Childcare in the Łódź Local Government Operations in the Interwar Period – Projects and Their Fulfilment
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2021.2.004Keywords
welfare in Łódź, Board of the City of Łódź in the interwar period, municipal emergency shelter, the Social Security Department, care activities of the Polish Socialist Party (PPS)Abstract
The purpose of this paper is to describe the activities of the local gov-ernment of the city of Łódź with regard to childcare in 1919–1939. The issue of supporting the youngest residents of Łódź accompanied the city social programmes over the whole interwar period, regardless of the political party that governed Łódź. To perform such tasks, the Social Welfare Department was established in the city. The research issues included how the Łódź local government fulfilled care policies in the city, what projects were proposed and executed, and in what form. To find the answers, the author examined resources including the press unit of the city authorities, reports of city authorities, reports concerning activities of the Łódź local government, and works from the interwar period discussing the issue of childcare, also in Łódź. A qualitative analysis of the materials was conducted. As a result, it has been established that the undertakings of the city authorities which aimed at supporting children from poor, mainly workers’ families, as well as abandoned and/or orphaned children, included two kinds of activities: institutional care provided in care and educational centres functioning all day or several hours a day, and non-institutional (immediate/temporary) care provided in periodical campaigns, e.g. extra meals, summer holidays, clothes, or school equipment. In 1919–1939, activities of the local government of the city of Łódź with regard to social care included multiple projects introduced by politicians at the beginning of each four-year term of service. On the initiative of local government officers, many necessary care activities for children were started, which today would be called social care and which were supposed to improve life opportunities of individuals and groups of people. That is why, those activities fall within the scope of interest of the present social pedagogy.References
Materiały źródłowe
Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór Ikonograficzny:
– sygn. Ł-I-12-157. [Pierwszy] Miejski Dom Wychowawczy dla Niemowląt, przed 1939.
– sygn. W-I-6-265. Prezydent Łodzi w l. 1927–1933, Bronisław Ziemięcki (1885–1944) z małżonką.
Ajnenkiel A. (1938). Dr Stefan Kopciński. Realizator powszechnego nauczania w Łodzi, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 4, s. 369–389.
Dydusiak L. (1938). Opieka publiczno-prawna nad dzieckiem w Polsce, Lwów: Drukarnia Urzędnicza.
Działalność Zarządu Miejskiego w Łodzi w dziedzinie opieki nad dzieckiem (1938). Łódź: Nakładem Zarządu Miejskiego w Łodzi.
Konferencja Kobiet P.P.S. (1919). „Robotnik. Centralny Organ PPS”, nr 396, s. 3.
Kopeć T. (1936). Rozwój opieki społecznej nad matką i dzieckiem w Polsce, „Pediatria Polska”, z. l, s. 2–13.
Kowalik K. (1972). Opieka zakładowa nad dzieckiem w okresie międzywojennym, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1, s. 65–83.
Krawczyńska J. (1938). Pierwszy Ogólnopolski Kongres Dziecka, „Praca i Opieka Społeczna”, nr 4, s. 468–469.
Księga pamiątkowa dziesięciolecia samorządu miasta Łodzi 1919–1929 (1930). Łódź: Nakładem Magistratu Łódzkiego.
Mantëuffel E. (1928). Podstawy organizacyjne opieki społecznej w Polsce, Warszawa: Polski Komitet Opieki nad Dzieckiem.
Od Redakcji (1935). „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 10, s. 581.
Ogólnopolski Kongres Dziecka. Dokończenie Sprawozdania (1938). „Życie Młodych”, nr 12, s. 391–396.
Otwarcie Pogotowia opieki dla dzieci (1920). „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 37, s. 13–14.
Polityka społeczna państwa polskiego 1918–1935 (1935). Warszawa: Nakładem Ministerstwa Opieki Społecznej.
Radlińska H. (1928). Istota i zakres służby społecznej. Referat wygłoszony na zjeździe Polskich Pracowników Społecznych 15.VI.1928, Warszawa: Dział Wydawnictw Związku Spółdzielni Spożywców R.P.
Rosset E. (1927). Rozwój ludnościowy i terytorialny m. Łodzi, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 2, s. 1–3.
Rosset E. (1929). Łódź. Miasto pracy, Łódź: Wydawnictwo Magistratu M. Łodzi.
Sempołowska S. (1919). Wnioski w sprawie „Opieki nad dzieckiem”, „Robotnik. Centralny Organ PPS”, nr 166, s. 2.
Smolik P. (1929). Dziesięć lat działalności oświatowej i kulturalnej Samorządu Łódzkiego, Łódź: Drukarnia Polska L. Mazurkiewicz i S-ka.
Socjalistyczny Samorząd m. Łodzi. Sprawozdanie z działalności za okres XII. 1927 – XI. 1928 (1928). Łódź: Drukarnia H. Tarkowskiego w Łodzi.
Sprawozdanie z działalności WOS za czas od 1 kwietnia 1920 do 31 marca 1921 roku (1921). „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 37, s. 4–7.
Sprawozdanie z działalności Wydziału Opieki Społecznej za miesiąc marzec 1928 r. (1928). „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 25, s. 458–461.
Statut Organizacyjny Wydziału Opieki Społecznej Magistratu m. Łodzi (1925). „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 31, s. 8–15.
Szumanówna W. (1935). Umieszczanie sierot w rodzinach opiekuńczych przez urzędy opieki społecznej, „Praca i Opieka Społeczna”, nr 3, s. 393–400.
Uchwały Rady Naczelnej P.P.S. (1919). „Robotnik. Organ Centralny PPS”, nr 354, s. 1–2.
Ustawa o opiece społecznej (1923). „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, nr 92, poz. 726.
Wilamowska J. (1935). Wychowanie dzieci w zakładach i w rodzinach zastępczych, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 12, s. 761–763.
Wisławski T. (1927). Samorządowa Opieka Społeczna w Łodzi, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 16, s. 24–31.
Wisławski T. (1933). Opieka społeczna w mieście Łodzi w latach 1927–1932, Łódź: [b.w.].
Wydział Opieki Społecznej (1937). „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, nr 5, s. 8–12.
Opracowania
Balcerek M. (1978). Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bandurka M. (1993). Narodziny województwa łódzkiego, [w:] 75-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, red. K. Badziak, J. Szymczak, Łódź: Urząd Wojewódzki, Oddział Łódzki Polskiego Towarzystwa Historycznego, s. 93–108.
Grata P. (2014). Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Państwo i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej. Metamorfozy społeczne, t. 8, red. J. Żarnowski, Warszawa: Instytut Historii PAN, s. 189–198.
Jałmużna T., Stolińska-Pobralska N. (2002). Dziecko jako podmiot opieki w wielonarodowej Łodzi okresu międzywojnia, [w:] Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, s. 188–197.
Jamrożek W. (2001). Problematyka opieki nad dzieckiem na kongresach i zjazdach pedagogicznych w Polsce do 1939 roku, [w:] Kongresy i zjazdy pedagogiczne w Polsce w XX wieku, red. A. Kicowska, Toruń: Wydawnictwo UMK, s. 121–137.
Jaskulski M. (2001). Władze administracyjne Łodzi do 1939 r., Łódź: Muzeum Historii Miasta Łodzi.
Nartonowicz-Kot M. (1993). Kształtowanie się samorządu terytorialnego w Łodzi i okręgu w Polsce Odrodzonej, [w:] 75-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, red. K. Badziak, J. Szymczak, Łódź: Urząd Wojewódzki, Oddział Łódzki Polskiego Towarzystwa Historycznego, s. 85–92.
Nartonowicz-Kot M. (1985). Samorząd łódzki wobec problemów kultury w latach 1919–1939, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, nr 21, s. 3–142.
Puternicka J. (1948). Początek działalności, [w:] Rodziny zastępcze Łodzi, red. A. Majewska, Łódź: Polski Instytut Służby Społecznej, s. 15–23.
Pytlas S. (1994). Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rzepkowski A. (2008). Ludność miasta Łodzi w latach 1918–1939, Łódź: Wydawnictwo Ibidem.
Sosnowska J. (2013). Wydział Oświaty i Kultury Zarządu miasta Łodzi w upowszechnianiu edukacji dziecka w dwudziestoleciu międzywojennym, „Kultura i Wychowanie”, nr 5, s. 66–79.
Sosnowska J. (2018). Z dziejów opieki społecznej w Polsce międzywojennej. Półkolonie letnie w Łodzi, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sosnowska J. (2019). Prekursorskie inicjatywy Łodzi doby międzywojennej w edukacji, wychowaniu i opiece nad dzieckiem, „Pedagogika. Studia i Rozprawy”, t. 28, s. 303–322.
Sosnowska J. (2020). Opieka nad dzieckiem w Polsce międzywojennej. Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci – Oddział Łódzki (1923–1939), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Stolińska-Pobralska N. (2002). Instytucje opieki nad dzieckiem w międzywojennej Łodzi, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Stolińska-Pobralska N. (2007). Kształtowanie się podstaw polskiego prawa opiekuńczego w okresie II Rzeczypospolitej, „Łódzkie Studia Pedagogiczne”, nr 1, s. 101–106.
Stolińska-Pobralska N., Pobralski J. (2003). Uwarunkowania organizacji pracy wychowawczej łódzkich placówek opieki nad dzieckiem w okresie międzywojennym, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Pedagogica”, nr 5, s. 171–177.
Szczepańska B. (2002). Działalność łódzkiego samorządu miejskiego w dziedzinie oświaty powszechnej i pozaszkolnej w latach 1919–1939, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Waingertner P. (2016). Samorząd międzywojennej Łodzi. Lata pracy, zmagań i nadziei, „Kronika miasta Łodzi”, nr 1, s. 9–25.
Walasek S. (red.), (2008), Opieka nad dziećmi i młodzieżą. Studia z dziejów oświaty w XX wieku, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Zawadzka R. (1948). Dalsze doświadczenia i wynikające z nich wskazówki organizacyjne, [w:] Rodziny zastępcze Łodzi, red. A. Majewska, Łódź: Polski Instytut Służby Społecznej, s. 23–41.
Zwoliński P. (2006). Działalność społeczno-dobroczynna Kościoła łódzkiego w okresie międzywojennym, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Studia Paedagogica Ignatiana
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 375
Number of citations: 0