Badania rekonstrukcyjne – poza subiektywnością i obiektywnością interpretacji. Na przykładzie analizy sytuacji trudnych w pracy zawodowej w doświadczeniu absolwentów pedagogiki
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2016.080Słowa kluczowe
pedagogika, absolwent pedagogiki, badania jakościowe badania rekonstrukcyjne, obiektywna hermeneutykaAbstrakt
Artykuł ma charakter metodologiczny, tzn. opisy sytuacji trudnych, które mają miejsce w pracy zawodowej absolwentów pedagogiki, przedstawiane przez nich w wywiadach swobodnych, traktowane są jako przykładowy materiał empiryczny, poddawany analizie (istotniejszy jest sposób analizy niż jej przedmiot). Analiza prowadzona jest zgodnie z założeniami i zasadami obiektywnej hermeneutyki. Polega na rekonstrukcji intersubiektywnie rozumianych (w tym sensie obiektywnych) struktur znaczenia i sensu, co pozwala wyraźniej odtworzyć wzór działania opowiadającej osoby. W artykule przedstawiona została rekonstrukcja fragmentów wypowiedzi dwóch absolwentów pedagogiki. Poprzedzają ją rozważania nad kwestią subiektywności – obiektywności w badaniach empirycznych, jako cech materiału i postępowania badacza. Cechy te zwykle ujmuje się opozycyjnie, natomiast w metodzie obiektywnej hermeneutyki obiektywność (rozumiana jako intersubiektywność) jest warunkiem subiektywności, a subiektywność (indywidualność) jest warunkiem zmiany istniejących struktur.
Bibliografia
Bora A., Dresel T., Sutter T., Weisenbacher U. (1991), Die Methode der Sozialisation. Eine Fallanalyse zum Zusammenhang von Konstitution und Rekonstruktion der Moral, w: D. Garz, K. Kraimer (red.), Qualitativ-empirische Sozialforschung, Westdeutscher Verlag, Opladen
Flick U. (2002), Qualitative Sozialforschung, Eine Einführung, Rowolts Taschenbuch Verlag Reinberg beim Hamburg
Flick U. (2011), Jakość w badaniach jakościowych, WN PWN, Warszawa.
Granosik M. (2006), Profesjonalny wymiar pracy socjalnej, Śląsk, Katowice.
Lalak. D. (2010), Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Żak, Warszawa
Michalski G. (2004), Źródła do badań biograficznych w historii wychowania, w: T. Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski (red.), Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych, Impuls, Kraków
Nagel U. (1998), Sozialpädagogische Forschung und rekonstruktive Theoriebildung, w: T. Rauschenbach, W. Thole (red.). Sozialpädagogische Forschung. Gegenstand und Funktionen, Bereiche und Methoden, Juventa Weinheim i München.
Oevermann U. (1991), Genetischer Strukturalismus und das sozialwissenschaftliche Problem der Erklärung der Entstehung des Neuen, w: S. Müller-Doohm (red.), Jenseits der Utopie, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Oevermann U. (1996), Theoretische Skizze einer revidierten Theorie professionalisierten Handels, w: Combe A., Helsper W. (red.) Pädagogische Professionalität. Untersuchungen zum Typus pädagogischen Handels, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Oevermann U. (2000), Die Methode der Fallrekonstruktion in der Grundlagenforschung sowie der klinischen und pädagogischen Praxis, w: K. Kraimer (red.), Die Fallrekonstruktion, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Oevermann U. (2002), Klinische Soziologie auf der Basis der Methodologie der objektiven Hermeneutik – Manifest der objektiv hermeneutischen Sozialforschung, www.ihsk.de/publikationen/Urlich_Oevermann-Manifest_der_objektiv_hermeneutischen_ Sozialforschung.pdf, dostęp: 17.09.2007.
Oevermann U., Allert T., Konau E., Krambeck J. (1979), Die Methodologie einer „objektiven Hermeneutik“ und ihre allgemeine forschungslogische Bedeutung in der Sozialwissenschaften, w: H.G. Soeffner (red.). Interpretative Verfahren in den Sozial- und Textwissenschaften, Metzler, Stuttgart.
Schmidt K.J., Modrzejewska-Świgulska M. (2014), Metody zbierania i analizy danych w badaniach edukacyjnych. Walidacja komunikacyjna w analizie wyników badań pedagogicznych, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, nr 19.
Schütz A. (2006), Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, (rozdz. 13), w: A. Jasińska-Kania i in. (red.) Współczesne teorie socjologiczne, WN Scholar, Warszawa.
Schütze F. (1992), Sozialarbeit als „bescheidene“ Profession, w: B. Dewe, W. Ferchoff, F.-O. Radtke (red.), Erziehen als Profession. Zur Logik professionellen Handelns in pädagogischen Feldern, Leske+Budrich, Opladen.
Steinke I. (1999), Kriterien qualitativer Forschung, Juventa Weinheim–München.
Szacki J. (1989), Obiektywizm i subiektywizm w socjologii, w: H. Kozakiewicz, E. Mokrzycki, M.J. Siemek (red.), Racjonalność Nauka Społeczeństwo, PWN, Warszawa.
Turner J.H. (2004), Struktura teorii socjologicznej, WN PWN, Warszawa.
Urbaniak-Zając D. (2016), W poszukiwaniu teorii działania profesjonalnego pedagogów. Badania rekonstrukcyjne, Impuls, Kraków.
Urbaniak-Zając D. (2016), Subiektywność-obiektywność poznania. Refleksje metodologiczne w kontekście badania wzorów doświadczeń zawodowych absolwentów pedagogiki, „Rocznik Lubuski”, nr 41.
Urbaniak-Zając D., Kos E. (2013), Badania jakościowe w pedagogice. Obiektywna hermeneutyka, wywiad narracyjny, WN PWN, Warszawa.
Walczak D. (2012), Badanie początkujących nauczycieli. Początkujący nauczyciele. Raport z badania jakościowego, Warszawa, poczatkujacy_nauczyciele_raport_dwalczak.pdf.
Winch P. (1990), Etyka a działanie, przeł. D. Lachowska, T. Szawiel, PIW, Warszawa.
Wolf W. (1995), Qualitative versus quantitative Forschung, w: König E., Zedler P. (red.), Bilanz qualitativer Forschung, Deutscher Studien Verlag, Weinheim.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 831
Liczba cytowań: 0