Idea „potrójnego nauczyciela” w wychowaniu do twórczego życia
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2024.3.003Słowa kluczowe
twórcze życie, wychowanie do twórczego życia, relacja, „potrójny nauczyciel”Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie idei „potrójnego nauczyciela”, autorstwa Zbigniewa Marka i Anny Walulik, w procesie wychowania do twórczego życia. Przedmiotem prezentowanych badań jest model wychowania do twórczego życia opracowany na podstawie badań empirycznych związku pomiędzy religijnością i zachowaniami twórczymi. Wynika z nich, że działania wychowawcze nie mogą się ograniczać jedynie do kształtowania konkretnych zachowań. Nie oznacza to, że nie należy prowadzić tradycyjnie rozumianych procesów wychowania. Konieczna jest jednak zmiana pedagogicznego myślenia i działania, którą określono mianem wychowania do twórczego życia. Wymaga to nie tyle kształtowania zachowań twórczych, co uczynienia ze swojego życia „arcydzieła sztuki” (Jan Paweł II).
Tego rodzaju podejście ilustruje m.in. idea „potrójnego nauczyciela”. Dotyczy ona relacji nauczycielskich między Nauczycielem Zewnętrznym, Wewnętrznym i Transcendentnym. W przypadku chrześcijaństwa Nauczycielem Transcendentnym jest Bóg osobowy. Role poszczególnych nauczycieli zachodzą na siebie, wzajemnie się uzupełniają i przenikają. Chociaż trudno jednoznacznie uchwycić ich granice, to jednocześnie są one wyraźnie zauważalne w procesie interpretacji sytuacji wychowawczych opartych na personalistycznej koncepcji wychowania. Rola każdego z nich jest istotna dla wychowania do życia w ponowoczesności oraz do wychowania do twórczego życia.
Bibliografia
Ablewicz K. (2009). Człowiek jako metodologiczny problem pedagogiki, [w:] W. Pasierbek, M. Grodecka (red.), Horyzonty wychowania w czasach przemian, (Biblioteka „Horyzontów Wychowania”, t. 10), Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM, s. 543–559.
Bernacka R.E., Popek S., Gierczyk M. (2016). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH III – prezentacja właściwości psychometrycznych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J”, t. 29, nr 3, s. 33–57.
Crisp R.J., Turner R.N. (2009). Psychologia społeczna, przeł. M. Gocławska i in., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Crotti M. (2021), Pedagogical Hope between Presence and Promise, „Paedagogia Christiana”, t. 47, nr 1, s. 105–118, https://doi.org/10.12775/PCh.2021.005
Grzegorzewska M. (2002). Listy do młodego nauczyciela. Cykl 1–3, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Jan Paweł II (1999). List do artystów, Watykan, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/letters/1999/documents/hf_jp-ii_let_23041999_artists.html [data dostępu: 20.06.2024].
Jaworski R. (1998). Psychologiczne badania religijności personalnej, „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 41, nr 3–4, s. 77–88.
Jęczmińska D. (2024). W dolinie cierpienia. O depresji młodzieży, Warszawa: Psychologiadziecka.org.
Kaufman J.C. (2011). Kreatywność, przeł. M. Godyń, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kiereś B. (2016). Personalizm w pedagogice, „Polska Myśl Pedagogiczna”, R. II, nr 2, s. 271–281.
Marek Z. (2005). Podstawy wychowania moralnego, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Marek Z., Walulik A. (2017). Ponadczasowość myśli dydaktycznej świętego Augustyna, „Peadagogia Christiana” 2017, t. 39, nr 1, s. 29–47, http://dx.doi.org/10.12775/PCh.2017.002
Marek Z., Walulik A. (2019). Pedagogika świadectwa. Perspektywa antropologiczno-kerygmatyczna, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Marek Z. Walulik A. (2020a). Geneza pedagogiki religii, w: Pedagogika religii (Słowniki społeczne), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, s. 11–31.
Marek Z., Walulik A. (2020b). Pedagogika Dobrej Nowiny. Perspektywa katolicka, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Marek Z., Walulik A. (2022). Ignatian Spirituality as Inspiration for a Pedagogical Theory of Accompaniment, „Journal of Religion and Health”, t. 61, s. 4481–4498, https://doi.org/10.1007/s10943-022-01628-z
Maslow A. (2013). Motywacja i osobowość, przeł. J. Radzicki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nęcka E. (2001). Psychologia twórczości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nowak M. (2019). Pedagogika personalistyczna, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 487–508.
Nowak A.J. (2002). Człowiek, [w:] M. Chmielewski (red.), Leksykon duchowości katolickiej, Lublin–Kraków: Wydawnictwo „M”, s. 168–171.
Pasławska-Smęder I., Walulik A. (2024). Wychowanie do twórczego życia. Perspektywa młodych dorosłych, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.
Popek S. (2000). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Popek S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Popek S. (2016). Mechanizmy aktywności twórczej człowieka w świetle interakcyjnej teorii psychologicznej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J”, t. 29, nr 3, s. 7–32.
Smoter K., Sury Z. (2017). Walka w ujęciu Karla Jaspersa jako sytuacja graniczna obecna w doświadczeniu nauczyciela. Refleksje na pograniczu filozofii i pedagogiki, „Podstawy Edukacji”, t. 10, s. 81–98, http://dx.doi.org/10.16926/pe.2017.10.06
Stasiakiewicz M. (1999). Twórczość i interakcja, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Strzałecki A. (2003). Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Strzałecki A. (2011). Styl twórczego zachowania. Model i jego walidacja, [w:] W. Zeidler (red.), Kwestionariusze w psychologii. Postępy, zastosowania, problemy, Warszawa: Wydawnictwo Vizja Press & IT, s. 190–244.
Szulakiewicz M. (2004). Filozofia jako hermeneutyka, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Szymańska M. (2019). Portfolio w kształceniu nauczycieli, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Walulik A. (2011). Moderacyjne i synergiczne kształtowanie dorosłości. Propozycja typologii modeli znaczeń wiedzy religijnej na przykładzie korespondencyjnego Kursu Biblijnego, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Walulik A. (2012). Edukacyjne wspomaganie dorosłych w refleksji nad życiem, Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM.
Walulik A. (2023). Towarzyszenie wychowawcze wobec świata wirtualnego, [w:] S. Jaskuła (red.), Rzeczywistość hybrydalna. Perspektywa wychowawcza, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 61–75.
Walulik A. (2024). Accompaniment as a Strategy for Peace Education, [w:] J. Michalski, M. Wolińska (red.), Peace Education, Religious Discourse, and Scientific Enquiry: Dialogue and Collaboration from Eastern European Contexts, London: Routledge [w druku].
Ziółkowski P. (2020). Fobia u dzieci w wieku szkolnym, „Nauka i Społeczeństwo. Przegląd Nauk Społecznych, Technicznych, Medycznych i Pedagogicznych”, t. 1, s. 65–80, https://doi.org/10.24426/nis.v1i1.203
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Iwona Pasławska-Smęder
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 62
Liczba cytowań: 0