, [w:] Kompetencje przyszłości, red. S.M. Kwiatkowski, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Seria Naukowa, t. 3, s. 206–226.
Łaszczyk J. (2005). Zadania kształcenia i edukacja zdalna, [w:] Pedagogika a środki informatyczne i media, red. M. Tanaś, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 55–60.
Mead M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, przeł. J. Hołówka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mischke J. (2005). Dylematy współczesnej edukacji: nauczanie tradycyjne czy zdalne?, [w:] Pedagogika a środki informatyczne i media, red. M. Tanaś, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 45–54.
Morbitzer J. (2011). O nowej interpretacji niektórych pojęć pedagogicznych w dobie technologii informacyjnej, [w:] Edukacja jutra w kontekście wyzwań współczesności, red. K. Denek, A. Kamińska, W. Kojs, P. Oleśniewicz, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, s. 26–33.
Morbitzer J. (2012). O istocie medialności młodego pokolenia, „Neoidagmata”, nr 33/34, s. 131–153.
Morbitzer J. (2018). O racjonalnym wykorzystaniu Internetu w edukacji, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 23, s. 13–28.
Muchacki M. (2016). Internet jako środowisko edukacyjnego wspierania rozwoju zawodowego nauczycieli, [w:] Edukacja w zglobalizowanym świecie, red. V. Tanaś, W. Welskop, Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, s. 432–437.
Myrdzik B. (2015). Przestrzeń edukacyjna jako „wędrujące pojęcie, [w:] Edukacja a nowe media, red. M. Latoch-Zielińska, I. Morawska, M. Potent-Ambroziewicz, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 13–23.
Popławska A., Aniskievich T. (2017). Wyzwania cyberprzestrzeni a wybrane kompetencje nauczycieli i uczniów, „Rocznik Lubuski”, t. 43, cz. 1, s. 245–258.
Plebańska M. (2020). Potencjał technologii cyfrowych, [w:] Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, red. J. Pyżalski, Warszawa: EduAkcja, s. 37–42.
Prensky M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants. Part 1, „On the Horizon”, t. 9, nr 5, s. 1–6.
Pyżalski J. (2020). Co jest obecnie ważne, a co mniej w działaniach szkół i nauczycieli?, [w:] Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, red. J. Pyżalski, Warszawa: EduAkcja, s. 25–27.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. 2018, poz. 1574).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. 2019, poz. 1450).
Rygałło A. (2015). Czy szkoła może być cyfrowa?, [w:] Człowiek – Technologia – Media. Konteksty kulturowe i psychologiczne, red. A. Ogonowska, G. Ptaszek, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 23–33.
Skrzydlewski W. (2004). Kompetencje medialne: edukacja, rynek pracy i funkcjonowanie społeczne, [w:] Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy, red. W. Strykowski, W. Skrzydlewski, Poznań: Wydawnictwo eMPi2, s. 41–46.
Spitzer M. (2013). Cyfrowa demencja, przeł. A. Lipiński, Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
Strykowski W. (2004). Kompetencje medialne: pojęcie, obszary, formy kształcenia, [w:] Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy, red. W. Strykowski, W.
Skrzydlewski, Poznań: Wydawnictwo eMPi2, s. 31–39.
Szot W. (2009). Kompetencje współczesnego nauczyciela oraz jego funkcjonalność w dobie przemian gospodarczych i procesu globalizacji, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie”, t. 1, nr 2(13), s. 301–322.
Ścibor J. (2020). Wstrzymaj siebie, rusz ucznia: e-nauczanie a e-twórczość, [w:] Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, red. J. Pyżalski, Warszawa: EduAkcja, s. 59–63.
Tanaś M. (2005). Dydaktyczny kontekst kształcenia na odległość, [w:] Pedagogika a środki informatyczne i media, red. M. Tanaś, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 31–44.
Tanaś M. (2015). Prolegomena do pedagogiki medialnej, [w:] Cyberprzestrzeń – Człowiek – Edukacja. Cyfrowa przestrzeń, red. M. Tanaś, S. Galanciak, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 7–25.
Wenta K. (2007). Kwalifikacje nauczycieli edukacji medialnej i informatycznej, [w]: Pedagogika medialna. Podręcznik akademicki, t. 2, red. B. Siemieniecki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 211–218.
Włoch S. (2010). Edukacja jaka? – szansą czy zagrożeniem rozwoju osobowości ucznia, [w:] Edukacja Jutra – Edukacja w społeczeństwie wiedzy, red. K. Denek, A. Kamińska, W. Kojs, P. Oleśniewicz, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, s. 79–94.
Wronka S. (2018), Nowoczesne technologie w nauczaniu przedmiotów ścisłych, [w:] Kompetencje przyszłości, red. S.M. Kwiatkowski, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Seria Naukowa, t. 3, s. 335–347.
Zadworna-Cieślak M., Zbonikowski A. (2016). Stres i wypalenie w zawodzie nauczyciela – charakterystyka zjawisk i cele współczesnej profilaktyki, [w:] Edukacja w zglobalizowanym świecie, red. V. Tanaś, W. Welskop, Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, s. 438–449.
Netografia
Centrum Cyfrowe (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań, https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna/ [dostęp:
06.2020].
Librus (2020). Raport 2. Jak zmieniło się nauczanie zdalne?, https://portal.librus.pl/artykuly/raport-2-jak-zmienilo-sie-nauczanie-zdalne [dostęp: 26.06.2020].
Pacewicz A. (2020). Zdalna szkoła? Jeszcze będziemy za nią tęsknić. Nauczyciel przestał być żandarmem, https://oko.press/zdalna-szkola-jeszcze-bedziemy-za-nia-tesknic/ [dostęp: 26.06.2020].
Polskie Towarzystwa Edukacji Medialnej, Fundacja Dbam o Mój Zasięg, Fundacja Orange (2020). Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych w czasie epidemii koronawirusa, https://glos.pl/badanie-zdalne-nauczanie-oczami-nauczycieli-uczniow-i-rodzicow-pogorszenie-relacji-i-samopoczucia-zmeczenie-cyfrowe [dostęp: 26.06.2020].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 2546
Liczba cytowań: 0
