Rozwijanie tożsamości narodowej jako ważny element procesu edukacyjnego w przedszkolu
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2025.3.005Słowa kluczowe
ojczyzna, przedszkole, tożsamość narodowa, wychowanie patriotyczne, literaturaAbstrakt
Celem artykułu jest wskazanie na znaczenie wczesnej edukacji patriotycznej i rozwijanie tożsamości narodowej u dzieci w wieku przedszkolnym. W artykule przedstawiono wyniki badań, których celem było ustalenie, w jaki sposób dzieci sześcioletnie opisują ojczyznę i jakie kategorie definicyjne najczęściej pojawiają się w ich wypowiedziach oraz w jaki sposób zapoznanie przedszkolaków z utworami literackimi na ten temat zmienia ich sposób budowania definicji i wiedzy na temat ojczyzny. W badaniu zastosowano jakościową strategię badawczą, wykorzystując eksperyment z użyciem pośrednich stymulatorów literackich zgodnie z koncepcją Lwa Wygotskiego. Pośrednimi stymulatorami były wiersze o tematyce związanej z pojęciem ojczyzny. Eksperyment objął grupę 50 dzieci sześcioletnich. Analizę przeprowadzono dwukrotnie – przed i po zastosowaniu literackich bodźców, aby zbadać ich wpływ na poziom rozumienia pojęcia „ojczyzna”. Dane analizowano metodą analizy tematycznej, wspomaganą narzędziem MAXQDA 22. Analiza wyników pozwala stwierdzić, że wiersze na temat ojczyzny znacząco zmieniły zarówno sposób definiowania pojęcia „ojczyzna” przez dzieci, jak również przyczyniły się do rozbudzenia ciekawości poznawczej, były inspiracją do refleksji i działań o charakterze propatriotycznym.
Bibliografia
Blunden, A. (2011). Vygotsky on the development of concepts (Chapters 13 & 14). Pobrane z https://www.ethicalpolitics.org/ablunden/pdfs/Vygotsky_on_the_Development_of_Concepts.pdf
Bogdanienko, J. (2002). Zarys koncepcji, metod i problemów zarządzania. Toruń: Wydawnictwo Dom Organizatora.
Braun, V., Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Engeström, Y. (2011). From design experiments to formative interventions. Theory & Psychology, 21(5), 598–628. https://doi.org/10.1177/0959354311419252
Filipiak, E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Gdańsk: GWP.
Jan Paweł II. (2005). Pamięć i tożsamość. Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Kempny, M. (1998). Globalizacja. W: Z. Bokszański, A. Kojder (red.), Encyklopedia socjologii, t. 1: A–J (s. XX–XX). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kłoczowski, J. (2002). Patriotyzm polski w długim trwaniu. W: Patriotyzm wczoraj i dziś (s. XX–XX). Kraków: Seminarium Polskiej Akademii Umiejętności.
Korczak, J. (1987). Pisma wybrane. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kotarbiński, T. (1987). Pisma etyczne. Wrocław: Ossolineum.
Mamzer, H. (2002). Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Mądrzycki, T. (1977). Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw. Warszawa: WSiP.
Muszyńska, J. (2014). Miejsce i wspólnota. Poczucie wspólnotowości mieszkańców północno-wschodniego pogranicza Polski. Studium pedagogiczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
Nalaskowski, A. (2019). Kwieciński. Ostatnie seminarium czwartkowe. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Nikitorowicz, J. (2011). Od Federacji Zespołów Badań Pogranicza do Stowarzyszenia Wspierania Edukacji Międzykulturowej. Pogranicze. Studia Społeczne, 17, 7–17.
Nikitorowicz, J. (2012). Język domu rodzinnego jako rdzenna wartość kreująca tożsamość międzykulturową. Wychowanie w Rodzinie, 5, 67–82.
Ossowski, S. (1984). O ojczyźnie i narodzie. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
Orędzie Jana Pawła II na XII Światowy Dzień Pokoju. (1978). Osiągniemy pokój – wychowując do pokoju. Watykan.
Ratyńska, H. (1991). Literatura dziecięca w pracy przedszkola. Warszawa: WSiP.
Romashchuk, A. N. (2023). Activity-based approach to the teaching and psychology of insightful problem solving: Scientific concepts as a form of constructive criticism. Psychology in Russia: State of the Art, 16(3), 14–29. https://doi.org/10.11621/pir.2023.0302
Szczurek-Boruta, A. (2017). Tożsamość młodych Polaków mieszkających na pograniczu polsko-czeskim. Pogranicze. Studia Społeczne, 30, 195–209.
Szurowska, B. (2023). Dziecko jako uczestnik badań naukowych – specyfika prowadzenia badań z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W: F. Szlosek (red.), Badanie - dojrzewanie - rozwój: Trafność i rzetelność badań naukowych (s. 229–241). Warszawa–Radom: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, Sieć Łukasiewicz – Instytut Technologii Eksploatacji.
Szurowska, B., Tichy, B. (2011). Skarby kl. I. Podręcznik cz. 1. Warszawa: Wydawnictwo Juka.
Szurowska, B., Tichy, B. (2012). Skarby kl. II. Podręcznik cz. 1. Warszawa: Wydawnictwo Juka.
Talyzina, N. F. (2023). On the mastery of elementary geometric concepts. Psychology in Russia: State of the Art, 16(3), 3–13. https://doi.org/10.11621/pir.2023.0301
Veresov, N. (2014). Experimental-genetic method and psychology of consciousness: In search of the lost. Cultural-Historical Psychology, 10(4), 121–130. https://doi.org/10.17759/chp.2014100409
Wygotsky, L. S. (1989). Myślenie i mowa. Warszawa: PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Beata Szurowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 80
Liczba cytowań: 0
