Przegląd Badań Edukacyjnych
Teoria reprezentacji społecznych Serge’a Moscoviciego. Jakościowe metody zbierania i analizowania danych – część 1
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/PBE.2017.010
Abstrakt
Celem artykułu jest porównanie metod gromadzenia i analizy danych z badań empirycznych z założeniami teorii reprezentacji społecznych. Koncentruje się na rozeznaniu użyteczności i możliwości zastosowania paradygmatu konstruktywistycznego do badań prowadzonych w dziedzinie edukacji. Zostały zaprezentowane wybrane metody zbierania danych (wywiady indywidualne i grupowe, obserwacja uczestnicząca) i analizy danych (analiza dokumentów) w ramach badań jakościowych dla pedagogicznych obiektów reprezentacji (np. praca nauczyciela, zmiana systemu edukacji).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Aougoustinos M., Walker I., Donaghue N. (2014), Social Cognition: an Integrated Introduction, Second Edition, Sage, London.
Barbour R. (2011), Badania fokusowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauer M.W., Gaskell G. (1999), Towards a Paradigm for Research on Social Representations, „Journal for the Theory of Social Behaviour”, nr 29(2), s. 163–186.
Chaib M., Danermark B., Selander S. (red.) (2011), Education, Professionalization and Social Representations. On the Transformation of Social Knowledge, Routledge, London.
Duveen G., Psaltis C. (2008), The Constructive Role of Asymmetries in Social Interaction, w: U. Mueller, J.Carpendale, N. Budwig, B. Sokol (red.), Social Life and Social Knowledge: Toward a Process Account of Development, Lawrence Erlbaum, Mahwah, NJ.
Flick U. (1998), Psychology of the Social, Cambridge University Press, Cambridge.
Flick U. (2011), Jakość w badaniach jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Flick U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Flick U., Foster J., Caillaud S. (2015), Researching Social Representations, w: G. Sammut, E. Andreouli, G. Gaskell, J. Valsiner (red.), The Cambridge Handbook of Social Representations, Cambridge University Press, Cambridge.
Gibson S. (2015), From Representations to Representing: on Social Representations and Discursive-Rhetorical Psychology, w: G. Sammut, E. Andreouli, G. Gaskell, J. Valsiner (red.), The Cambridge Handbook of Social Representations, Cambridge University Press, Cambridge.
Glaser B.G., Straus A.L. (2009), Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, Nomos, Kraków.
Höijer B. (2011), Social Representations Theory. A New Theory for Media Research, „Nordicom Review”, nr 32, s. 3–16.
Jodelet D. (1989/1991), Madness and Social Representations: Living with the Mad in One French Community, Harvester Wheatsheaf, Hemel Hempstead.
Jodelet D. (2003), Représentations sociales: un domaine en expansion, w: D. Jodelet (red.), Les représentations sociales, Presses Universitaires de France, Paris; DOI: 10.3917/puf.jodel.2003.01; http://www.cairn.info/les-representations-sociales--9782130537656.htm>.
Jodelet D. (2011), Foreword, w: M. Chaib, B. Danermark, S. Selander (red.), Education, Professionalization and Social Representations. On the transformation of Social Knowledge, Routledge, London.
Jovchelovitch S., Bauer M.W. (2000), Narrative Interviewing, London: LSE Research Online. Available at: http://eprints.lse.ac.uk/2633.
Krasuska-Betiuk M. (2014), Teoria społecznych reprezentacji w badaniach uczestników praktyk pedagogicznych, w: J.M. Łukasik, I. Nowosad, M.J. Szymański (red.), Codzienność szkoły. Nauczyciel, Impuls, Kraków.
Krasuska-Betiuk M. (2015a), Interakcje w klasie szkolnej z perspektywy społecznych reprezentacji i oczekiwań interpersonalnych, „Studia z Teorii Wychowania”, t. 6, nr 3 (2015), s. 49–77.
Krasuska-Betiuk M. (2015b), Sfera publiczna i edukacja w świetle teorii reprezentacji społecznych, „Forum Oświatowe”, 27(1), 11–27, http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/291.
Krasuska-Betiuk M. (2016), Dialog w partnerstwie edukacyjnym: teoretyczne implikacje zastosowania teorii reprezentacji społecznych, w: D. Jankowska, M. Grzelak-Klus (red.), Pedagogika dialogu: dialog jako droga rozumienia i samorozumienia, Wydawnictwo Naukowe APS, Warszawa.
Krasuska-Betiuk M., Zbróg Z. (2016), Społeczne reprezentacje kreatywności i kreatywnego nauczyciela podzielane przez studentów pedagogiki wczesnoszkolnej, w: I. Adamek, J.
Bałachowicz (red.), Kreatywność jako wymiar profesjonalizacji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji, Wydawnictwo Naukowe APS, Warszawa.
Kubinowski D. (2016), Istota jakościowych badań pedagogicznych – wprowadzenie, „Jakościowe Badania Pedagogiczne”, nr 1, s. 5–14.
Kvale S. (2010), Prowadzenie wywiadów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Laflamme-Lagoke M., Negura L. (2014), Social Representations of the Africentric School as Portrayed Through the Toronto Newspapers, „Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy”, Vol. 48, No 2.
Marková I. (1996), Towards an Epistemology of Social Representations, „Journal for the Theory of Social Behaviour”, nr 26(2), s. 177–193.
Marková I. (2003), Dialogicality and Social Representations. The Dynamics of Mind, Cambridge
University Press, Cambridge UK.
McKinlay A., Potter J., Wetherell M. (1993), Discourse Analysis and Social Representations, w: G. Breakwell, D. Canter (red.), Empirical Approaches to Social Representations, Oxford University Press, Oxford.
Menin M.S., Shimizu A., Lima A.C. (2011), The Theory of Social Representation as a Theoretical and Methodological Tool for Research on Teachers in Brazil: Analyses of Theses and Dissertations, w: M. Chaib, B. Danermark, S. Selander (red.), Education, Professionalization and Social Representations. On the Transformation of Social Knowledge, Routledge, London.
Moliner P., Abric J.-C. (2015), Central Core Theory, w: G. Sammut, E. Andreouli, G. Gaskell, J. Valsiner (red.), The Cambridge Handbook of Social Representations, Cambridge University Press, Cambridge.
Moscovici S. (1984), The Phenomenon of Social Representations, w: R. Farr, S. Moscovici (red.), Social Representations, Cambridge University Press, Cambridge.
Moscovici S. (2000), Social Representations. Explorations in Social Psychology, Polity Press, Cambridge.
Potter J., Edwards D. (1999), Social Representations and Discursive Psychology: from Cognition to Action, „Culture and Psychology”, 5(4), s. 447–458.
Rapley T. (2010), Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Sammut G., Andreouli E., Gaskell G., Valsiner J. (red.) (2015), The Cambridge Handbook of Social Representations, Cambridge University Press, Cambridge.
Silva A. de (2012), Social Representations of Undergraduates about Teacher Identity and Work a Gender Perspective, „Educação, Sociedade & Culturas”, 36, 49–64.
Smolińska-Theiss B., Theiss W. (2010), Badania jakościowe – przewodnik po labiryncie, w: S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice, GWP, Gdańsk.
Szwed R. (2011), Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym, Wyd. KUL, Lublin.
Trutkowski C. (2000), Społeczne reprezentacje polityki, Scholar, Warszawa.
Trutkowski C. (2004), Wybór czy konieczność – o potrzebie wykorzystania analizy dyskursu w socjologii, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 35–50.
Trutkowski C. (2007), Teoria społecznych reprezentacji i jej zastosowania, w: M. Marody, (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Scholar,
Warszawa.
Urbaniak-Zając D., Kos E. (2013), Badania jakościowe w pedagogice, PWN, Warszawa.
Zbróg Z. (2013), Badanie społeczności/zjawisk społecznych z wykorzystaniem (elementów) teorii reprezentacji społecznych – perspektywa pedagogiczna, „Pedagogika. Badania, dyskusje, otwarcia. Specyfika pomiaru w badaniach społecznych”, nr 2, s. 45–60.
Zbróg Z. (2014), Reprezentacje społeczne praktyk pedagogicznych – konstruowanie profesjonalizmu wykładowców, nauczycieli i studentów, w: J. Piekarski, E. Cyrańska, B. Adamczyk (red.), Doskonalenie praktyk pedagogicznych – dyskusja, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Zbróg Z. (2015), The Episodic-Narrative Interview as a Method of Research of Social Representations, „Acta Universitatis Matthaei Belii” Belianum, Vydavatels’stvo Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici, s. 41–51.
Zbróg Z. (2016a), Uczenie się przez oduczanie – modyfikowanie reprezentacji społecznych przyszłych nauczycieli, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, nr 1.
Zbróg Z. (2016b), Obniżenie wieku rozpoczęcia obowiązku szkolnego – reprezentacje społeczne problemu w debacie publicznej, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4.
Zbróg Z. (2016c), Teoria reprezentacji społecznych w badaniach zmiany szkoły – możliwe zastosowania, w: M.J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę. Konteksty zmiany, Wydawnictwo APS, Warszawa.
ISSN 1895-4308 (print)
ISSN 2392-1544 (online)