Stanisław Michalski (1928–1990): The Founder of the Poznań School of the History of Education
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2022.2.005Keywords
Stanisław Michalski, history of education, Poznań, pedagogy, Adam Mickiewicz University in PoznańAbstract
The subject of the article is professor Stanisław Michalski – a pedagogue by education and practice, researcher of the history of education, and supervisor of numerous historians of education. The aim of the publication is to present Michalski in the context of his scientific and organizational achievements, related primarily to the creation of a separate unit dealing with the history of education at the University of Adam Mickiewicz in Poznań, the Department of the History of Upbringing, and of which he became the first Head. The genesis and motives for establishing this research unit, as well as the first period of its activity, are described. The main areas of his research interests are presented, focusing on the views of outstanding social and educational activists of the 19th and 20th centuries, the history of agricultural education and the education of rural youth, the history of the professional teaching movement and teacher education in Poland, as well as his clearly defined views on the methodology of the history of education. The professor’s activity in the academic bodies of AMU, his extensive experience as a promoter, as well as his cooperation with academic centers from all over Poland were marked. The factual method was used, i.e. a critical analysis of source materials (archival and printed), and numerous studies on the subject matter were performed.
References
Źródła archiwalne
AUAM: Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Sygn. 782/291:
a) Obliczenie okresu zatrudnienia wymaganego dla nabycia prawa do nagrody jubileuszowej, Poznań, dn. 6 I 1983.
b) Opinia Stefana Wołoszyna dot. studenta Stanisława Michalskiego, Poznań, 19 IX 1951.
c) Pismo dziekana Wydziału Historyczno-Pedagogicznego UAM Józefa Burszty do rektora UAM Gerarda Labudy, Poznań 6 lipca 1963.
d) Pismo rektora Czesława Łuczaka do Stanisława Michalskiego, Poznań 12 XI 1965.
e) Pismo rektora Czesława Łuczaka do Stanisława Michalskiego, Poznań 9 VI 1969.
f) Pismo kierownika Katedry Pedagogiki przy UAM Stanisława Kowalskiego, Poznań, 27 IX 1965.
g) Wyciąg z protokołu posiedzenia Senatu Akademickiego w dniu 8 listopada 1965.
AZHW: Archiwum Zakładu Historii Wychowania Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, teczka z dokumentami prof. Stanisława Michalskiego:
a) Życiorys [1975].
b) Dyplom ukończenia studiów wyższych, Poznań, 20 XI 1952.
Źródła drukowane
Kronika UAM 1967: Kronika Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za lata akademickie 1962/1963–1964/1965 za rektoratu prof. dra Gerarda Labudy, Poznań 1967.
Kronika UAM 1969: Kronika Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za lata akademickie 1965/1966–1967/1968 za rektoratu prof. dra Czesław Łuczaka, Poznań 1969.
Kronika UAM 1971: Kronika Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za lata akademickie 1968/1969–1969/1970 za rektoratu prof. dra Czesława Łuczaka, Poznań 1971.
Opracowania
Ambrozik W. (2004). Pedagogika poznańska – dokonania i perspektywy rozwoju, [w:] W. Ambrozik, K. Przyszczypkowski (red.), Uniwersytet. Społeczeństwo. Edukacja, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 13–14.
Bereźnicki F. (1972). Kształcenie dorosłych w szkołach podstawowych i średnich ogólnokształcących w województwie szczecińskim w latach 1945–1965, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bereźnicki F. (1978). Nowatorstwo dydaktyczne w szkol¬nictwie ogólnokształcącym w Polsce (1918–1939), Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Brenk M., Nowak-Kluczyński K. (2017). 50 lat Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3–4, s. 232–238.
Brenk M., Nowak-Kluczyński K. (2021). Profesor Wiesław Jamrożek (1954–2021) – pedagog, historyk wychowania, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3–4, s. 118–133.
Danysz A. (1899). Instrukcje wychowawcze Jakóba Sobieskiego, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Danysz A. (1899). Jan Amos Komeński. Przyczynki do jego działalności w Polsce, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, t. 25, s. 109–202.
Danysz A. (1899). Teorya pedagogiczna Kwintyliana, Lwów: Towarzystwo Filologiczne.
Danysz A. (1905). Maricius jako pedagog, Lwów: Związkowa Drukarnia.
Danysz A. (1912). Erazm Gliczner jako pedagog. Studium nad pierwszą pedagogiką Polską, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, t. 38, s. 3–99.
Danysz A. (1915). O wychowaniu Zygmunta Augusta, Kraków: Akademia Umiejętności.
Drynda D. (1992). Spór o historię wychowania jako dyscyplinę naukową w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] W. Bobrowska-Nowak (red.), Rozwój pedagogiki w II Rzeczypospolitej (1918–1939). Problemy kontrowersyjne, Katowice: Uniwersytet Śląski, s. 9–22.
Hellwig J. (1992). Główne kierunki prac badawczych profesora zwyczajnego dra hab. Stanisława Michalskiego (1928–1990), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Paedagogica et Psychologica”, t. 29, s. 177–186.
Hellwig J. (1994). Historia wychowania w poznańskim ośrodku naukowym, [w:] J. Hellwig, W. Jamrożek, D. Żołądź (red.), Z prac poznańskich historyków wychowania, Poznań: Eruditus, s. 9–27.
Hellwig J. (2001). Dzieje historii wychowania w Polsce i jej twórcy, Poznań: Eruditus.
Jakubiak K. (1995). Bydgoska Katedra Historii Wychowania, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 2, s. 35–37.
Jamrożek W. (1991). Stanisław Michalski, „Kronika Miasta Poznania”, nr 1–2, s. 155–157.
Jamrożek W. (1992). Stanisław Michalski (1928–1990), „Rocznik Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie”, t. 18, s. 5–8.
Jamrożek W. (1993). Pedagogiczna koncepcja historii wychowania Stanisława Michalskiego, [w:] T. Jałmużna, I. i G. Michalscy (red.) Metodologia w badaniach naukowych historii wychowania, Łódź: Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii Uniwersytetu Łódzkiego, s. 42–49.
Jamrożek W. (2001). Jan Hellwig – historyk edukacji (1931–2000), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1–2, s. 97–99.
Jamrożek W. (2010). Poznańskie środowisko historyków edukacji i jego związki z Krakowem, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”, t. 77, s. 67–72.
Jamrożek W. (2017). W pięćdziesięciolecie Zakładu Historii Wychowania Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, [w:] E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak (red.), Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji. Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 51–65.
Jamrożek W. (2018). Stanisław Michalski (1928–1990) – uczony, mistrz i nauczyciel, [w:] Nauczyciele. Szkice portretów uczonych i nauczycieli, A. Królikowska, J. Falkowska (red.), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, s. 103–122.
Koźmian D. (1985) Kształcenie i dokształcanie nauczycieli szkolnictwa podstawowego w województwie szczecińskim w latach 1945–1970, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Koźmian D. (1991). Samorząd uczniowski w polskiej pedagogice Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939), Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Koźmian D. (1998). Historia wychowania i oświaty w szczecińskim ośrodku akademickim, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 7–8, s. 37–39.
Michalski S. (1962). Szkolnictwo powszechne i zakłady kształcenia nauczycieli w Wielkopolsce w okresie międzywojennym, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Michalski S. (1963). Szkolnictwo i oświata rolnicza w Wielkopolsce w okresie międzywojennym, Poznań: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Michalski S. (1963). Związek Nauczycielstwa Polskiego w Wielkopolsce 1920–1961, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Michalski S. (1965). Pozaszkolne kształcenie rolnicze w Polsce Ludowej na przykładzie województwa poznańskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Michalski S. (1968). Działalność pedagogiczna Anieli Szycówny, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Michalski S. (1968). Stanisława Karpowicza myśl społeczna i pedagogiczna, Warszawa: Książka i Wiedza.
Michalski S. (1969). Szkoła rolnicza a środowisko, Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa Zawodowego.
Michalski S. (1973). Społeczna i pedagogiczna działalność Stefanii Sempołowskiej na tle epoki, Warszawa: Książka i Wiedza.
Michalski S. (1974). Działalność pedagogiczna Marii Lipskiej-Librachowej, Poznań: Wydawnictwo UAM.
Michalski S. (1980). Filozoficzne i pedagogiczne poglądy Stefana Rudniańskiego, Warszawa: Książka i Wiedza.
Michalski S. (1981). Wiedza rolnicza w walce o postęp na wsi. Rzecz o Jadwidze Dziubińskiej, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Michalski S. (1982). Dzieje szkolnictwa i oświaty na wsi polskiej do 1918 roku, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Michalski S. (1984). Antoni Bolesław Dobrowolski. Prekursor nowoczesnej edukacji, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Michalski S. (1987). Kształcenie młodej kadry naukowej (kilka refleksji z doświadczeń), „Życie Szkoły Wyższej”, nr 12, s. 9–20.
Michalski S. (1989a). Ideały wychowawcze wiciarzy, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Michalski S. (1989b). Rola historii wychowania w systemie nauk pedagogicznych, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 32, s. 125–139.
Michalski S. (1994). Praca naukowo-badawcza nauczycieli w Drugiej Rzeczypospolitej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Michalski S. (1997). Działalność pedagogiczna Aleksandra Kamińskiego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Michalski S. (red.) (1964). Praca wychowawcza w szkołach rolniczych województwa poznańskiego, Poznań–Koszalin: Koszalińskie Zakłady Graficzne.
Michalski S. (red.) (1971). Działalność pedagogiczna i ideowo-wychowawcza Związku Nauczycielstwa Polskiego w Wielkopolsce 1945–1970, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Michalski S., Szajek S. (red.) (1979). Związek Nauczycielstwa Polskiego w Wielkopolsce w służbie oświaty i nauki, Poznań: Związek Nauczycielstwa Polskiego. Oddział Zarządu Głównego w Poznaniu.
Nowak-Kluczyński K. (2019). Od Antoniego Danysza do Ludwika Jaxa-Bykowskiego. Pedagogika na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1919–1939, „Kronika Miasta Poznania”, nr 1, s. 301–316.
Nowak-Kluczyński K. (2020). Historia dyscypliny pedagogiki na Uniwersytecie Poznańskim oraz Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w stulecie istnienia – próba rekonstrukcji, „Studia Edukacyjne”, nr 58, s. 191–212.
Pietrusiewicz M. (1972). Szkolnict¬wo podstawowe w województwie szczecińskim w latach 1945–1960, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Szulakiewicz W. (2006). Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944–1956, Kraków: Wydawnicwo WAM.
Szulakiewicz W. (2007a). Z okazji jubileuszu – uwag kilka, [w:] W. Jamrożek, K. Ratajczak, D. Żołądź-Strzelczyk (red.), Ad novum fructum. Z okazji jubileuszu poznańskich historyków wychowania, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 9–11.
Szulakiewicz W. (2007b). Historia wychowania w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, Warszawa: Studio Wydawnicze Familia.
Topolski J. (1967). O pojęciu i roli wiedzy pozaźródłowej w badaniu historycznym, „Studia Metodologiczne”, nr 3, s. 19–30.
Walczak M. (1992). Stanisław Michalski (1928–1990), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1–2, s. 5–7.
Żołądź T. (1994). Spis publikacji Stanisława Michalskiego, [w:] J. Hellwig, W. Jamrożek, D. Żołądź (red.) Z prac poznańskich historyków wychowania, Poznań: Eruditus, s. 129–141.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Mikołaj Brenk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 690
Number of citations: 0
