Dzieje oświaty i wychowania na łamach „Ruchu Pedagogicznego” w latach 1918-1939
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2019.4.007Słowa kluczowe
„Ruch Pedagogiczny”, dzieje reform wychowania i kształcenia, wybitne postaci pedagogów, Galicja, Rowid HenrykAbstrakt
Celem artykułu jest wskazanie, jakie przykłady działalności wychowawczej i oświatowej z przeszłości pedagogicznej przedstawiano czytelnikom czasopisma „Ruch Pedagogiczny” w latach 1918–1939. Przeanalizowano zawartość działu „Artykuły” w poszczególnych rocznikach czasopisma w badanym okresie. Zastosowano jakościową analizę materiału źródłowego. Ustalono, że na łamach „Ruchu Pedagogicznego” zamieszczano artykuły ukazujące tradycje wychowawcze i oświatowe i przypominano o związku, jaki zachodził pomiędzy tradycją a nowatorskimi założeniami w dziedzinie oświaty i wychowania. Treści tych artykułów dotyczyły zmian, jakie starano się wprowadzić w szkolnictwie elementarnym oraz przygotowaniu nauczycieli tej szkoły do pracy zawodowej. Zachęcano w ten sposób nauczycieli do samokształcenia, upowszechniano postawę twórczą, aktywną, działalność nacechowaną patriotyzmem. Problematyka dziejów wychowania i kształcenia obejmowała działalność osób, szkół, instytucji na ziemiach polskich, w Europie i świecie. Pisano również o postaciach, które nie były bezpośrednio związane ze szkolnictwem, ale swoją działalnością wspierały reformy kształcenia i wychowania. Na początku XX wieku wzrosło zainteresowanie nowatorskimi prądami w kształceniu i wychowaniu. Jak wynika z dokonanych ustaleń, w „Ruchu Pedagogicznym” zwracano uwagę nauczycieli na potrzebę poznania nowinek pedagogicznych, ale nie zapominano o przeszłości pedagogicznej. Starano się ukazywać osiągnięcia postaci z dziejów wychowania i kształcenia, rozbudzać potrzebę czynnego udziału w zmianach, odwołując się do przykładów z przeszłości. Zarówno znajomość najnowszych tendencji w kształceniu i wychowaniu, jak i wiedza z przeszłości pedagogicznej miały się przyczyniać do doskonalenia funkcjonowania nauczycieli w pracy zawodowej. „Ruch Pedagogiczny” może stanowić źródło do badań nad dziejami szkół i kształcenia nauczycieli.
Bibliografia
Bastgenówna Z. (1930). “Metoda projektów,” Ruch Pedagogiczny (hereinafter: RP), no. 6, pp. 268–274.
Bero J. (1933). “Edukacja braci Sobieskich,” RP, no. 1, pp. 8–16.
Bobkowska W. (1927). “Jan Henryk Pestalozzi, a dzisiejsze prądy pedagogiczne,” RP, no. 3, pp. 65–73.
Brosowa A. (1928). “Kościuszko jako szermierz oświaty,” RP, no. 8, pp. 225–231.
Chałasiński J. (1927). “Dewey jako pedagog demokracji,” RP, no. 1, pp. 12–20.
Danecki Z. (1930a). “Podstawy kierunku wychowania Decroly’ego a problem reformy wychowania w Polsce,” RP, no. 4, pp. 145–149.
Danecki Z. (1930b). “Podstawy kierunku wychowania Decroly’ego a problem reformy wychowania w Polsce,” RP, no. 6, pp. 264–268.
“Dziesięciolecie Wakacyjnych Kursów Uniwersyteckich 1913–1923” (1923), RP, no. 7–8, pp. 175–184.
Grzegorzewska M. (1928). “Po zgonie Profesor Józefy Joteyko,” RP, no. 5, pp. 129–136.
Hessen S. (1935/36). “Tołstoj jako pedagog (Z powodu 25-lecia śmierci),” RP, no. 4, pp. 105–120.
Hulewicz J. (1929). “Żeromski wobec zagadnień pedagogicznych,” RP, no. 5, pp. 129–132.
“Idea szkoły pracy w zastosowaniu praktycznym” (1921). RP, no. 1–3, pp. 34–40.
Jampoler G. (1930). “O stanowisko pedagogiczne w nauczaniu historii wychowania,” RP, no. 12, pp. 149–155.
“Jan Jakub Rousseau (1712–1912). Myśli pedagogiczne wielkiego pedagoga i myśliciela z powodu 200 letniej rocznicy” (1912), RP, no. 7, pp. 129–131.
Koźmian D. (2000). “Henryk Rowid – współtwórca teorii ‘Nowego Wychowania’ w Polsce międzywojennej,” in A. Meissner, Cz. Majorek (eds.), Pedagogika Nowego Wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku, vol. 14, Rzeszów: Wydawnictwo WSP, pp. 105–117.
Krochmalska-Gawrosińska E. (2011). “Henryk Rowid – twórca Państwowego Pedagogium w Krakowie,” in J. Krukowski, B. Morawska-Nowak (eds.), Państwowe Pedagogium i Szkoła Ćwiczeń w Krakowie. Z tradycji kształcenia nauczycieli, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 11–20.
“Kronika Pedagogiczna” (1921), RP, no. 4–5, pp. 45–46.
“Kronika Pedagogiczna” (1924), RP, no. 1–2, p. 48.
“Kronika Pedagogiczna” (1927), RP, no. 6, p. 191.
“Kronika Pedagogiczna” (1928), RP, no. 5, p. 160; no. 10, p. 316.
“Kronika Pedagogiczna” (1929), RP, no. 1, p. 29.
Laskowiczówna M. (1912). “Odczyt o Ks. Skardze w warszawskiem związku nauczycielskim”, RP, no. 8, pp. 155–157.
Łempicki S. (1936). “Polskie tradycje wychowawcze,” in S. Łempicki, W. Gottlieb (eds.), Encyklopedia wychowania, vol. 1, part 2, Warszawa: Wydawnictwo “Naszej Księgarni” Związku Nauczycielstwa Polskiego, pp. 1024–1080.
Łuczyńska B. (2000). “Ideologia nowego wychowania na łamach “Ruchu Pedagogicznego” w niepodległej Polsce,” in A. Meissner, Cz. Majorek (eds.), Pedagogika Nowego Wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku, vol. 14, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, pp. 211–229.
Meissner A. (1995). “Galicyjskie koncepcje reformy szkolnictwa z okresu i wojny światowej,” Kwartalnik Pedagogiczny, no. 4, pp. 161–171.
Meissner A. (1999). Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli (Galicja i jej dziedzictwo series, vol. 11), Rzeszów: Wydawnictwo WSP.
Michalska I. (2014). “Jan Władysław Dawid (1859–1914): życie, główne kierunki pracy naukowej,” RP, no. 3, pp. 7–13.
Michalski G. (2014). “Kierunki działalności naukowo-pedagogicznej Anieli Szycówny i jej współpraca z ‘Ruchem Pedagogicznym’,” RP, no. 3, pp. 37–43.
Mieszalski S. (2012). “O czasopiśmiennictwie pedagogicznym – kilka refleksji na 100-lecie ‘Ruchu Pedagogicznego’,” RP, no. 1, p. 6.
Muszkowski J. (1933). “‘Geniusz serca’ (Z powodu 75-letniej rocznicy śmierci Stanisława Jachowicza dn. 24 grudnia 1857 r.),” RP, no. 3, pp. 97–104.
“Myśli Hugona Kołłątaja o podstawach i zadaniach wychowania” (1912), RP, no. 2, pp. 25–29.
Orłow M. (1926). “Szkoła a wytwórczość pracy narodowej,” RP, no. 4, pp. 97–104.
Orłow M. (1928). “Sokrates. Geneza szkoły twórczej,” RP, no. 6, pp. 161–169.
Orłow M. (1931a). “Szkoła twórcza Sokratesa,” RP, no. 1, pp. 1–14.
Orłow M. (1931b). “Szkoła twórcza Sokratesa,” RP, no. 2, pp. 49–60.
Orłow M. (1931c). “Szkoła twórcza Sokratesa,” RP, no. 3, pp. 97–103.
Orłow M. (1931d). “Szkoła twórcza Sokratesa,” RP, no. 4, pp. 145–157.
Orsza H. (1912a). “Tradycje polskiego szkolnictwa elementarnego,” RP, no. 1, pp. 5–9.
Orsza H. (1912b). “Tradycje polskiego szkolnictwa elementarnego, part II, Organizacja szkolnictwa ludowego w pierwszej ćwierci XIX w.,” RP, no. 4, pp. 71–75.
Orsza H. (1912c). “Tradycje polskiego szkolnictwa elementarnego, part III, Rzeczpospolita krakowska,” RP, no. 8, pp. 145–147.
Papierman M. (1938/1939). “130 lat nowoczesnej szkoły,” RP, no. 1, pp. 29–31.
Podgórska E. (1973). Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji 1905–1918, Warszawa: Nasza Księgarnia.
“Polskie szkoły doświadczalne. Wrażenia z wycieczki pedagogicznej” (1926), RP, no. 10, pp. 289–295.
Radziewicz-Winnicki A. (2012). “Sto lat “Ruchu Pedagogicznego”. Z okazji jubileuszu namysł nad współczesną rolą sędziwego i popularnego periodyku pedagogicznego,” RP, no. 1, p. 12.
Rowid H. (1912a). “Od Redakcji,” RP, no. 1, pp. 1–2.
Rowid H. (1912b). “Rzut oka na rozwój pedologii za granicą i w Polsce,” RP, no. 5, pp. 93–96.
Rowid H. (1914). “Jan Władysław Dawid,” RP, no. 1–2, pp. 1–9.
Rowid H. (1918). “Nowa era wychowania narodowego,” RP, no. 1, p. 3.
Rowid H. (1920a). Podstawy pedagogiki Trentowskiego, Warszawa–Lwów: Wydawnictwo Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.
Rowid H. (1920b). “Stanowisko Ewarysta Estkowskiego,” RP, no. 9–10, pp. 165–177.
Rowid H. (1920c). “Szkoła pracy w związku z rozwojem kultury i cywilizacji,” RP, no. 56, pp. 94–95.
Rowid H. (1921). “Aniela Szycówna 1869–1921,” RP, no. 1–3, pp. 1–4.
Rowid H. (1922). “Dziesięciolecie Ruchu Pedagogicznego,” RP, no. 1–2, p. 1.
Rowid H. (1923). “Komisja Edukacji Narodowej a obecne prądy w wychowaniu i nauczaniu. W 150 rocznicę ustanowienia Komisji Edukacji Narodowej 1773–1923,” RP, no. 7–8, pp. 129–140.
Rowid H. (1928). “Rozwój systemu studiów nauczycielskich w odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej w ciągu 10-lecia (1918–1928),” RP, no. 10, pp. 289–297.
Rowid H. (1934/35). “Z badań nad źródłami pedagogiki Trentowskiego,” RP, no. 8, pp. 335–342.
Sekreta M. (1929). “Przesłanki filozoficzne i psychologiczne podstawy pedagogiki współczesnej (continuation),” RP, no. 12, p. 321.
Ślęczka R. (2017). “Myśl pedagogiczna prezentowana na łamach “Ruchu Pedagogicznego” w latach 1918–1939,” Przegląd Historyczno-Oświatowy, no. 1–2, vol. 60, pp. 89–102.
“Szkoła pracy w związku z rozwojem kultury i cywilizacji” (1920), RP, no. 1–8, p. 34.
Szycówna A. (1912). “Nowe prądy w dziedzinie nauczania początkowego,” RP, no. 7, pp. 131–138.
Truchim S. (1933). “1773–1933,” RP, no. 1, pp. 17–18.
“W dwudziestolecie Ruchu Pedagogicznego 1912–1932” (1932), RP, no. 1, p. 7.
Wałęga A. (2016). “‘Szkoła’ źródłem w badaniach historyczno-pedagogicznych polskich instytucji edukacyjnych doby zaborów,” Studia Paedagogika Ignatiana, no. 2, pp. 253–270.
Winiarzowa A. (1918). “Pierwsze lata polskiego dziecka,” RP, no. 8–10, pp. 182–190.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 992
Liczba cytowań: 0
