Edukacja Europejska i zadania polskiej edukacji w latach 2012–2025

Abstrakt

Polska w 2004 roku stała się członkiem Unii Europejskiej. W tym samym roku minęło 35 lat od powołania Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN. Z tej okazji odbyła się konferencja naukowa, której rezultatem jest wydawnictwo pt. Polska w obliczu wyzwań przyszłości. Jest ono inspiracją do szerszego kierowania się przez naukowców, polityków oraz ludzi innych zawodów strategicznym myśleniem o przyszłości Europy i Polski. Podstawą strategii edukacji powinny być nie tylko cele ekonomiczne i pragmatyczne, ale przede wszystkim wspólne wartości cywilizacji europejskiej, którymi według raportu Komisji Europejskiej Edukacja dla Europy są: prawa człowieka (godność osoby ludzkiej), podstawowe swobody, demokratyczna prawomocność, pokój i odrzucanie przemocy jako środka do osiągnięcia celu, poszanowanie innych ludzi, równość szans, zasady myślenia racjonalnego, ochrona ekosystemu, odpowiedzialność jednostkowa. Projekty i strategie reformy systemu edukacji MEN i MNiSW oraz Strategia Rozwoju Polski do roku 2020–2030 Komitetu Prognoz PAN zakładają zapewnie skolaryzacji na poziomie maturalnego kształcenia średniego dla ok. 80–85% populacji, a na poziomie studiów wyższych dla 40–50% populacji w przedziale wiekowym 19–24. Takie wskaźniki skolaryzacji zostały już formalnie przekroczone, teraz należy zapewnić odpowiedni poziom jakości kształcenia oraz stymulować i wspierać wybieranie deficytowych kierunków kształcenia zawodowego i wyższego oraz ustawicznego. W Polsce obserwuje się niezadowalające wykorzystanie nauk o edukacji w wypracowaniu koncepcji reform i ich wdrażaniu, czego dowodem jest niedocenianie raportów edukacyjnych oraz ekspertyz, a także nieustanne zmiany ministrów resortów edukacyjnych. Współczesna ekonomia i pedagogika określają wydatki na edukację i naukę jako „inwestycję w człowieka” i w „kapitał ludzki”, które są gwarancją rozwoju kraju oraz poprawy jakości życia ludzkiego. Poważny procent kadry nauczycieli, młodzieży, szkół i uczelni oraz mass mediów może edukację i kulturę zamienić na wielki program XXI wieku.