Predyspozycje mediacyjne kandydatów na mediatorów rówieśniczych w wieku 11–13 lat
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2022.1.006Słowa kluczowe
mediacje rówieśnicze, predyspozycje mediacyjne, kompetencje mediacyjne, wczesna adolescencjaAbstrakt
Rola mediatora rówieśniczego jest wymagająca zarówno pod względem emocjonalnym, jak i intelektualnym dla ucznia, który się jej podejmuje. Konieczne zatem wydaje się diagnozowanie dzieci i młodzieży pod kątem posiadanych predyspozycji mediacyjnych. Autorki za pomocą autorskiego narzędzia, wyróżniając pięć podstawowych kategorii predyspozycji, poddały diagnozie uczniów szkół podstawowych w wieku 11–13 lat. Diagnoza predyspozycji służy przede wszystkim określeniu kierunku pracy z młodzieżą kandydującą do roli mediatorów i stanowi punkt wyjścia do rozwijania ich kompetencji mediacyjnych. Ponadto zebrane wyniki wskazują na mocne strony, jak i na deficyty w obszarach rozwojowych i poznawczych istotnych w kontekście mediacji. Analiza danych wskazała także na możliwe wystąpienie zależności między skutkami pandemii a obniżeniem się poziomu predyspozycji mediacyjnych, głównie umiejętności społecznych i emocjonalnych, które wymagają treningu umiejętności skutecznego nawiązywania relacji interpersonalnych.
Bibliografia
Aleksander A., Panek A., Topa D. (1999). Drogi i bezdroża, czyli słów kilka o autorytecie i kondycji nauczyciela w okresie przemian, „Edukacja Dorosłych. Kwartalnik Akademickiego Towarzystwa Andragogicznego”, nr 1(22), http://www.bg.up.krakow.pl/plikownia/pdf/aleksander-panek-topa_01.pdf [dostęp 21.04.2021].
Argyle M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich, przeł. W. Domachowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Balawajder K. (2010). Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego, [w:] D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, Warszawa: Difin, s. 137–179.
Bardziejewska M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków?, [w:] A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 345–377.
Błaszczyk K., Błaszczyk M. (2013). Konflikty w szkole. Analiza zjawiska, „Dialogi o Kulturze i Edukacji”, nr 1(2), s. 123–143.
Brenedt J., Brenedt B. (2011). Równo(u)waga, [w:] M. Kułakowski (red.), Harmonia w życiu prywatnym i biznesie, Warszawa: Zacharek Dom Wydawniczy, s. 13–22.
Brosch A. (2013). Kształtowanie kompetencji społecznych wśród młodzieży w procesie komunikacji wirtualnej, Katowice: Uniwersytet Śląski; Oficyna Wydawnicza.
Cybulka A., Siedlecka-Andychowicz A. (2009). Mediator: role, umiejętności, osobowość, [w:] E. Gmurzyńska, R. Morka (red.). Mediacje. Teoria i praktyka, Warszawa 2009, s. 167–178.
Czajowska A. (1998). Procesy emocjonalne, [w:] W. Pilecka, G. Rudkowska, L. Wrona (red.), Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów kierunków nauczycielskich, Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, s. 235–248.
Czub M. (2014). Rozwój dziecka. Wczesne dzieciństwo, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Davis M.H. (2001). Empatia. O umiejętności współodczuwania, przeł. J. Kubiak, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Dietrich M. (red.) (2002). Autorytet uczelni, Warszawa: Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji.
Dobrenko K. (2013). Adolescencja jako czas przejmowania inicjatywy za własny rozwój, [w:] E. Sokołowska (red.), Psychologia kształcenia i wspierania rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 146–166.
Duda A. (2019). Zarys pracy mediatora szkolnego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Duda A.K., Skrzypek W., Mróz A., Koperna P., Sobieszczańska K., Zawisza-Wilk E. (red.) (2019). Masz prawo do mediacji w szkole. Mediacje rówieśnicze w praktyce szkolnej. Implikacje i rekomendacje, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dudzikowa M. (1993). Kompetencje autokreacyjne – możliwości ich nabywania w toku studiów pedagogicznych, „Edukacja. Studia. Badania. Innowacje”, nr 4(44), s. 18–34.
Gruca-Miąsik U. (2019). Teoria rozumowania moralnego – zarys syntezy, „Polska Myśl Pedagogiczna”, nr 5, s. 123–141.
Grudziecka M. (2007). Rozwiązywanie konfliktów szkolnych przy użyciu technik mediacyjnych – mediacje rówieśnicze w szkole, Warszawa: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.
Hoffman M.L. (1981), Is Altruism Part of Human Nature?, „Journal of Personality and Social Psychology”, t. 40, nr 1, s. 121–137.
Hoffman M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny, przeł. O. Waśkiewicz, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Hymes D. (1980). Socjolingwistyka i etnografia mówienia, [w:] M. Głowiński (red.), Język i społeczeństwo, Warszawa: Czytelnik, s. 41–79.
Jarmoszko S. (2013), Autorytet czy może władza – u podstaw nieporozumień, uproszczeń i mistyfikacji, [w:] D. Łażewska (red.), Autorytet w wychowaniu i edukacji, Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie, s. 22–57.
Jarymowicz M. (1984). Spostrzeganie własnej indywidualności. Percepcja i atrakcyjność odrębności własnej osoby od innych ludzi, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Klein G., Snowden D., Lock Pin Ch. (2007). Anticipatory Thinking, [w:] K.L. Mosier, U.M. Fisher (red.), Informed by Knowledge: Expert Performance in Complex Situations, New York–London: Psychology Press, s. 2–11.
Korbelak M., Burkot J. (2016). Autorytet nauczyciela w percepcji uczniów i ich rodziców, „Problemy Współczesnej Pedagogiki”, t. 2, nr 1, s. 7–16.
Kwaśnica R. (2004). Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 291–323.
Makaruk K., Włodarczyk J., Szeredzińska R. (2020). Negatywne doświadczenia młodzieży w trakcie pandemii. Raport z badań ilościowych, Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, https://fdds.pl/_Resources/Persistent/5/0/0/e/500e0774b0109a6892ce777b0d8595f528adea62/Negatywne-doswiadczenia-mlodziezy-w-trakcie-pandemii.-Raport-z-badan-ilosciowych-1.pdf [dostęp: 29.02.2021].
Martowska K., Matczak A. (2013). Pomiar kompetencji społecznych – prezentacja nowego narzędzia diagnostycznego, „Psychology of Quality of Life”, t. 12, nr 1, s. 43–56.
Matczak A. (2001). Kwestionariusz Kompetencji Społecznych, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Muchacka B. (2007). Globalna kultura i jej wyzwania dla edukacji, [w:] B. Muchacka (red.), Edukacja wobec wyzwań globalnego społeczeństwa, Nowy Sącz: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, s. 67–85.
Musiał D. (2007). Kształtowanie się tożsamości w adolescencji, [w:] P. Francuz, W. Otrębski (red.), Studia z psychologii w KUL, t. 14, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 73–92.
Okoń W. (1998). Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Peret-Drążewska P. (2016). Orientacje wspólnotowe młodzieży w warunkach indywidualizacji społeczeństwa, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 91–101.
Piotrowski K., Ziółkowska B., Wojciechowska J. (2014). Rozwój nastolatka. Wczesna faza dorastania, wiek 11/12–14/15, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Reber A.S. (2000). Słownik psychologii, przeł. B. Janasiewicz-Kruszyńska i in., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Strykowski W. (2007). Szkoła współczesna i zachodzące w niej procesy, [w:] W. Strykowski, J. Strykowska, J. Pielachowski (red.), Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, Poznań: Wydawnictwo eMPi², s. 7–61.
Strzemińska A., Wiśnicka M. (2011). Młodzież na wsi. Raport z badań, Warszawa: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, https://www.rownacszanse.pl/uploads_public/cms/parameter-1599/18702_mlodziez_na_wsi_raport.pdf [dostęp: 12.02.2021].
Szempruch J. (2011). Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Teaching Better – Anticipatory Thinking,
http://www.hondurasweekly.com/culture/item/17107-teaching-better-anticipatory-thinking.html [dostęp: 12.02.2021].
Teaching and learning for a sustainable future: a multimedia teacher education programme, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000161849 [dostęp: 12.02.2021].
Tucholska K. (2007). Kompetencje temporalne jako wyznacznik dobrego funkcjonowania, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Wasilewska-Kamińska E. (2016). Myślenie krytyczne jako cel kształcenia na przykładzie systemów edukacyjnych USA i Kanady, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
White S. (2008). Równość, przeł. M. Wilk, Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Wielki słownik języka polskiego, https://wsjp.pl/haslo/podglad/4874/predyspozycja [dostęp: 12.02.2020].
Wilczek-Rużyczka E. (2002). Empatia i jej rozwój u osób pomagających, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wołoszyn-Spirka W., Krause E. (2012). Wybrane zagadnienia etyki doradcy zawodowego, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Zawisza E., Lubińska-Bogacka M. (2015). Empatia jako filar rozwoju społecznego dziecka. Różnica w rozwoju kompetencji społecznych u dziewcząt i chłopców, [w:] S. Kowal, M. Mądry-Kupiec (red.), Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela. W stronę edukacji spersonalizowanej, Będzin: Wydawnictwo internetowe e-bookowo, s. 185–198.
Zdrowie psychiczne w czasie pandemii Covid-19. Raport wstępny z badania naukowego kierowanego przez dr hab. Małgorzatę Dragan, 4.05.2020, http://psych.uw.edu.pl/2020/05/04/zdrowie-psychiczne-w-czasie-pandemii-covid-19-raport-wstepny-z-badania-naukowego-kierowanego-przez-dr-hab-malgorzate-dragan/ [dostęp: 12.02.2021].
Zieliński J. (2017). Edukacja przez dialog pedagogiczny, „Chowanna”, t. 2(29), s. 10–16.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Anna Duda, Anna Mróz, Małgorzata Mądry-Kupiec, Ewa Zawisza-Wilk, Wioletta Skrzypek, Paulina Koperna
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 517
Liczba cytowań: 0
