Słownik biograficzny profesorów jezuickich seminariów nauczycielskich – prolegomena projektu pedeutologicznej biografii zbiorowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2024.4.001Słowa kluczowe
biografia zbiorowa, jezuici, profesorowie, seminaria nauczycielskie, słownik biograficznyAbstrakt
Słownik biograficzny profesorów jezuickich seminariów nauczycielskich prezentuje sylwetki profesorów pracujących w seminariach od czasów odrodzenia, poprzez polski barok do oświecenia – ich zainteresowania, przygotowanie naukowe, pracę i doświadczenie pedagogiczne, twórczość literacką, szczególnie w zakresie poetyki i retoryki, ale też na polu teatru szkolnego. Użytkownik tego słownika może poznać jednostkowe losy, kariery poszczególnych profesorów, a zatem biografie indywidualne.
Materiał zgromadzony w słowniku otwiera również możliwość stworzenia portretu zbiorowego społeczności profesorów jezuickich seminariów nauczycielskich. Każdy członek tej społeczności jest osobą posiadającą własne, indywidualne cechy, stanowi jednocześnie cząstkę zbiorowości ludzi, którzy ze względu na podobne doświadczenia dydaktyczne mają wiele cech wspólnych. Poznanie jednostkowych losów (słownik) pozwala zatem na poznanie cech właściwych dla całej grupy. W tym kontekście celem badań jest próba uchwycenia wspólnych i charakterystycznych cech zbiorowości profesorów seminariów nauczycielskich. Pozwoli to następnie na ukazanie jej w szerszym kontekście edukacyjnym.
Badania nad portretem zbiorowym profesorów jezuickich seminariów nauczycielskich wpisują się w nurt badań biograficznych, w wyniku których powstaje biografia zbiorowa, obejmująca zarazem indywidualny obraz człowieka, jak i odzwierciedlone w nim podstawowe cechy danej społeczności i społeczeństwa danego okresu historycznego. Artykuł przedstawia podstawowe elementy składowe projektu zbiorowej biografii.
Bibliografia
Źródła
Ratio atque institutio studiorum SJ, czyli Ustawa szkolna Towarzystwa Jezusowego (1599). (2000). Wstęp i opracowanie K. Bartnicka, T. Bieńkowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Ateneum.
Institutum Societatis Iesu, t. 2: Examen et constitutiones, decreta congregationum generalium, formulae congregationum, Ex Typographia a SS. Conceptione, Florentiae 1893.
Królikowska A. (2017). Profesorowie jezuickich seminariów nauczycielskich od XVI do XVIII wieku. Słownik biograficzny, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM.
Opracowania
Kaczorowska T. (2005). Maciej Kazimierz Sarbiewski SJ na Mazowszu, Ciechanów: Związek Literatów Polskich Oddział w Ciechanowie.
Królikowska A. (2018). Benedykt Herbest (1531–1598) i Grzegorz Knapski (1564–1639) – zasłużeni dla kultury i edukacji nauczyciele jezuickich seminariów nauczycielskich, „Paedagogia Christiana”, nr 1(41), s. 183–199.
Królikowska A. (2019). Kształcenie nauczycieli dla jezuickich szkół średnich w Polsce od XVI do XVIII wieku, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Majorek C. (1996), Biografia edukacyjna, [w:] K. Puchowski, J. Żerko (red.), Szlakami przeszłości i czasów współczesnych. Księga ofiarowana profesorowi Lechowi Mokrzyckiemu z okazji Jego Jubileuszu, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 178–187.
Marmon W., Ryś J. (1997). Środowisko edukacyjne w świetle badań biograficz¬nych, [w:] C. Majorek, J. Potoczny, K. Sowa (red.), Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej peda¬gogii (Galicja i jej dziedzictwo, t. 9), Rzeszów: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 187–192.
Meissner A. (2023). Źródła drukowane do dziejów oświaty, [w:] W. Szulakiewicz (red.), Źródła w badaniach naukowych historii edukacji, Toruń: Wydawnictwo UMK, s. 43–76.
Okoń J. (1968). Poetyka Sarbiewskiego i niektóre problemy baroku w dramacie szkolnym jezuitów w Polsce w XVII wieku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie”, nr 168, z. 14, s. 41–65.
Rostworowski E. (1973). Biografia, biogram, historia grup i pokolenia, „Kwartalnik Historyczny”, nr 2, s. 352–359.
Szulakiewicz W. (2004). Biografistyka i jej miejsce w historiografii edukacyjnej po II wojnie światowej, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 19/20, s. 5–14.
Szulakiewicz W. (2013). Andragogiki portret zbiorowy w kontekście dyskusji o sensie badań biograficznych, „Rocznik Andragogiczny”, t. 20, s. 255–265.
Szwarc A. (2014). Portrety zbiorowe dziewiętnastowiecznych Polaków w now¬szej historiografii. Uwagi dyskusyjne, [w:] S. Kozak, D. Opaliński, J. Polaczek (red.), Człowiek – Społeczeństwo – Źródło. Studia dedykowane profesor Jadwidze Hoff, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 576–586.
Topij-Stempińska B. (2019). Uczniowie jezuickich instytucji edukacyjnych w Galicji w XIX wieku. Portret zbiorowy, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Zajewski W. (2000). Biografistyka jako gatunek twórczości historiograficznej, „Czasy Nowożytne”, t. 8(9), s. 7–18.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Królikowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 128
Liczba cytowań: 0
