Biograficzne uczenie się roli nauczycielki wychowania przedszkolnego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2024.4.004Słowa kluczowe
biograficzne uczenie się, uczenie się z biografii własnej, uczenie się z biografii Innego, nauczyciel wychowania przedszkolnego, rola zawodowa nauczycielaAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań własnych dotyczących fenomenu biograficznego uczenia się roli nauczycielki wychowania przedszkolnego na podstawie koncepcji Elżbiety Dubas. Badania zrealizowano w strategii jakościowej, w optyce paradygmatu interpretatywnego. Ich celem było poznanie i opisanie znaczenia biograficznego uczenia się do konstruowania i realizowania roli nauczycielki wychowania przedszkolnego.
Przedmiotem badań uczyniono zatem uczenie się roli nauczycielki wychowania przedszkolnego z biografii własnej i Innych, natomiast problemem badawczym pytanie: Jakie znaczenie ma biograficzne uczenie się do konstruowania i realizowania roli nauczycielki wychowania przedszkolnego przez badane kobiety? W badaniach wykorzystano metodę studium przypadku, a techniką, jaką posłużono się w celu zebrania materiału badawczego, był wywiad narracyjny przeprowadzony z trzema nauczycielkami wychowania przedszkolnego.
Wyniki badań własnych ukazują indywidualny proces biograficznego uczenia się roli nauczycielki wychowania przedszkolnego, jaki wyłania się z narracji badanych kobiet. W podjętych badaniach własnych ustalono, że biografia własna, jak i biografie Innych stanowią istotny walor edukacyjny, a podejmowany nad nimi namysł pozwala na kształtowanie wielu cech i umiejętności, które narratorki wykorzystują, konstruując i realizując własną rolę nauczycieli wychowania przedszkolnego.
Bibliografia
Alheit P. (2015). Teoria biografii jako fundament pojęciowy uczenia się przez całe życie, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 18, nr 4(72), s. 23–36.
Błasiak A. (2019). Między (nie)obecnością a zaangażowaniem. Rodzicielstwo rekonstruowane w ponowoczesności, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Braun V., Clarke V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology, „Qualitative Research in Psychology”, t. 3, nr 2, s. 77–101.
Chmiel T. (2014). Wizje i (re)wizje przygotowania do zawodu nauczyciela, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Dróżka W. (2023). Refleksyjność w kontekście podmiotowości i sprawczości nauczyciela. Wnioski dla kształcenia nauczycieli, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 45, s. 37–56.
Dróżka W., Madalińska-Michalak J.M. (2016). Droga do zawodu nauczyciela i motywy jej wyboru – w świetle autobiograficznych wypowiedzi studentów studiów pedagogicznych, „Forum Oświatowe”, t. 28, nr 1(55), s. 161–179.
Dubas E. (2015). Andragogiczne badania biografii – zakresy, trudności, etyka badacza (wybrane aspekty), [w:] E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), Biografie i uczenie się, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 31–47.
Dubas E. (2017). Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, t. 4, nr 1, s. 63–87.
Grochowalska M. (2014). Dylematy nowicjusza. Konteksty stawania się nauczycielem edukacji przedszkolnej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, t. 9, nr 1(31), s. 27–40.
Grochowalska M. (2015). Od wiedzy do działania: praca zawodowa w doświadczeniach początkujących nauczycieli edukacji przedszkolnej, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 85–97.
Grochowalska M. (2020). Początkujący nauczyciel przedszkola we wspólnocie zawodowej. Od niepewności ku pełnemu uczestnictwu w socjokulturowych praktykach, „Forum Pedagogiczne”, t. 10, nr 1, s. 129–140.
Jędrzejewski S. (1985). Nauczyciel przedszkola, [w:] M. Kwiatowska (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, s. 132–146.
Juszczyk S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kazimierska K. (1997). Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne, [w:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Katedra Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego, s. 35–44.
Kędzierska H. (2012). Kariery zawodowe nauczycieli. Konteksty – wzory – pola dyskursu, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Klim-Klimaszewska A. (2005). Pedagogika przedszkolna, Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy.
Kochanowska E. (2016). Zaangażowanie nauczycieli edukacji elementarnej w doskonalenie kompetencji zawodowych. Komunikat z badań, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika”, t. 13, s. 195–207.
Kostka-Szymańska M., Kuśpit M. (2021). Edukacja włączająca w kształceniu dzieci z problemami rozwojowymi, „Pedagogika Społeczna”, nr 1–2, s. 251–258.
Kwaśnica R. (2004). Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 291–323.
Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Kwiatkowski S.T. (2017). Znaczenie kształcenia społeczno-emocjonalnego w rozwijaniu kluczowych kompetencji współczesnych nauczycieli, [w:] S.T. Kwiatkowski, D. Walczak (red.), Kompetencje interpersonalne w pracy współczesnego nauczyciela. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 125–158.
Lalak D. (2010). Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Łukasik J.M. (2009). Między szkołą a domem. Role zawodowe i rodzinne współczesnego nauczyciela, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Mazurek E. (2017). Biograficzne uczenie się i narracyjne uczenie się – ramy teoretyczne, „Edukacja Dorosłych”, nr 1(76), s. 51–65.
Michalak J.M. (2007). Uwarunkowania sukcesów zawodowych nauczycieli: studium przypadków, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Moustakas C. (2001). Fenomenologiczne metody badań, przeł. S. Zabielski, Białystok: Wydawnictwo „Trans Humana”.
Muchacka B. (2004). Nauczyciel przedszkolny, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 3, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 570.
Nowak J. (2009). O nauczycielu przedszkola w świetle teorii i praktyki pedagogicznej, [w:] Kasaáčová, B. Cabanová, M. (red.), Učiteľ v preprimárnej a primárnej edukácii. Teória, výskum, vývoj, Banská Bystrica: Katedra elementárnej a predškolskej pedagogiky, Pedagogická fakulta Univerzity Mateja Bela, s. 156–176.
Nowak-Dziemianowicz M. (2008). „Wielki Przegrany Współczesności”. Polski nauczyciel jako podmiot i przedmiot kształcenia, [w:] P. Rudnicki, B. Kutrowska, M. Nowak-Dziemianowicz (red.), Nauczyciel: misja czy zawód? Społeczne i profesjonalne aspekty roli, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, s. 129–162.
Paprotna G. (2021). Wybrane konteksty funkcjonowania społeczno-zawodowego nauczyciela przedszkola, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, t. 16, nr 4(62), s. 133–143.
Puszcz P., Kalus A., Mazurek E. (2023). Biograficzne uczenie się ról rodzicielskich matek, „Family Forum”, t. 13, s. 85–107.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły i stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356).
Smolińska-Theiss B. (2018). Janusz Korczak i refleksyjne uczenie się, [w:] M. Michalak (red.), Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro – perspektywa korczakowska, t. 2, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka, s. 12–31.
Stake R.E. (2010). Jakościowe studium przypadku, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 628–636.
Szempruch J. (2017). Przygotowanie edukacyjne człowieka do funkcjonowania w warunkach współczesnej cywilizacji, „Problemy Profesjologii”, nr 1, s. 13–22.
Urbaniak-Zając D. (2004). Badania interpretacyjne w pedagogice, [w]: T. Lewowicki (red.), Pedagogika we współczesnym dyskursie humanistycznym, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 125–146.
Wiśniewska E. (2016). Przywództwo edukacyjne nauczyciela, „Społeczeństwo. Edukacja. Język”, nr 4, s. 103–113.
Żeber-Dzikowska I., Reczyńska D., Cisło Ł. (2014). Rola edukacji w przygotowaniu absolwentów do warunków współczesnego rynku pracy, „Społeczeństwo. Edukacja. Język”, t. 2, s. 85–99.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Martyna Żurek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 215
Liczba cytowań: 0
