Elementy duchowości ignacjańskiej w dokumentach pedagogiki ignacjańskiej drugiej połowy XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2025.2.004Słowa kluczowe
Ignacy Loyola, Ćwiczenia duchowe, pedagogika ignacjańska, duchowość ignacjańskaAbstrakt
Pedagogia ignacjańska ma swoje źródła w doświadczeniu Ignacego Loyoli (1491–1556), założyciela zakonu jezuitów. Spisał on je głównie w książeczce Ćwiczeń duchowych, skąd działalność edukacyjna zakonu zaczerpnęła istotne kategorie pedagogiczne. Pedagogika ignacjańska jest ściśle związana z działalnością zakonu, więc duchowość i religijność są w nią integralnie włączone. Celem artykułu jest wskazanie wybranych elementów duchowości ignacjańskiej obecnych w dokumentach pedagogiki ignacjańskiej drugiej połowy XX wieku. Dokonano w tym celu analizy tekstu źródłowego, jakim jest książeczka Ćwiczeń duchowych oraz analizy dokumentów pedagogiki ignacjańskiej: Charakterystyczne cechy jezuickiego wychowania oraz Pedagogika ignacjańska. Podejście praktyczne. W artykule przedstawiono główne źródła pedagogiki ignacjańskiej: doświadczenie Ignacego Loyoli i Ćwiczenia duchowe. Dokonano krótkiej charakterystyki XX-wiecznych dokumentów jezuickich odnoszących się do tej problematyki. Następnie omówiono kluczowe elementy duchowości ignacjańskiej, które znalazły się w tych dokumentach. Przeprowadzone analizy wykazują, że duchowa wizja Ignacego Loyoli jest tym, co inspiruje działalność edukacyjną prowadzoną przez zakon jezuitów i jego współpracowników. Mimo zmieniających się uwarunkowań społeczno-kulturowych, po uwzględnieniu ignacjańskiej zasady dostosowania do osób, miejsca i czasu, elementy religijne i duchowe zalecane przez Ignacego Loyolę mogą także dziś stanowić punkt odniesienia (stały element) koncepcji pedagogicznej.
Bibliografia
Bieś A.P. (2012). Ratio studiorum, [w:] E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, kol. 1226–1227.
Bieś A.P., Dybowska E., Grzebień L. (2012). Pedagogia jezuitów (ignacjańska) [Towarzystwa Jezusowego], [w:] J. Kostkiewicz (red.), Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność, t. 1, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 61–100.
Casalini C. (2019). Rise, Character, and Development of Jesuit Education: Teaching the World, [w:] G. Županov (red.), The Oxford Handbook of the Jesuits, Oxford: Oxford University Press, s. 153–176.
Casalini C. (2021). Cura personalis: The Care of the Person and the Roots of Jesuit Pedagogy, [w:] J. Braga, M. Santiago de Carvalho (red.), Philosophy of Care: Advancing Global Bioethics, t. 16, Cham: Springer, https://doi.org/10.1007/978-3-030-75478-5_15
Charakterystyczne cechy jezuickiego wychowania, przeł. B. Steczek (2006). [w:] Podstawy edukacji ignacjańskiej, red. J. Kołacz, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM, s. 9–98.
Clarence M., Jena L.K. (2023). Jesuit Education System: Creators of Credible Leaders, „Vilakshan – XIMB Journal of Management”, t. 20, nr 2, s. 313–319, https://doi.org/10.1108/XJM-07-2021-0202
Codina G. (2004). El «modus parisiensis», „Gregorianum”, t. 85, nr 1, s. 43–64, http://www.jstor.org/stable/23581227
Codina G. (2007). Pedagogía ignaciana, [w:] J.G. de Castro (red.), Diccionario de espiritualidad ignaciana, t. 2, Madrid: Editorial Sal Terre, s. 1426–1430.
Duminuco V. (2000). A New Ratio for a New Millennium?, [w:] V. Duminuco (red.), The Jesuit Ratio Studiorum: 400th Anniversary Perspectives, New York: Fordham University Press, s. 145–160.
Dunfee D.J., Scherer S., Sagendorf K., Nash J.D., Schwartz Ch. (2017). Revisiting the Promise and Foundations of a Jesuit Education, „Jesuit Higher Education: A Journal”, t. 6, nr 1, art. 10, https://epublications.regis.edu/jhe/vol6/iss1/10
Dybowska E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej, Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Dybowska E. (2022a). Pedagogika ignacjańska w świecie VUCA, „Horyzonty Wychowania”, t. 21, nr 57, s. 11–19, https://doi.org/10.35765/hw.2022.57.03
Dybowska E. (2022b). Pedagogika ignacjańska, „Życie Duchowe”, nr 111, s. 81–89.
Dybowska E., Królikowski W. (2017). Rozwój człowieka w pedagogii ignacjańskiej, [w:] A. Walulik, J. Mółka (red.), Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi dr. hab. Zbigniewowi Markowi SJ w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Kraków: Akademia Ignatianum, s. 209–224.
Gary H. (2000). The Experience of Ignatius Loyola: Background to Jesuit Education, [w:] V. Duminuco (red.), The Jesuit Ratio Studiorum: 400th Anniversary Perspectives, New York: Fordham University Press, s. 1–21.
Grogan B. (red.) (2015). The Characteristics of Jesuit Education: A Charter for Irish Jesuit Colleges, Dublin: Jesuits in Ireland.
ICAJE (International Commission on the Apostolate on Jesuit Education) (2019). Jesuit Schools: A Living Tradition in the 21st Century, Rome: Society of Jesus. Secretariat for Education. General Curia.
Inglot M. (2007). Założenia „Ratio studiorum” (1599) i charakterystycznych cech jezuickiego wychowania (1986), [w:] A. Hajduk, J. Mółka (red.), Pedagogika wiary, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM, s. 85–95.
Instytut De Republica (2022). Wacław Królikowski. Charakterystyczne rysy duchowości ignacjańskiej [wideo], YouTube, 29 sierpnia, https://www.youtube.com/watch?v=uX2iVZqOjG8&ab_channel=InstytutDeRepublica
Konstytucje Towarzystwa Jezusowego wraz z przypisami Kongregacji Generalnej XXXIV oraz Normy uzupełniające zatwierdzone przez tę samą Kongregację. (2001). Kraków: Wydawnictwo WAM, Polskie Prowincje Towarzystwa Jezusowego.
Królikowska A. (red.) (2010). Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Loyola I. (2002). Ćwiczenia duchowne, przeł. M. Bednarz, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Marek Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia. Perspektywa tradycji ignacjańskiej, Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie.
Marek Z. (2021). Pedagogia i pedagogika ignacjańska (jezuicka), „Horyzonty Wychowania”, t. 20, nr 56, s. 11–21, https://doi.org/10.35765/hw.2071
Marek Z. (2022). Podstawy pedagogiki religii, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Marek Z. (2024). Duchowość ignacjańska w edukacji, „Forum Pedagogiczne”, t. 14, nr 1, s. 33–46, https://doi.org/10.21697/fp.2024.1.3
Marek Z., Walulik, A. (2020). Towarzyszenie wychowawcze w formacji człowieka, „Horyzonty Wychowania”, t. 19, nr 50, s. 105–116. https://doi.org/10.35765/hw.1914
O’Malley J.W. (1999), Pierwsi jezuici, przeł. P. Samerek i in., Kraków: Wydawnictwo WAM.
Pedagogia ignacjańska. Podejście praktyczne, przeł. B. Steczek (2006). [w:] Podstawy edukacji ignacjańskiej, red. J. Kołacz, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM, s. 99–165.
Podstawy edukacji ignacjańskiej, przeł. B. Steczek, red. J. Kołacz (2006). Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Traub G.W. (2008). Do You Speak Ignatian? A Glossary of Terms Used in Ignatian and Jesuit Circles, [w:] G.W. Traub (red.), An Ignatian Spirituality Reader, Chicago: Loyola Press, s. 250–269.
Zas Friz R. (2007). Espiritualidad ignaciana, [w:] J.G. de Castro (red.), Diccionario de espiritualidad ignaciana, t. 1, Madrid: Editorial Sal Terrae, s. 811–820.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ewa Dybowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 2
Liczba cytowań: 0
