Wolność i odpowiedzialność w codziennym życiu ucznia

Autor

  • Renata Królikiewicz Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Pedgogiczny, Instytut Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Ogólnej i Teorii Wychowania https://orcid.org/0000-0002-9060-4531 https://orcid.org/0000-0002-9060-4531

DOI:

https://doi.org/10.12775/SPI.2020.1.002

Słowa kluczowe

wolność, odpowiedzialność, zaufanie, szkoła, uczeń

Abstrakt

Podejmując tematy związane z wartościami w codziennym życiu człowieka, nie można się zatrzymać wyłącznie na rozważaniach teoretycznych. Wyzwaniem dla każdego, kto pracuje z drugim człowiekiem, a szczególnie dla rodziców, nauczycieli, wychowawców jest poszukiwanie sposobów wdrażania młodych ludzi w praktykowanie wartości. Poniższy tekst jest próbą refleksji nad relacją pomiędzy wolnością a odpowiedzialnością w kontekście edukacji. Dojrzałość rozumiemy między innymi jako umiejętność odnajdywania się w przestrzeniach wolności i odpowiedzialności, ale aby móc to uczynić, każdy z nas musi mieć możliwość ich doświadczania od najmłodszych lat.

Przyglądając się temu jak funkcjonuje współczesny system edukacji, autorka podejmuje próbę określenia, czy w szkole młody człowiek znajduje odpowiedź na pytania dotyczące, czym jest i jak należy rozumieć wolność. Czy i w jakim stopniu uczeń ma możność samostanowienia i uczestniczenia w odpowiedzialności za swój proces edukacyjny? Analizując literaturę i opisując wybrane elementy oddolnych działań nauczycieli i osób zaangażowanych w dyskusję o kształcie edukacji, autorka próbuje dociec, czy szkoła może się przyczyniać, a jeśli tak, to w jakim zakresie, do wyjaśnienia i wdrożenia postaw opartych na takich wartościach, jak wolność i odpowiedzialność. Zmiany, które zachodzą w dzisiejszej rzeczywistości, wymagają miedzy innymi kształtowania kompetencji związanych z uczeniem się przez całe życie, a do tego potrzebna jest świadomość siebie, umiejętność podejmowania decyzji i ponoszenia za nie odpowiedzialności.

Bibliografia

Budajczak M. (2004). Edukacja domowa, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Chałas K. (2003). Wychowanie ku wartościom, t. 1, Lublin–Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Huizinga J. (1985). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa: Czytelnik.

Jarosz E. (2013). O potrzebie demokratyzowanie polskiej szkoły. Czas na krok następny – podmiotowość i współudział dzieci w edukacji, „Studia Edukacyjne”, nr 29, s. 49–60.

Korczak J. (1984). Pisma wybrane, t. 1, Warszawa: Nasza Księgarnia.

Kunicka M. (2012). Władza, przymus i wolność w edukacji. „Opuscula Sociologica”, nr 1, s. 31–44.

Łobocki M. (1998). Warunki kształtowania i pogłębiania poczucia odpowiedzialności u studentów, [w:] A.M. de Tchorzewski (red.), Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny, Bydgoszcz: Wydawnictwo Wers, s. 125–140.

Michałowska D.A. (2013). Edukacja demokratyczna a kreatywność. „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna”, t. 2, nr 1, s. 58–72.

Nowicka-Kozioł M. (2005). Wolność a edukacja, „Debata Edukacyjna”, nr 1, s. 19–28.

Stern A.[ndré]. (2016). … i nigdy nie chodziłem do szkoły, przeł. B. Niedźwiecka, Gliwice: Wydawnictwo Element.

Stern A.[ndré]. (2017). Zabawa. O uczeniu się, zaufaniu i życiu pełnym entuzjazmu, przeł. B. Niedźwiecka, Gliwice: Wydawnictwo Element.

Stern A.[rno]. (2016). Odkrywanie śladu. Czym jest zabawa malarska, przeł. M. Bizub, Gliwice: Wydawnictwo Element.

Śliwerski B. (2001). Edukacja pod prąd, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Tchorzewski A. (1993). O niektórych zasadach życia społecznego jako wyznacznikach procesu edukacji, [w:] J. Górniewicz (red.), Stare i nowe dylematy teorii wychowania, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Suchodolski B. (1975). Labirynty współczesności. Niewola i wolność człowieka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Netografia

Baker J. (2018). Teachers should be re-named ‘learning designers, „The Sydney Morning Herald” (7.07.2018), https://www.theage.com.au/education/teachers-should-be-re-named-learning-designers-professor-20180607-p4zk4a.html [dostęp: 19.11.2019].

France P. (2018). Personalized Learning Isn’t About Tech, „Edutopia.org” (30.03.2018), https://www.edutopia.org/article/personalized-learning-isnt-about-tech [dostęp: 12.10.2019].

GratoSfera, Wprowadzanie swobodnej zabawy do szkół w Gdańsku, w Polsce, w Europie, https://597cd892-e646-4781-800a-da1b024e44ac.filesusr.com/ugd/bbba9b_08be1520022e4dd8ba66a3167c403420.pdf [dostęp: 9.01.2020].

Oczkiem w edukację. Edukacja na miarę XXI wieku, http://oczkiemwedukacje.pl/nauczyciel-a-kto-to-jest/ [dostęp: 9.01.2020].

Pytlak J. (2016). Poglądy zbyt rzadko (w szkole) kwestionowane (3), „Wokół Szkoły” (14.08.2016), http://www.wokolszkoly.edu.pl/blog/poglady-zbyt-rzadko-w-szkole-kwestionowane-3.html?fbclid=IwAR1ha8qNH40WsVXvhHV9sPvp3hB_dttL7jk0P6cta6Bg6v77-iNBFmRJuBg [dostęp: 29.12.2016].

Pytlak J. (2019). Spragnionym innowacji – pod choinkę, „Wokół Szkoły” (23.12.209), http://www.wokolszkoly.edu.pl/blog/spragnionym-innowacji-pod-choinke.html?fbclid=IwAR0HGAAGpMEVzsC24X1LQ2RgBzv17uHYRz-APVdEJk8OWCDAVQHl98fzYqY [dostęp: 29.12.2019].

Tokarz T. (2018). Celem edukacji jest rozwój dziecka, „Innowacyjna Edukacja” (27.07.2018), http://innowacyjnaedukacja.blogspot.com/2018/06/celem-edukacji-jest-rozwoj-dziecka.html [dostęp: 23.11.2019].

https://lesneprzedszkola.pl [dostęp: 9.01.2020].

https://wydawnictwoelement.com.pl/ksiazki/arno-stern-odkrywanie-sladu-czym-zabawa-malarska/ [dostęp: 9.01.2020].

Studia Paedagogica Ignatiana

Pobrania

Opublikowane

2020-03-30

Jak cytować

1.
KRÓLIKIEWICZ, Renata. Wolność i odpowiedzialność w codziennym życiu ucznia. Studia Paedagogica Ignatiana [online]. 30 marzec 2020, T. 23, nr 1, s. 37–50. [udostępniono 15.6.2025]. DOI 10.12775/SPI.2020.1.002.

Numer

Tom 23 Nr 1 (2020): Doświadczanie wartości w wychowaniu chrześcijańskim

Dział

Artykuły i Rozprawy

Licencja

Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:

jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.

Udziela Uniwersytetowi  Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji: 
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.

Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.

Polityka prywatności

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 2214
Liczba cytowań: 0