Dominating Historical-Educational Trends in the Scientific Pursuits of the Masters of History of Education of Łódź from 1945 to 2006
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2022.2.007Keywords
University of Łódź, history of education, masters of historical-educational researchAbstract
Many academic centers in Poland conduct historical-educational research, including the circle of historians of education at the University of Łódź, the founders of which are discussed in this paper. The purpose of the paper is to present the main research interests of the professors who were also subsequent heads of this center of history of education and mentors, focusing not only on writing research works but also on gathering young researchers around themselves and teaching them.
Using the historical explanation and text analysis methods, the main areas of research interest are described of Prof. Stefan Truchim, Prof. Eugenia Podgórska, and Prof. Tadeusz Jałmużna. Their scientific achievements include the reconstruction of the educational past from the 18th to the 20th century. As a result of their source queries, mainly involving archives and journals, valuable works have been published concerning the widely-understood education system during the times of the Commission of National Education, the period of annexations, the interwar period, and the Polish People’s Republic. The characteristics of the scientific output of the professors who worked at the University of Łódź for over sixty years include continuity but also change. In this event, continuity means continuing in part studies started by one’s predecessors but also, on the other hand, maintaining their high methodological level. Change is demonstrated by choosing new areas of research which had not been looked into by education historians before.
References
Dunin-Wąsowicz W. (1946). Republika Żoliborska, „Gazeta Ludowa”, nr 209, s. 12.
Grabski W.M. (1968). Stefan Truchim (8 IX 1896 – 20 VIII 1967), „Kwartalnik Historyczny”, nr 1, s. 261–263.
Hellwig J. (1995). Okres poznański w życiu i działalności pedagogicznej Stefana Truchima (przyczynek do dziejów formacyjnych humanisty-pedagoga w przełomowych okresach Polski I połowy XX wieku, „Acta Universitatis Lodziensis”. Folia Paedagogika et Psychologica”, z. 35, s. 63–73.
Jałmużna T. (1970). Formy walki oświatowo-kulturalnej w województwie łódzkim w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945, „Rocznik Łódzki”, t. 14, s. 139–148.
Jałmużna T. (1972). Martyrologia nauczycieli województwa łódzkiego w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945, „Rocznik Łódzki”, t. 16, s. 323–388.
Jałmużna T. (1977a). Działalność oświatowo-kulturalna harcerstwa na ziemi łódzkiej w latach 1939–1945, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 13, s. 75–84.
Jałmużna T. (1977b). Tajne nauczanie na ziemi łódzkiej 1939–1945, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Jałmużna T. (1977c). Aktualność koncepcji pedagogicznych Henryka Rowida, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 21, s. 15–22.
Jałmużna T. (1979). Stefania Kuropatwińska – pedagog ziemi łódzkiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 45, s. 95–104.
Jałmużna T. (1980). Kierunki aktywności pedagogicznej Jerzego Ostrowskiego, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego”. Pedagogika. Historia Wychowania, nr 10, s. 83–98.
Jałmużna T. (1983). Pedagogika „szkoły pracy” w Polsce międzywojennej i jej wpływ na kształcenie i dokształcanie nauczycieli szkół powszechnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jałmużna T. (1986). Poglądy na nauczanie i wychowanie w polskiej pedagogice „szkoły pracy” w okresie II Rzeczypospolitej, „Łódzkie Zeszyty Historyczne”, z. 7, s. 5–40.
Jałmużna T. (1988). Samorząd wychowawczy Rudolfa Taubenszlaga, „Acta Universitatis Lodziensis”. Folia Paedagogica et Psychologica, z. 6, s. 154–161.
Jałmużna T. (1992a). Wieś i ludowcy w oświatowym ruchu oporu w województwie łódzkim 1939–1945, [w:] W. Piątkowski (red.), Z dziejów ruchu ludowego w regionie łódzkim, Warszawa: Polskie Stronnictwo Ludowe, s. 76–102.
Jałmużna T. (1992b). Stanisław Maria Dobrowolski – pedagog i oświatowiec 1883–1978, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jałmużna T., Lisowski J., Sujczyński T. (1993). Szkolnictwo specjalne w Łodzi do 1939 roku, Łódź: Poligraf.
Jałmużna T. (1996). Z dziejów akademickiej Łodzi. Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1946–1956, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jałmużna T. (2001). Zakłady kształcenia nauczycieli w Łodzi w latach 1918–1998, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jałmużna T. (red.) (2002). Rola szkolnictwa łódzkiego w tworzeniu dziedzictwa kulturowego Łodzi w XX wieku. Tradycja i współczesność łódzkich szkół średnich, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Kita J., Pytlas S. (1995). Profesorowie Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1945–1994. Pro memoria, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Michalska I. (2017). Główne obszary historyczno-pedagogicznych badań Tadeusza Jałmużny (1939–2006), [w:] T. Gumuła (red.), Historia wychowania na przełomie XX i XXI wieku. Kontynuacje i nowe wyzwania, Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, s. 35–50.
Michalski G. (2006). Profesor Eugenia Podgórska (1914–2006), „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Naukowych”, t. 60, s. 115–117.
Michalski G. (2015). Tadeusz Jałmużna (1939–2006) – polski historyk wychowania, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1–2, s. 167–176.
Michalski G. (2017). Kierunki badań i osiągnięcia naukowe Eugenii Podgórskiej (1914–2006) w dziedzinie historii wychowania, [w:] T. Gumuła (red.), Historia wychowania na przełomie XX i XXI wieku. Kontynuacje i nowe wyzwania, Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, s. 17–33.
Podgórska E. (1954). Walka o szkołę ludową w sejmie galicyjskim w latach 1880–1900, „Studia Pedagogiczne”, t. 1, s. 267–319.
Podgórska E. (1955). Początki zawodowego ruchu nauczycielstwa ludowego w Galicji
i czasopismo „Szkolnictwo”, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych”, t. 6, s. 265–291.
Podgórska E. (1956). Zagadnienia pedagogiczne w polskim czasopiśmiennictwie drugiej połowy XVIII wieku, „Studia Pedagogiczne”, t. 3, s. 129–205.
Podgórska E. (1958a). Z początków zawodowego ruchu nauczycielstwa ludowego w Galicji, [w:] S. Truchim, E. Podgórska, Z początków zawodowego ruchu nauczycielskiego, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, s. 119–218.
Podgórska E. (1958b). Rozwój szkół elementarnych na wsi obwodu rawskiego, województwa mazowieckiego w latach 1815–1830, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 1, s. 133–167.
Podgórska E. (1960a). Rozwój szkół elementarnych w miastach przemysłowych okręgu łódzkiego (1807–1830), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 4, s. 7–32.
Podgórska E. (1960b). Szkolnictwo elementarne Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego 1807–1831, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Podgórska E. (1961). Sprawa wychowania kobiet w znaczniejszych czasopismach polskich drugiej połowy XVIII wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 4, s. 19–33.
Podgórska E. (1962a). Prywatne nauczanie elementarne w Łodzi w latach 1833–1870, „Rocznik Łódzki”, t. 5, s. 89–106.
Podgórska E. (1962b). Szkoły rzemieślniczo-niedzielne w Łodzi (1838–1914), „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 5, s. 75–110.
Podgórska E. (1966). Szkolnictwo elementarne w Łodzi w latach 1808–1914, Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Oddział w Łodzi.
Podgórska E. (1967). Stefan Truchim 8 IX 1896 – 20 VIII 1967, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 118–120.
Podgórska E. (1968). Stefan Truchim 1896–1967, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3, s. 325–330.
Podgórska E. (1973). Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji 1905–1918, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Podgórska E. (1998). Szkoła naukowa historii wychowania i pedeutologii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–1998, [w:] S. Gala (red.), Rola nauczycieli łódzkich w tworzeniu dziedzictwa kulturowego Łodzi, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, s. 351–359.
Puś W. (2020). Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–1995, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Truchim S. (1927a). Projekt księcia Augusta Sułkowskiego założenia w Rydzynie konwiktu dla panien szlacheckich i szkoły „kunsztów”, „Minerwa Polska”, nr 2, s. 116–124.
Truchim S. (1927b). Projekt zwiększenia funduszów Komisji Edukacji Narodowej, „Minerwa Polska”, nr 4, s. 398–403.
Truchim S. (1928). Szkoły rydzyńskie Augusta Sułkowskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Truchim S. (1930). Szkice z dziejów szkolnictwa i kultury, Poznań: Nakładem i Czcionkami Drukarni Mieszczańskiej T.A. w Poznaniu.
Truchim S. (1932). Augusta Sułkowskiego projekt organizacji szkolnictwa w Polsce, „Oświata i Wychowanie”, nr 7, s. 668–683.
Truchim S. (1936). Geneza szkół realnych w Wielkim Księstwie Poznańskim, Warszawa: Gebethner i Wolff.
Truchim S. (1954). „Pismo dla Nauczycieli Ludu”: pierwsze czasopismo pedagogiczne w Polsce, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych”, t. 4, s. 483–543.
Truchim S. (1955). Uwagi na marginesie genezy organizacji administracji szkolnej i nadzoru pedagogicznego z czasów Komisji Edukacji Narodowej, „Studia Pedagogiczne”, t. 2, s. 349–369.
Truchim S. (1957). Rola pijarów w rozwoju szkolnictwa Księstwa Warszawskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 7, s. 149–183.
Truchim S. (1958a). „Szkoła Polska” Ewarysta Estkowskiego. Geneza pisma, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych”, t. 7, s. 86–138.
Truchim S. (1958b). Pierwsze Towarzystwo Pedagogiczne w Polsce 1848–1953, [w:] S. Truchim, E. Podgórska, Z początków zawodowego ruchu nauczycielskiego, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, s. 5–117.
Truchim S. (1959). Ewaryst Estkowski. Zarys monografii, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Truchim S. (1960). Współpraca polsko-rosyjska nad organizacją szkolnictwa rosyjskiego w początkach XIX wieku, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Truchim S. (1962). Czasopismo „Szkoła Polska” w latach 1850–1852 pod redakcją Ewarysta Estkowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 27, s. 137–168.
Truchim S. (1963). Ostatni okres istnienia czasopisma „Szkoła Polska”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 30, s. 103–122.
Truchim S. (1965). Pierwsze miesięczniki w Wielkim Księstwie Poznańskim, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 40, s. 115–147.
Truchim S. (1966). Geneza Izby Edukacyjnej i jej pierwsze poczynania, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”. Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 45, s. 113–130.
Truchim S. (1967). Historia szkolnictwa i oświaty polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim 1815–1915, t. I: 1815–1862, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Truchim S. (1968). Historia szkolnictwa i oświaty polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim 1815–1915, t. II: 1862–1915, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Witkowska E. (1998). Stefan Truchim jako historyk wychowania, [w:] T. Gumuła, J. Krasuski, S. Majewski (red.), Historia wychowania w XX wieku. Dorobek i perspektywy, Kielce–Radom: Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji, s. 115–120.
Witkowska-Urban E. (2007). Eugenia Podgórska (1914–2006), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 3, s. 115–118.
Witkowska-Urban E. (2008). Udział Stefana Truchima w tworzeniu i rozwoju łódzkiego środowiska akademickiego, „Rocznik Łódzki”, t. 55, s. 124–133.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Grzegorz Michalski, Iwonna Michalska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 717
Number of citations: 0
