Wartość słowa. Etyczne znaczenie dialogu ustrukturyzowanego relacją pytanie–odpowiedź w filozofii Józefa Tischnera
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2022.3.006Słowa kluczowe
filozofia dialogu, Józef Tischner, personalizm, etyka słowa, etyczny wymiar dialoguAbstrakt
Rolę słowa podkreśla wielu etyków i filozofów. Istotnym wymiarem analizy słowa wykorzystywanego w relacjach międzyludzkich jest jego wartość. Od wartości słów zależy etyka, ponieważ bez szczerych słów nie można prowadzić prawdziwego dialogu, a także budować społeczności opartej na zaufaniu. W niniejszym artykule autorka stara się ukazać, że w takich ramach filozoficznych główną rolę odgrywa relacja pytanie–odpowiedź, która jest podstawową strukturą dialogu. Szczególną uwagę zadawaniu pytania poświęcił polski filozof i ksiądz Józef Tischner, który w pytaniu widział rodzaj prośby w świecie duchowego ubóstwa, która wymaga etycznej odpowiedzi. Autorka przedstawia w artykule również jego oryginalną filozofię dramatu, zwłaszcza w odniesieniu do wyrażanego przez niego poglądu na dialogiczną relację między osobami, a następnie relacje wewnątrz różnych grup – od wielkich społeczeństw i narodów po małe wspólnoty. W artykule ukazano także etyczne, aksjologiczne i antropologiczne znaczenie dialogu, a nawet jego agatologiczny i ontologiczny charakter, który jest ustrukturyzowany relacją pytanie–odpowiedź, stanowiącą podstawę pogłębionej komunikacji.
Bibliografia
Andrzejewski B. (2016). Filozofia słowa. Zarys dziejów, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Austin J.L. (1962). How to Do Things with Words: The William James Lectures Delivered at Harvard University in 1955, New York: Oxford University Press.
Bobko A. (2007). Myślenie wobec zła. Religijny i polityczny wymiar myślenia w filozofii Kanta i Tischnera, Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
Bodhi B., Right Speech, Right Action, Right Livelihood, http://www.vipassana.com/resources/8fp4.php [access: 12.10.2019].
Cegieła A. (2014). Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Warszawa: Elipsa.
Confucius (2018). The Analects of Confucius: The Complete Books of Confucian Wisdom, trans. J. Legge, [s.l.]: Adansonia Press.
Coreth E. (1958). “Metaphysik als Aufgabe,” in Aufgaben der Philosophie. Drei Versuche von E. Coreth, C. Muck, J. Schasching, Innsbruck: Felizian Rauch.
Coreth E. (1980). Metaphysik. Eine methodisch-systematische Grundlegung, Innsbruck–Wien–München: Tyrolia Verlag.
Coreth E. (1986). Was ist der Mensch? Grundzüge philosophische Anthropologie, Innsbruck–Wien– München: Tyrolia Verlag.
Coreth E. (1994). Grundriss der Metaphysik, Innsbruck–Wien: Tyrolia Verlag.
Glinkowski W.P. (2020). Człowiek w dialogu, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jagiełło J. (ed.). (2020). “From Axiology to Agathology: Józef Tischner’s Philosophy of Man,” in Józef Tischner, ed. J. Jagiełło, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, pp. 41–109.
Lindgren A. (n.d.). Pippi Långstrump i Söderhavet [many editions].
Peirce Ch.S. (1955). “Logic as Semiotic: The Theory of Signs,” in Philosophical Writings of Peirce. Selected and edited with an introduction by J. Buchler, New York: Dover Publications, Inc.
Plato, Phaedrus, http://classics.mit.edu/Plato/phaedrus.html [access: 19.10.2019].
Searle J. (1979). Expression and Meaning: Studies in the Theory of Speech Acts, Cambridge: Cambridge University Press.
Tischner J. (1991). Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
Tischner J. (1998a). Filozofia dramatu. Wprowadzenie, Kraków: Znak.
Tischner J. (1998b). Spór o istnienie człowieka, Kraków: Znak.
Tischner J. (2012). Współczesna filozofia ludzkiego dramatu. Wykłady, Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
The First Noble Truth: The Noble Truth of “dukkha”. (2013), edited by Access to Insight (BCBS Edition), 5 November 2013, http://www.accesstoinsight.org/ptf/dhamma/sacca/sacca1/index.html [access: 12.10.2019].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Dominika Dziurosz-Serafinowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 944
Liczba cytowań: 0
