Zmiany w korzystaniu ze smartfonów edukacyjnych wśród ukraińskich nastolatków w czasach migracji
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2025.4.004Słowa kluczowe
ICT, smartfon, edukacja, adolescenci, uchodźcy z UkrainyAbstrakt
Problem migrantów i uchodźców stał się wyzwaniem dla Europy już kilka lat temu. Kolejne fale migrantów napływały z Bliskiego Wschodu i Afryki, a od 2022 roku dołączyli do nich również uchodźcy wojenni z Ukrainy. Szczególną grupę stanowią wśród nich ludzie młodzi. Artykuł przedstawia wycinek badań diagnostycznych przeprowadzonych w roku 2023 w Polsce na grupie 128 młodych uciekinierów z Ukrainy, które potwierdzają, że główne strategie wykorzystania smartfona się nie zmieniły. Cele ludyczne i praktyczne potrzeby (np. lokalizacyjne) są na szczycie listy. Niemniej jednak obserwuje się adaptację cyfrowych treści do zasobów kraju docelowego. Telefon w dużo mniejszym stopniu jest wykorzystywany do rozmów głosowych niż do korzystania z internetu. Zastosowanie edukacyjne smartfona ma, w opinii młodych uchodźców, niewielki udział i znaczenie w systemie edukacji formalnej, jest on jednak nieodłącznym narzędziem edukacji nieformalnej. Wyniki badań mogą stanowić istotne wsparcie dla opracowywania skutecznych strategii integracji społecznej młodych migrantów. Biorąc pod uwagę wysoki stopień digitalizacji życia młodzieży, media społecznościowe i treści edukacyjne dostarczane za pośrednictwem smartfonów mogą okazać się niezwykle skutecznymi narzędziami wspierającymi proces adaptacji do nowego środowiska kulturowego.
Bibliografia
Alencar A. (2020). “Mobile Communication and Refugees: An Analytical Review of Academic Literature,” Sociology Compass, vol. 14, no. 8, pp. 1–13, DOI: 10.1111/soc4.12802
Alencar A., Ribbens W., Kondov, K. (2019). “The Smartphone as a Lifeline: An Exploration of Refugees’ Use of Mobile Communication Technologies Their Flight,” Media Culture & Society, vol. 41, no. 11, pp. 1–17. DOI: 10.1177/0163443718813486
Altameemy F. (2017). “Mobile Phones for Teaching and Learning: Implementation and Students’ and Teachers’ Attitudes,” Journal of Educational Technology, vol. 45, no. 3, pp. 436–451, DOI: 10.1177/0047239516659754
Awad I., Tossell J. (2021). “Is the Smartphone Always a Smart Choice? Against the Utilitarian View of the ‘Connected Migrant’,” Information, Communication and Society, vol. 24, no. 4, pp. 611–626, DOI: 10.1080/1369118X.2019.1668456
Babbie E. (2016). Practice of Social Research, Boston: Cengage Learning.
Baron-Polańczyk E. (2019). “Boty, trolle i fake news – uważaj, kto cię uczy!” Edukacja – Technika – Informatyka, vol. 10, no. 2, pp. 218–226, DOI: 10.15584/eti.2019.2.32
Bouhnik D., Deshen M. (2014). WhatsApp Goes to School: Mobile Instant Messaging between Teachers and Students,” Journal of Information Technology Education: Research, vol. 13, pp. 217–231, DOI: 10.28945/2051
Drolia M., Papadakis S., Sifaki E., Kalogiannakis M. (2022). “Learning Applications for Refugees: A Systematic Literature Review,” Education Sciences, vol. 12, no. 2, article 96, pp. 1–16, DOI: 10.3390/educsci12020096
Fenton S. (2016). “Angela Merkel Selfie with Syrian Refugee Goes Viral After He Is Wrongly Named as Brussels Bomber,” Independent, https://www.independent.co.uk/news/world/europe/syrian-refugee-s-selfie-with-angela-merkel-goes-viral-after-he-is-wrongly-named-as-brussels-bomber-a6958371.html [access: 27.02.2024].
Ferguson G.A., Takane Y. (2016). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, trans. M. Zagrodzki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gajdics J., Jagodics B. (2022). “Mobile Phones in Schools: With or Without You? Comparison of Students’ Anxiety Level and Class Engagement After Regular and Mobile-free School Days,” Technology, Knowledge and Learning, vol. 27, no. 4, pp. 1095–1113, DOI: 10.1007/s10758-021-09539-w
Griffith S.F., Hagan M.B., Heymann P., Heflin B.H., Bagner D.M. (2020). “Apps as Learning Tools: A Systematic Review,” Pediatrics, vol. 145, no. 1, article e20191579, DOI: 10.1542/peds.2019-1579
IDAC (2025). “Migration Data Brief,” 15, June, https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2025/06/the-integration-of-children-of-immigrants-in-oecd-countries_64b6cd98/acec9b49-en.pdf [access: 01.12.2025].
Khvorostianov N. (2023). “‘Is Everyone Alive?’: Smartphone Use by Ukrainian Refugee Children,” New Media & Society, vol. 27, no. 1, pp. 246–262, DOI: 10.1177/14614448231173657
King B.M., Minium E.W. (2003). Statistical Reasoning in Psychology and Education, Hoboken, NJ: Wiley.
Kolak J., Norgate S.H., Monaghan P., Taylor G. (2021). Developing Evaluation Tools for Assessing the Educational Potential of Apps for Preschool Children in the UK,” Journal of Children and Media, vol. 15, no. 3, pp. 410–430, DOI: 10.1080/17482798.2020.1844776
Kommers P., Sánchez I.A., Isaías P. (2023). “Forward,” [in:] P. Kommers, I.A. Sánchez, P. Isaíasv (eds.), e-Society and Mobile Learning 2023, Porto: IADIS Press, pp. xiii–xiv.
Lopatovska I., Arora K., Fernandes F.V., Rao A., Sivkoff-Livneh S., Stamm B. (2022). “Experiences of the Ukrainian Adolescents during the Russian-Ukraine 2022 War,” Information and Learning Sciences, vol. 123, no. 11/12, pp. 666–704, DOI: 10.1108/ILS-07-2022-0093
Mancini T., Sibilla F., Argiropoulos D., Rossi M., Everril M. (2019). “The Opportunities and Risks of Mobile Phones for Refugees’ Experience: A Scoping Review,” PLOS One, vol. 14, no. 12, DOI: 10.1371/journal.pone.0225684
OECD. (2023). “International Migration Outlook 2023,” https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2023/10/international-migration-outlook-2023_0faed233/b0f40584-en.pdf [access: 01.12.2025].
OECD. (2025). “International Migration Outlook 2025,” https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2025/11/international-migration-outlook-2025_355ae9fd/ae26c893-en.pdf [access: 01.12.2025].
Pérez K.M., Salgado M.M. (2019). “Mobility and the Mobile: A Study of Adolescent Migrants and Their Use of the Mobile Phone,” Mobile Media@Communication, vol. 8, no. 1, pp. 104–123, DOI: 10.1177/2050157918824626
Pilch T., Bauman T. (2010). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Read T. Martín-Monje E. (2021). “Mobile and Blended, Please! Migrants and Refugees’ Learning Choices in a Language MOOC,” The JALT CALL Journal, vol. 17, no. 3, pp. 256–276, DOI: 10.29140/jaltcall.v17n3.500
Rideout V. (2017). The Common Sense Census: Media Use by Kids Age Zero to Eight, San Francisco, CA: Common Sense Media.
Rubacha K. (2008). Metodologia badań nad edukacją, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Selwyn N., Bulfin S. (2016). “Exploring School Regulation of Student’ Technology Use – Rules That Are Made to Be Broken?” Educational Review, vol. 68, no. 3, pp. 274–290, DOI: 10.1080/00131911.2015.1090401
Shapshak T. (2019). “Africa’s Mara Group Launches Phone Factories in Durban, Kigali,” Forbes, Oct 31, https://www.forbes.com/sites/tobyshapshak/2019/10/31/africas-mara-group-launches-phone-factories-in-durban-kigali/?sh=43bfbe44230b [access: 27.02.2024].
Skulicz D. (2010). “Badania opisowe i badania diagnostyczne,” [in:] S. Palka (ed.), Podstawy metodologii badań w pedagogice, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, pp. 221–236.
Stockwell G. (2013). “Tracking Learner Usage of Mobile Phones for Language Learning Outside of the Classroom,” CALICO Journal, vol. 30, pp. 118–136, https://www.jstor.org/stable/calicojournal.30.118
Twenge J.M. (2019). iGen, trans. O. Dziedzic, Sopot: Smak Słowa.
UNHCR (2024). “UNHCR Education Report 2024 – Refugee Education: Five Years on From the Launch of the 2030 Refugee Education Strategy,” https://www.unhcr.org/media/unhcr-education-report-2024-refugee-education-five-years-launch-2030-refugee-education [access: 01.12.2025].
UNHCR (2025). “Guide to Refugee Inclusion in National Education System,” https://inee.org/sites/default/files/resources/Inspire%20Guide%20050625.pdf [access: 01.12.2025].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Krzysztof Łuszczek, Eunika Baron-Polańczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 9
Liczba cytowań: 0
