Formal Care for an Elderly Person in Terms of Geragogy: Conceptual Assumptions of Supportive Care
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2023.3.001Keywords
geragogy, care, supportive care, care for the elderly, the elderly, old ageAbstract
In an era of progressive aging of societies, the care of the elderly is becoming an important gerontological issue and an important area of interest for the educational sciences. Designing properly administered care for seniors is a special challenge and task of geragogy. The article explores the care of the elderly as a subject of interest of various scientific disciplines, in particular geragogy. The main discussion focuses on the author’s concept of formal supportive care for the elderly. The concept uses the ideas of the following theories: social support, activity, education for old age, gerotranscendence, selective optimization and compensation. Reference is also made to the concepts of successful and positive aging. The article ends with conclusions and recommendations for those providing formal care for the elderly. The most important conclusions are that formal carers should be professionally trained and have the necessary competences, including gerontological knowledge and skills, based on a methodology-based approach to working with the elderly. It should also be required that their actions be consistent with a culture of care for the elderly, according to which, guided by the principle of the good of the elderly, one strives to ensure the highest possible quality of seniors’ life and creates conditions for them achieving well-being. Formal care for the elderly should be so-called supportive care, founded on all types of social support and including activities in the field of developmental support.
References
Baltes P.B., Smith J. (2003). New Frontiers in the Future of Aging: From Successful Aging of the Young Old to the Dilemmas of the Fourth Age, „Gerontology”, t. 49, nr 2, s. 123–145.
Baścik-Danisz H. (2000). Metodyka zajęć wolnoczasowych z człowiekiem starszym, [w:] A. Panek, Z. Szarota (red.), Zrozumieć starość, Kraków: Oficyna Wydawnicza Text, s. 30–38.
Battersby D. (1987). From Andragogy to Geragogy, „Journal of Educational Gerontology”, t. 2, nr 1, s. 4–10.
Brzezińska M., Graczkowska M., Kwaśniewska A. (2015). Aktywizator seniorów. Scenariusze zajęć, Warszawa: Difin.
Brzezińska M., Graczkowska M. (2012). Zaradnik terapeutyczny. Jak pracować z seniorami w domu pomocy społecznej? Warszawa: Difin.
Chabior A. (2000). Rola aktywności kulturalno-oświatowej w adaptacji do starości, Radom–Kielce: Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Kadr; Instytut Technologii Eksploatacji.
Cybulski M., Krajewska-Kułak E. (red.) (2016). Opieka nad osobami starszymi. Przewodnik dla zespołu terapeutycznego, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Czerniawska O. (2007). Edukacja jako pomoc w rozwoju w ujęciu andragogiki i gerontologii, [w:] E. Marynowicz-Hetka (red.), Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, t. 2: Debata, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 433–443.
Dąbrowski Z. (2000). Pedagogika opiekuńcza w zarysie, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Dubas E. (2005). Geragogika – dyscyplina pedagogiczna o edukacji w starości i do starości, [w:] A. Fabiś (red.), Seniorzy w rodzinie, instytucji i społeczeństwie. Wybrane zagadnienia współczesnej gerontologii, Sosnowiec: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, s. 143–155.
Grudziewska E. (red.) (2022). Metody i techniki pracy z osobami starszymi, z osobami z chorobami otępiennymi i ich rodzinami, Warszawa: Difin.
Halicki J. (2003). Geragogika, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Halicki J. (2010). Obrazy starości rysowane przeżyciami seniorów, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Hill R.D. (2009). Pozytywne starzenie się. Młodzi duchem w jesieni życia, przeł. M. Lipa, Warszawa: MT Biznes.
Jedlińska A., Bieńkowska K.I. (2021). Moc rozmowy. O słuchu seniorów w dobie cyfryzacji, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kawula S. (1997). Wychowanie jako wspomaganie rozwoju, [w:] K. Rubacha (red.), Wokół szkoły i edukacji. Syntezy i refleksje, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 85–90.
Kawula S. (2002). Pedagogika społeczna wobec problemów człowieka starego, [w:] S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna: dokonania – aktualność – perspektywy, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 551–563.
Kilian M. (2011). Edukacja międzypokoleniowa wobec wyzwań współczesności, Forum Pedagogiczne UKSW, nr 2, 97-118.
Kilian M. (2020). Funkcjonowanie osób w starszym wieku, Warszawa: Difin.
Konieczna-Woźniak R. (2011). Uczenie się ludzi dorosłych poprzez ich zainteresowania wolnoczasowe, „Edukacja Dorosłych”, nr 2(65), s. 111–124.
Konieczna-Woźniak R. (2013). Uczenie się jako strategia pozytywnego starzenia się, „Rocznik Andragogiczny”, t. 20, s. 185–200.
Kamiński A. (1978). Studia i szkice pedagogiczne, Warszawa: PWN.
Kamiński A. (1982). Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, Warszawa: PWN.
Kamiński A. (1986). Pedagogika w służbie starości, [w:] Encyklopedia seniora, Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 115–117.
Leszczyńska-Rejchert A. (2010). Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Leszczyńska-Rejchert A. (2013). Strategia „Dodać życia do lat”, [w:] A. Baranowska, E. Kościńska, K.M. Wasilewska-Ostrowska (red.), Społeczny wymiar życia i aktywności osób starszych, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, s. 13–32.
Leszczyńska-Rejchert A. (2014). Edukacja międzypokoleniowa oraz integracja międzypokoleniowa jako wyzwania współczesnej gerontologii, „Gerontologia Polska”, t. 22, nr 2, s. 76–83.
Leszczyńska-Rejchert A. (2015). Wyzwania edukacyjne wynikające ze starzenia się społeczeństwa polskiego, [w:] A. Leszczyńska-Rejchert, L. Domańska, E. Subocz (red.), Seniorzy w pryzmacie koncepcji „Społeczeństwo dla wszystkich kategorii wieku”, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, s. 17–33.
Leszczyńska-Rejchert A. (2016). Praca socjalna z seniorami w perspektywie geragogiki, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Leszczyńska-Rejchert A. (2019a). Edukacja międzypokoleniowa jako forma działań służących odnajdywaniu i pobudzaniu sił społecznych, [w:] H. Guzy-Steinke, A. Rutkowska (red.), Praca socjalna w środowisku i dla środowiska. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 129–143.
Leszczyńska-Rejchert A. (2019b). Wbrew stereotypom – pomyślna starość „wyjątkowych” seniorów. Studium z pedagogiki społecznej, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Leszczyńska-Rejchert A. (2021). Wyzwania i zadania geragogiki, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Leszczyńska-Rejchert A. (2023). Rola babci oraz relacje z wnukami przed i w czasach pandemii. Na podstawie doświadczeń babci „normalnej” w wieku wczesnej starości – studium przypadku, [w:] J. Górniewicz (red.), Studia i szkice z zakresu pedagogiki ogólnej, andragogiki oraz historii oświaty o poczuciu bezpieczeństwa, migracji, ludziach dojrzałych i problemach oświaty, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, s. 229–245.
Skibińska E. (2008). Proces kształcenia seniorów, [w:] A. Fabiś (red.), Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów, Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji.
Szarota Z. (2004). Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Szarota Z. (2010). Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Szarota Z. (2014). Era trzeciego wieku – implikacje edukacyjne. „Edukacja Ustawiczna Dorosłych”, nr 1(84), s. 7–18.
Szarota Z. (2015). Uczenie się starości, „Edukacja Dorosłych”, nr 1(72), s. 23–35.
Uchwała Rady Ministrów nr 238 z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Założenia długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014–2020. Dz.U. 2013, poz. 118.
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych. Dz.U. 2015, poz. 1705.
Uzar K. (2011). Wychowanie w perspektywie starości. Personalistyczne podstawy geragogiki, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Uzar-Szcześniak K. (2015). Między aktywnością a przeaktywizowaniem – o adekwatne podstawy antropologiczne aktywizacji seniorów, [w:] M. Wnuk-Olenicz (red.), Problemy i szanse rozwoju osób starszych w społeczeństwie polskim, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 11–25.
Zych A.A. (2013). Przekraczając „smugę cienia”. Szkice z gerontologii i tanatologii, wyd. 2, Katowice: „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe.
Zych A.A. (2017). Geragogika, [w:] A.A. Zych (red.), Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, t. 1, Katowice: Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski, s. 493–495.
Netografia
WHO (2002), Active ageing: a policy framework, Geneva 2002, http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/ [dostęp: 21.04.2023].
Tymowski J. (2015). European Year for Active Ageing and Solidarity between Generations (2012). European Implementation Assessment, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2015/536344/EPRS_IDA(2015)536344_EN.pdf [dostęp: 21.04.2023].
Zielona Księga w sprawie starzenia się. Wspieranie solidarności i odpowiedzialności między pokoleniami (2021), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A52021DC0050 [dostęp: 2.08.2023].
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Anna Leszczyńska-Rejchert
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 422
Number of citations: 0
