Szkoła dla Innego. Filozofia i pedagogika dialogu w edukacji międzykulturowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2019.1.003Słowa kluczowe
edukacja międzykulturowa, wielokulturowość, dialog, pedagogika dialogu, filozofia dialogu, Inny, nauczycielAbstrakt
Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób funkcjonująca w ramach pedagogiki dialogu propozycja Joanny Rutkowiak, aby uczynić dialog naczelną zasadą wychowania, może pomóc w realizacji zadań edukacji międzykulturowej. Szczególną uwagę autorka zwraca na myślenie globalizujące i hermeneutycznie rozumianą rozmowę, które mogą przyczynić się do poznawczego przeobrażenia jednostki poprzez uwzględnianie i włączanie do swojego horyzontu poznawczego odmiennych punktów widzenia. Takie podejście może przyczynić się do kształtowania sprzyjających wychowaniu międzykulturowemu postaw u nauczycieli, przeobrażając ich nastawienie i zwiększając samoświadomość co do własnego światopoglądu, wartości, przekonań i zachowań. Ta samoświadomość jest kluczowa w środowisku wielokulturowym, gdzie dochodzi do wzmożonych napięć i konfrontacji pomiędzy odmiennymi kulturowo interpretacjami rzeczywistości, wartościami i normami. Autorka twierdzi, że kluczową rolę w edukacji międzykulturowej odgrywają nauczyciele, gdyż to od nich zależy skuteczne kształtowanie postaw otwartości i tolerancji wobec Innego u uczniów. Wychowawcy powinni pełnić rolę negocjatorów między różnymi punktami widzenia, tłumaczy odmienności kulturowej oraz propagatorów otwartości i tolerancji. Nie uda się to bez zwiększonej świadomości własnego zaplecza kulturowego i wysokiego poziomu samoświadomości. Pomóc w tym może właśnie perspektywa dialogowa Rutkowiak, połączona z zaczerpniętą z filozofii dialogu dyrektywą zwiększonej wrażliwości na Innego i jego specyficzne potrzeby i uwarunkowania.
Bibliografia
Buber M., Kształcenie charakteru, „Znak” 1968, nr 7‒8, s. 915‒926.
Buber M., Problem człowieka, przeł. J. Doktór, Wydawnictwo Nau-kowe PWN, Warszawa 1993.
Buber M., Wychowanie, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3, ks. 2: Myśl pedagogiczna w XX stuleciu, wy-bór i oprac. S. Wołoszyn, Dom Wydawniczy „Strzelec”, Kielce 1998, s. 649‒654.
Gadacz T., Wychowanie do wolności, „Znak” 1993, nr 9, s. 97‒114.
Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, „Znak” 1991, nr 9, s. 62‒68.
Gajdzica A., Działania nauczycieli w środowisku wielokulturowym – założenia a praktyka edukacyjna, w: Edukacja międzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy, red. T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta, Wydawnictwo Adam Marszałek, Cieszyn – Warszawa – Toruń 2011, s. 112‒150.
Gara J., Pedagogiczne implikacje filozofii dialogu, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
Grabowska B., Inny – obcy – …taki sam. Postawy studiujących nauczycieli wobec Czechów, w: Praca nauczyciela w warunkach wie-lokulturowości – studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego, red. T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 183‒201.
Jagiełło M., Spotkania, które zmieniają. O spotkaniu jako kategorii pedagogicznej i wydarzeniu wychowującym na drodze życia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012.
Karolczak-Biernacka B., Stereotyp, w: Encyklopedia psychologii, Wydawnictwo Fundacja Innowacja, Warszawa 1998, s. 902.
Lévinas E., O hebrajski humanizm, Rozważania o edukacji żydowskiej, Antyhumanizm a edukacja, w: E. Lévinas, Trudna wolność. Eseje o judaizmie, przeł. A. Kuryś, Atext, Gdynia 1991, s. 82‒95.
Lewowicki T., O podstawowych warunkach pomyślnej pracy nauczycieli w sytuacji wielokulturowości, w: Praca nauczyciela w warunkach wielokulturowości – studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego, red. T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta, Wydawnictwo Adam Marszałek, To-ruń 2008, s. 13‒23.
Nikitorowicz J., Edukacja międzykulturowa wobec dylematów kształtowania tożsamości w społeczeństwach wielokulturowych, w: Edukacja wobec ładu globalnego, red. T. Lewowicki, J. Nikitorowicz, T. Pilch, S. Tomiuk, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2002, s. 33‒55.
Nikitorowicz J., Projektowanie edukacji międzykulturowej w perspektywie demokracji i integracji europejskiej, w: Edukacja międzykulturowa w wymiarze instytucjonalnym, red. J. Nikitorowicz, M. Sobecki, Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”, Białystok 1999, s. 25‒31.
Nowak S., Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, w: Teorie postaw, red. S Nowak, PWN, Warszawa 1973, s. 15‒27.
Ogrodzka-Mazur E., „Nowy profesjonalizm” nauczyciela w kontekście przygotowania do edukacji międzykulturowej, w: Praca nauczyciela w warunkach wielokulturowości – studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego, red. T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 25‒72.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym. Rusztowanie kategorialne, w: Pytanie. Dialog. Wychowanie, red. J. Rutkowiak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, s. 13‒52.
Tischner J., Z problematyki nauczania, „Znak” 1968, nr 7‒8, s. 903‒914.
Tischner J., Zadania wychowawcze, „Tygodnik Powszechny” 1972, nr 9, s. 20‒22.
Urząd do Spraw Cudzoziemców, https://udsc.gov.pl/statystyki/raporty-okresowe/raport-roczny-legalizacja-pobytu/2017-2/ [dostęp: 29.08.2018].
Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2002.
Wosińska W., Psychologia życia społecznego. Podręcznik psychologii społecznej dla praktyków i studentów, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 970
Liczba cytowań: 0
