Zmiany w zachowaniu zgłaszane przez nieletnich przebywających w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2025.4.010Słowa kluczowe
zmiana, rehabilitacja, niedostosowanie społeczne, młodzież, młodzieżowe ośrodki edukacyjneAbstrakt
Artykuł porusza kwestię skuteczności interwencji resocjalizacyjnych skierowanych do nieletnich w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych (MOW). Omawiane w nim zagadnienia dotyczą tego, jak silnie płeć, wiek i długość pobytu różnicują zmiany w zachowaniu, jakie wychowankowie obserwowali od momentu umieszczenia w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej próbie 506 nieletnich, metodą ankiety papier-ołówek, w bezpośrednim kontakcie z respondentami. Wyniki badań wskazują, że większość nieletnich zaobserwowała zmiany w swoim zachowaniu, ze znaczną przewagą tej tendencji u dziewcząt. Respondenci zaobserwowali największe zmiany w funkcjonowaniu w rolach ucznia i dziecka, znacznie mniejsze zmiany w roli rówieśniczej i w zachowaniach problemowych. Młodsi uczniowie rzadziej niż starsi zgłaszali zmiany w zachowaniach problemowych. Poprawę relacji z rodzicami i lepsze wyniki w nauce częściej zgłaszali nieletni, którzy przebywali w placówce przez średni okres. Nie stwierdzono różnic ze względu na wiek w funkcjonowaniu respondentów w roli rówieśniczej i w angażowaniu się w zachowania problemowe. Młodsi uczniowie rzadziej zauważali zmiany w zachowaniach problemowych niż starsi.
Bibliografia
Bartkowicz Z., Chudnicki A. (2015). “Konflikty z prawem byłych wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych,” Resocjalizacja Polska, no. 10, pp. 137–148.
Böhner G., Wänke M. (2004). Postawy i zmiana postaw, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Czapów C. (1978). Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ellis A. (2008). Głębokie uzdrawianie emocji, trans. J. Gilewicz, Kraków: „Zielona Sowa”.
Chomczyński P. (2017). “Emotion Work in the Context of the Resocialization of Youth in Correctional Facilities in Poland,” Polish Sociological Review, no. 2(198), pp. 219–235.
Dąbrowska A. (2023). Zasoby osobiste i społeczne a dobrostan psychiczny wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Granosik M., Gulczyńska A., Szczepanik R. (2015). “Przekształcanie klimatu społecznego ośrodków wychowawczych dla młodzieży nieprzystosowanej społecznie (MOS i MOW), czyli o potrzebie rozwoju dyskursu profesjonalnego oraz działań upełnomocniających,” [in:] J.E. Kowalska, A. Sobczak, A. Kaźmierczak (eds.), Zapobieganie wykluczeniu z systemu edukacji dzieci i młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Dobre praktyki pracy edukacyjnej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 13–71.
Kamiński A., Jezierska B., Kołodziejczak L. (2016). Funkcjonowanie placówek socjalizacyjnych i resocjalizacyjnych w aspekcie organizacyjnym i metodycznym, Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe „Atut”.
Konopczyński M. (2006). Metody twórczej resocjalizacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Konopczyński M. (2014). Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kupiec H. (2014). “Aktywność wolnoczasowa wychowanków placówek resocjalizacyjnych,” [in:] M. Kowalski, A. Knocińska, P. Frąckowiak (eds.), Resocjalizacja, edukacja, polityka społeczna. Współczesne konteksty teorii i praktyki resocjalizacyjnej, Środa Wielkopolska: Wielkopolska Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna, pp. 161–172.
Kupiec H. (2019). Tożsamość nieletnich a motywacja do zmiany w warunkach placówki resocjalizacyjnej, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kupiec H., Zięciak M. (2024). “Kompetencje społeczne nieletnich przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,” Probacja, no. 1, pp. 55–78.
Laub J.H., Sampson R.J. (2003). Shared Beginnings, Divergent Lives: Delinquent Boys to Age 70, Cambridge (MA): Harvard University Press.
Mcneill F. (2006). “A Desistance Paradigm for Offender Management,” Criminology & Criminal Justice, vol. 6, no. 1, pp. 39–62.
Oleszkowicz A., Senejko A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pospiszyl K. (1998). Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Prochaska J.O., DiClemente C.C. (1982). “Transtheoretical Therapy: Toward a More Integrative Model of Change,” Psychotherapy: Theory, Research and Practice, vol. 19, no. 3, pp. 276–288
Pytka L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Raport NIK (2017). Działalność resocjalizacyjna młodzieżowych ośrodków wychowawczych, Nr ewid. 153/2017/P/17/099/LSZ, s. 10, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/17/099/ [accessed: 02.08.2025]
Rode M. (2021). Poznawcze i temperamentalne wyznaczniki kryminogenezy nieletnich, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Rubacha K. (2008). Metodologia badań nad edukacją, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Ryan M.R., Deci E.L. (2000). “Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions,” Contemporary Educational Psychology, vol. 25, no. 1, pp. 54–67.
Staniaszek M. (2018). “Diagnoza klimatu społecznego młodzieżowych ośrodków wychowawczych w Polsce,” Studia Pedagogica Ignatiana, vol. 21, no. 1, pp. 175–197.
Steinberg L. (2004). “Risk Taking in Adolescence: What Changes, and Why?” Annals of the New York Academy of Sciences, no. 1021, pp. 51–58.
Walters G.D. (2006). “Appraising, Researching and Conceptualizing Criminal Thinking: A Personalview,” Criminal Behaviour and Mental Health, vol. 16, no. 2, pp. 87–99.
Wolan T. (2013). Kadra resocjalizacyjno-wychowawcza w procesie edukacyjnej zmiany, Katowice: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji.
Zięciak M. (2020). Samodzielność i usamodzielnianie wychowanków w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Hubert Kupiec
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 7
Liczba cytowań: 0
