Koprodukcja wewnętrznych i zewnętrznych interesariuszy w działaniach szkół promujących zdrowie – badanie ankietowe przekrojowe dotyczące partnerstwa w polskich szkołach podstawowych i średnich
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2025.1.002Słowa kluczowe
koprodukcja, interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni, partnerstwo edukacyjne, Szkoła Promująca Zdrowie (HPS)Abstrakt
Całościowe podejście do zdrowia obejmuje interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych jako filary interwencji szkolnych promujących zdrowie. Ich zaangażowanie jest postrzegane jako istotny element działań promujących zdrowie i dobre samopoczucie uczniów. Udział wszystkich interesariuszy w inicjatywach zdrowotnych w szkole można analizować przez pryzmat koncepcji koprodukcji, która jest perspektywą zaangażowania interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. W związku z tym niniejsze badanie omawia koprodukcję interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych w szkołach promujących zdrowie (HPS). Opiera się ono na wynikach badań ilościowych w polskich szkołach podstawowych i średnich wdrażających programy HPS.
Ankietę online przeprowadzono wśród 500 koordynatorów promocji zdrowia w szkołach w okresie od marca do czerwca 2023 r. przy użyciu kwestionariusza wdrażania HPS. Wyniki badań pokazują, że im częściej członkowie społeczności szkolnej i interesariusze zewnętrzni byli zaangażowani w planowanie i wdrażanie programów HPS, tym częściej szkoły podejmowały działania w celu ułatwienia uczniom dokonywania zdrowych wyborów. Potwierdza to, że specjaliści ds. promocji zdrowia powinni włączać interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych do partnerstw strategicznych, ponieważ są oni jednymi z najważniejszych współtwórców usług zdrowotnych w szkołach.
Bibliografia
Alford J. (2009). Engaging public sector clients: from service-delivery to co-production, New York: Palgrave Macmillan.
Anderson J. (2021). Climate control, Cambridge (MA): Harvard Graduate School of Education, https://www.gse.harvard.edu/news/uk/16/12/climate-control [access: 27.10.2024].
Azwar A., Memon M., Alhashmi S. (2024). “The Role of Stakeholder Engagement in Islamic Schools,” Journal of Islamic Education, vol. 12, no. 1, pp. 45–60, https://doi.org/10.20414/sangkep.v7i2.11166
Berkes F. (2009). “Evolution of Co-management: Role of Knowledge Generation, Bridging Organizations and Social Learning,” Journal of Environmental Management, vol. 90, no. 5, pp. 1692–1702, https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2008.12.001
Bouillion L.M., Gomez L.M. (2001). “Connecting School and Community With Science Learning: Real World Problems and School–Community Partnerships as Contextual Scaffolds,” Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, vol. 38, no. 8, pp. 878–898, https://doi.org/10.1002/tea.1037
Bourne L. (2016). “Targeted Communication: The Key to Effective Stakeholder Engagement,” Procelia – Social and Behavioral Sciences, vol. 226, pp. 431–438, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.06.208
Bovaird T. (2007). “Beyond Engagement and Participation: User and Community Coproduction of Public Services,” Public Administration Review, vol. 67, no. 5, pp. 846–860, https://doi.org/10.1111/j.1540-6210.2007.00773.x
Boyle D., Harris M. (2009). The Challenge of Co-production: How Equal Partnership Between Professionals and the Public Are Crucial to Improving Public Services (discussion paper). NESTA, http://s.bsd.net/nefoundation/default/page/file/312ac8ce93a00d5973_3im6i6t0e.pdf [access: 27.12.2023].
Brundrett M. (ed.). (2012). Principles of School Leadership, New York: Sage.
Bruyere E.B. (2010). “Child Participation and Positive Youth Development,” Child Welfare, vol. 89, no. 5, pp. 205–220, https://www.jstor.org/stable/48623236
Bryson J.M. (2004). “What to Do When Stakeholders Matter,” Public Management Review, vol. 6, no. 1, pp. 21–53, https://doi.org/10.1080/14719030410001675722
Buijs G. (2009). “Better Schools Through Health: Networking for Health Promoting Schools in Europe,” European Journal of Education, vol. 44, no. 4, pp. 507–520, https://doi.org/10.1111/j.1465-3435.2009.01410.x
Cahyadi A.T., Sulistyaningtyas N., Hairunis M.N. (2024). “The Relationship Between School Social Environment and Mental Health of Adolescents,” Jurnal Ilmu Sosial dan Pendidikan, vol. 8, no. 3, https://doi.org/10.58258/jisip.v7i1.7218
Chang E.C., Chang O.D., Li M., Xi Z., Liu Y., Zhang X., Chen X. (2019). “Positive Emotions, Hope, and Life Satisfaction in Chinese Adults: A test of the Broaden-and-build Model in Accounting for Subjective Well-being in Chinese College Students,” The Journal of Positive Psychology, vol. 14, no. 6, pp. 829–835, https://doi.org/10.1080/17439760.2019.1579358
Chotimah Ch., Wulandari M.P., Nasution Z. (2024). “Enhancing School Reputation Through Effective Stakeholder Engagement: A Qualitative Analysis at an Integrated Islamic Junior High School in Mojokerto,” Sangkép: Jurnal Kajian Sosial Keagamaan, vol. 7, no. 2, pp. 290–308, https://doi.org/10.20414/sangkep.v7i2.11166
Clarke D., Jones F., Harris R., Robert G. (2017). “What Outcomes Are Associated With Developing and Implementing Co-produced Interventions in Acute Healthcare Settings? A Rapid Evidence Synthesis,” BMJ Open, vol. 7, no. 7, e014650, https://doi.org/10.1136/bmjop en-2016-014650
Cushman P., Clelland T., Hornby G. (2011). “Health-promoting Schools and Mental Health Issues: A Survey of New Zealand Schools,” Pastoral Care in Education, vol. 29, no. 4, pp. 247–260, https://doi.org/10.1080/02643944.2011.626066
Del-Castillo-Feito C., López-Valeiras E., Gomez-Conde J. (2019). “The Influence of Corporate Social Responsibility on Reputation,” Corporate Social Responsibility and Environmental Management, vol. 26, no. 2, pp. 453–464, https://doi.org/10.1002/csr.2221
European Commission, Directorate-General for Research and Innovation. (2015). Science Education for Responsible Citizenship: Report to the European Commission of the Expert Group on Science Education, Luxembourg: Publications Office of the European Union, https://data.europa.eu/doi/10.2777/12626 [access: 27.10.2024].
Filipe A., Renedo A., Marston C. (2017). “The Co-production of What? Knowledge, Values, and Social Relations in Health Care,” PLoS Biology, vol. 15, no. 5, e2001403, https://doi.org/10.1371/journal.pbio.2001403
Freeman R.E., McVea J. (2005). “A Stakeholder Approach to Strategic Management,” [in:] M. Hitt, E. Freeman, J. Harrison (eds.), The Blackwell Handbook of Strategic Management Oxford: Blackwell, pp. 189–207, https://doi.org/10.1111/b.9780631218616.2006.00007.x
Fullan M. (2014). Teacher Development and Educational Change, London: Routledge.
Galli F., Brunori G., Di Iacovo F., Innocenti S. (2014). “Co-producing Sustainability: Involving Parents and Civil Society in the Governance of School Meal Services. A Case Study from Pisa, Italy,” Sustainability, vol. 6, no. 4, pp. 1643–1666, https://doi.org/10.3390/su6041643
Gawron G. (2022a). “The Relationship of the Public Sector and Citizens – Co-production in Polish Local Government Units. Empirical Study on Forty-one Units Forming Metropolis GZM,” Przegląd Prawno-Ekonomiczny, no. 4, pp. 9–36, https://doi.org/10.31743/ppe.13465
Gawron G. (2022b). “Social Services Co-production as a Source of the Personal and Social Productivity Among the Older People – A Conceptual Model Proposal,” Studia Socjologiczne, vol. 4, no. 247, pp. 129–152, https://doi.org/10.24425/sts.2022.143585
Gawron G. (2023). “Co-production Practices in Public Social Services During the COVID-19 Lockdown Period: An Example from Centers for Older Adults Organized Under the Polish Government’s Multiannual Program ‘Senior+’,” Polish Sociological Review, vol. 221, no. 1, pp. 85–105, https://doi.org/10.26412/psr221.05
Giamellaro M. (2014). “Primary Contextualization of Science Learning Through Immersion in Content-rich Settings,” International Journal of Science Education, vol. 36, no 17, pp. 2848–2871, https://doi.org/10.1080/09500693.2014.937787
Hawkins J., Madden K., Fletcher A., Midgley L., Grant A., Cox G., Moore L., Campbell R., Murphy S., Bonnell C., White J. (2017). “Development of a Framework for the Co-production and Prototyping of Public Health Interventions,” BMC Public Health, vol. 17, no. 1, art no. 689, https://doi.org/10.1186/s12889-017-4695-8
International Union for Health Promotion and Education (IUHPE). (2009). Achieving Health Promoting Schools: Guidelines for Promoting Health in Schools, http://www.iuhpe.org/uploaded/Publications/Books_Reports/HPS_GuidelinesII_2009_English.pdf [access: 27.10.2024].
Joshi A., Moore M. (2004). “Institutionalised Coproduction: Unorthodox Public Service Delivery in Challenging Environments,” Journal of Development Studies, vol. 40, no 4, pp. 31–49, https://doi.org/10.1080/00220380410001673184
Kern L., Mathur S.R., Albrecht S.F., Poland S., Rozalski M., Skiba R.J. (2017). “The Need for School-based Mental Health Services and Recommendations for Implementation,” School Mental Health, vol. 9, no. 3, pp. 205–217, https://link.springer.com/article/10.1007/s12310-017-9216-5
Leksy K. (2020). “The Significance of the Participatory Approach in Health Promotion and Cancer Prevention,” Studia Edukacyjne, no. 56, pp. 309–321, https://doi.org/10.14746/se.2020.56.17
Leksy K., Gawron G., Rosario R., Sormunen M., Velasco V., Sandmeier A., Simovska V., Wojtasik T., Dadaczynski K. (2024). “The Importance of School Leaders in School Health Promotion: A European Call for Systematic Integration of Health in Professional Development,” Frontiers in Public Health, vol. 11, 1297970, https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1297970
Lúcio J., I’Anson J. (2015). “Children as Members of a Community: Citizenship, Participation and Educational Development – An Introduction to the Special Issue,” European Educational Research Journal, vol. 14, no. 2, pp. 129–137, https://doi.org/10.1177/1474904115571794
McConnell T., Best P., Davidson G., McEneaney T., Cantrell C., Tully M. (2018). “Coproduction for Feasibility and Pilot Randomised Controlled Trials: Learning Outcomes for Community Partners, Service Users and the Research Team,” Research Involvement and Engagement, vol. 4, no. 1, art. 32, https://doi.org/10.1186/s40900-018-0116-0
Montero C.S., Leite L.O. (2022). “Towards Local Community Involvement in Students’ Science Learning: Perspectives of Students and Teachers,” Journal of Teaching and Learning, vol. 16, no. 3, pp. 21–43, https://doi.org/10.22329/jtl.v16i3.6961
Morrow E., Ross F., Grocott P., Bennett J. (2010). “A Model and Measure for Quality Service User Involvement in Health Research,” International Journal of Consumer Studies, vol. 34, no. 5, pp. 532–539, https://doi.org/10.1111/j.1470-6431.2010.00901.x
Ostrom E. (1996). “Crossing the Great Divide: Coproduction, Synergy and Development,” World Development, vol. 24, no. 6, pp.1073–1087, https://doi.org/10.1016/0305-750X(96)00023-X
Ostrom V., Ostrom E. (1977). “Public Goods and Public Choices,” [in:] E. Savas (ed.), Alternatives for Delivering Public Services: Toward Improved Performance, Boulder (CO): Westview Press, pp. 7–49.
Pestoff V. (2006). “Citizens and Co-production of Welfare Services: Childcare in Eight European Countries,” Public Management Review, vol. 8, no. 4, pp. 503–519, https://doi.org/10.1080/14719030601022882
Pestoff V. (2012). “New Public Governance, Co-Production and Third Sector Social Services in Europe: Crowding In and Crowding Out,” [in:] V. Pestoff, T. Brandsen, B. Verschuere (eds.), New Public Governance, the Third Sector and Co-production, London: Routledge, pp. 361–380.
Porterfield K., Carnes M. (2012). Why Social Media Matters: School Communication in the Digital Ege, Bloomington (IN): Solution Tree Press.
Rosentraub M. Sharp E.B. (1981). “Consumers as Producers of Social Services: Coproduction and the Level of Social Services,” Southern Review of Public Administration, vol. 4, no. 4, pp. 502–539, https://www.jstor.org/stable/40860006
Salamondra M. (2021). “Communication Challenges in Schools: An Analysis of Parent-school Relationships,” Journal of School Public Relations, vol. 42, no. 2, pp. 102–123, https://doi.org/10.20414/sangkep.v7i2.11166
Soares G.F., Farias J.S. (2019). “Who Can the School Count On? The Coproduction of Public Education by Students’ Families,” Revista de Administração Pública, vol. 53, no. 2, pp. 310–330, https://doi.org/10.1590/0034-761220170301
St. Leger L., Kolbe L., Lee A., McCall D., Young I. (2007). “School Health Promotion: Achievements, Challenges and Priorities,” [in:] D. McQueen, C. Jones (eds.), Global Perspectives on Health Promotion Effectiveness, New York: Springer Science & Business Media, pp. 107–124.
Tikerperi M.-L. (2023). “From Distant Target Groups to Involved Stakeholders: Developing Dialogic School Communication,” Human, Technologies and Quality of Education, vol. 15, pp. 210–219, https://doi.org/10.22364/htqe.2023
Tjaden C.D., Mulder C.L., van Weeghel J. (2019). “The Resource Group Method in Severe Mental Illness: Study Protocol for a Randomized Controlled Trial and a Qualitative Multiple Case Study,” International Journal of Mental Health Systems, vol. 13, art. no. 15, https://doi.org/10.1186/s13033-019-0270-2
Vennegoor G., Van Assema P., Eekhout I., Lezwijn J., Molleman G., Jansen M. (2022). “Measuring Implementation of Health Promoting School (HPS) Programs: Development and Psychometric Evaluation of the HPS Implementation Questionnaire,” Journal of School Health, vol. 93, no. 6, pp. 450–463, https://doi.org/10.1111/josh.13277
Vogler P. (2020). “Stakeholder Engagement in Schools: A Case Study,” Journal of Educational Administration, vol. 58, no. 2, pp. 158–175.
Weare K. (2017). “Promoting Social and Emotional Wellbeing and Responding to Mental Health Problems in Schools,” [in:] S. Bährer-Kohler, F.J. Carod-Artal (eds.), Global Mental Health, New York: Springer International Publishing, pp. 113–125.
Whitaker G.P. (1980). “Coproduction: Citizen Participation in Service Delivery,” Public Administration Review, vol. 40, no. 2, pp. 240–246.
White J., Hawkins J., Madden K., Grant A., Er V., Angel L., PicklesT., Kelson, M., Fletcher A., Murphy S., Midgley L. (2017). “Adapting the ASSIST Model of Informal Peer-led Intervention Delivery to the Talk to FRANK Drug Prevention Programme in UK Secondary Schools: Intervention Development, Refinement and a Pilot Cluster Randomised Controlled Trial,” Public Health Research, vol. 5, no. 7, pp. 1–126, https://doi.org/10.3310/phr05070
Wilcox D., Cameron G. (2012). Public Relations Strategies and Tactics, Glenview (IL): Pearson Education.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Grzegorz Gawron, Karina Leksy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 52
Liczba cytowań: 0
