Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Studia Paedagogica Ignatiana

The Religious Education of Students at the Higher Catholic School of Social Studies in Poznań (1928–1939)
  • Home
  • /
  • The Religious Education of Students at the Higher Catholic School of Social Studies in Poznań (1928–1939)
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 28 No. 2 (2025): Religia i wychowanie. Koncepcje pedagogiczne XX i XXI wieku /
  4. Articles and Dissertations

The Religious Education of Students at the Higher Catholic School of Social Studies in Poznań (1928–1939)

Authors

  • Mikołaj Brenk Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0001-6576-7163

DOI:

https://doi.org/10.12775/SPI.2025.2.007

Keywords

Higher Catholic School of Social Studies in Poznań, Catholic Social School in Poznań, religious education, Catholic intelligentsia, Catholic Action

Abstract

The subject of the article is the Higher Catholic Social Studies School in Poznań, which operated between 1928 and 1939. This educational center trained the staff of care facilities and social institutions, primarily those affiliated with the Church. The aim of the study is to identify the elements of religious education within the formal school curriculum, their presence in the requirements for candidates, students, and graduates, as well as the role they played in shaping the students of the Poznań institution. The available source material on this institution is limited due to wartime losses; it consists mainly of archival and printed materials related to the organizational foundations of the school, the lives of its students and graduates, memoirs written by some former students since the 1970s, and short press articles promoting the program. Supplementary sources include scholarly literature concerning the broader context of the institution’s operations and its faculty.

The findings indicate that the school’s Catholic character necessitated the inclusion of religious and worldview elements in the curriculum, while maintaining a high standard of education and fulfilling its statutory objectives. At the same time, the school did not organize basic religious practices for students, who worshiped independently, but it did require their participation in activities that were an integral part of shaping Catholic intellectuals. Therefore, lectures in general religious studies were complemented by weekly exegesis of the Holy Scriptures, annual multi-day formation retreats, and the presence of a spiritual director.

References

Źródła archiwalne

1. Archiwum Akt Nowych

Zespół Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Sygn. 155.

– Słuchacze szkół wyższych według języka ojczystego i wyznania w r. 1937/38 [1938].

2. Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu

Zespół Konsystorz Arcybiskupi. Akta domu przy ul. Podgórnej nr 12b. Szkoła Społeczna. Sygn. KA 15927.

– Korespondencja ks. E. Kozłowskiego z Kurią Arcybiskupią, Poznań, dn. 12 IV 1927.

Zespół Katolicka Szkoła Społeczna w Poznaniu

– Relacja absolwentki Marii [Marianny] Dmochowskiej, rocznik 1928/1930 [1974]. Sygn. KSS 25.

– Relacja słuchaczki Leonilli Hapońskiej [Kisielewicz] (1914–1999) [1978]. Sygn. KSS 26.

– Relacja słuchacza Seweryna Walkowiaka [1978]. Sygn. KSS 26.

3. Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Zespół Spuścizna Tadeusza Szczurkiewicza:

– T. Szczurkiewicz, Życiorys [1967]. Sygn. 75.

4. Archiwum Salezjańskie Inspektorii Pilskiej

Archiwum ks. Stanisława Kosińskiego SDB. Acta Hlondiana. Akta bez sygn.

– Komunikat Kancelarii Prymasowskiej w sprawie przyjazdu Nuncjusza Abp. Filipa Cortesiego do Poznania 8–9 XI 1938. Tom III, część 3.

– List Kardynała Hlonda do ks. Kozłowskiego, Poznań, 4 XI 1938 r. Tom IV, część 23.

Źródła drukowane

Adamski S. (1919). Praca społeczna kapłana, „Przewodnik Społeczny”, nr 3, s. 97–101.

Dekret o ustanowieniu Instytutu Wyższej Kultury Religijnej w Poznaniu (1938). Miesięcznik Kościelny Archidiecezyj Gnieźnieńskiej i Poznańskiej, nr 10, s. 385–386.

Kozłowski E. (1930a). Katolicka Szkoła Społeczna w Poznaniu, [w:] Pracownik oświatowy. Biuletyn XIV Konferencji oświatowej poświęconej sprawie kształcenia pracowników oświaty dorosłych. Krzemieniec, 22–25 maja 1930 r., Warszawa: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, s. 126–128, 138.

Kozłowski E. (1930b). Sprawozdanie Katolickiej Szkoły Społecznej za rok 1928, „Przewodnik Społeczny”, nr 1, s. 1–8.

[Kozłowski E.]. (1933). Katolicka Szkoła Społeczna, „Dziennik Bydgoski”, 16 lipca 1933, nr 161, s. 10.

[Kozłowski E.]. (1934). Co należy wiedzieć o katolickim Studjum Społecznem w Poznaniu, „Dziennik Ostrowski” 17 lipca 1934, nr 159, s. 7.

Kozłowski E. (1936). Zadania społeczne Akcji Katolickiej, „Przewodnik Społeczny”, nr 10, s. 321–334.

Okruchy organizacyjne. (1934). „Biuletyn Związku Absolwentów Studjum Społecznego Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu”, nr 6, s. 264.

Prospekt Wyższego Katolickiego Studium Społecznego w Poznaniu. (1937), rok X, 1937/38, Poznań: Katolicka Szkoła Społeczna.

Opracowania

Banaszak M. (1974), Narodziny Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu, „Chrześcijanin w Świecie”, nr 4, s. 82–93.

Brenk M. (2019). Katolicka Szkoła Społeczna w Poznaniu (1927–1939), „Praca Socjalna”, nr 3(34), s. 137–153.

Brenk M. (2024). Kształcenie kadr zakładów opiekuńczych oraz pracowników społeczno-oświatowych w Studium Społecznym Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu 1927–1939, „Colloquium”, t. 16, nr 3, s. 25–44.

Czyżewski B., Wętkowski K. (2010), Kanonicy kapituły katedry Gnieźnieńskiej 1918–2009, Gniezno: Gaudentinum.

Hellwig J. (2000). W kręgu refleksji nad pedagogiką katolicką. Ksiądz Julian Młynarczyk (1882–1950), [w:] J. Gałkowski, M.L. Niedziela (red.), Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 265–276.

Karłowski K. (1967). Śp. ks. Zygmunt Baranowski, „Miesięcznik Kościelny Archidiecezji Poznańskiej”, nr 18, s. 111–113.

Machura Z. (2007). Był tu u nas na słupskiej ziemi. Opowieść o ks. Janie Ziei, Słupsk: Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.

Majka J. (1987). Katolicka nauka społeczna. Studium historyczno-doktrynalne, Rzym–Lublin: Fundacja Jana Pawła II. Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej.

Moskwa J. (2020). Niewygodny prorok. Biografia ks. Jana Ziei, Kraków: Znak.

Piaszyk M. (1979). Rola Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu w zawodowym dokształcaniu zakonnic, „Roczniki Nauk Społecznych”, nr 7, s. 85–104.

Skrobicki Z. (1995), Wojsa Stanisław (1894–1941), [w:] R. Bender (red.), Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. 3: R–Ż, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 185.

Teinert Z. (1976). Baranowski Zygmunt, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 2, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, kol. 11.

Tunkiewicz M. (2011). Akcja Katolicka w Polsce, „Studia Elbląskie”, t. 12, s. 289–298.

Wesołowski A. (1981). Tadeusz Szczurkiewicz – działalność organizacyjno-naukowa i dydaktyczna (w 85-lecie urodzin), [w:] A. Kwilecki (red.), 60 lat socjologii poznańskiej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 135–143.

Studia Paedagogica Ignatiana

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2025-06-27

How to Cite

1.
BRENK, Mikołaj. The Religious Education of Students at the Higher Catholic School of Social Studies in Poznań (1928–1939). Studia Paedagogica Ignatiana. Online. 27 June 2025. Vol. 28, no. 2, pp. 131-146. [Accessed 24 December 2025]. DOI 10.12775/SPI.2025.2.007.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 28 No. 2 (2025): Religia i wychowanie. Koncepcje pedagogiczne XX i XXI wieku

Section

Articles and Dissertations

License

Copyright (c) 2025 Mikołaj Brenk

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

By submitting an article, the author declares that:

they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.

The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation: 
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.

The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.

Stats

Number of views and downloads: 74
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

Higher Catholic School of Social Studies in Poznań, Catholic Social School in Poznań, religious education, Catholic intelligentsia, Catholic Action
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop