Etyczne aspekty zawodu nauczycielskiego w twórczości pedeutologicznej Andrzeja Michała de Tchorzewskiego (1943–2024)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2024.2.006Słowa kluczowe
Andrzej M. Tchorzewski, pedeutologia, etyka zawodu nauczyciela, wartości moralne, powinności moralne, sprawności moralneAbstrakt
Treści zaprezentowane w artykule koncentrują się wokół etyki zawodu nauczyciela jako jednego z obszarów twórczości naukowej prof. dra hab. Andrzeja Michała de Tchorzewskiego. Publikacje naukowe Profesora odzwierciedlają w szczególności świat wartości, powinności i sprawności moralnych nauczyciela. Wymienione kategorie etyczne uznać można za rudymentarne w dociekaniach wokół etyki nauczycielskiej, ponieważ w znaczącym stopniu przesądzają one nie tylko o swoistości aktywności zawodowej nauczycieli, w ramach której uobecnia się, w większym bądź mniejszym zakresie, pierwiastek etyczny, ale także decydują o jakości działalności pedagogicznej na różnych szczeblach systemu edukacyjnego, organizowanej i realizowanej przez przedstawicieli wspomnianej kategorii społeczno-zawodowej. Celem przedstawionych rozważań jest próba ukazania aspektu aksjologicznego, deontologicznego oraz aretologicznego zawodu nauczyciela w twórczości pedeutologicznej de Tchorzewskiego.
Dokonana analiza dorobku Profesora przekonuje, że jego publikacje naukowe stanowić mogą wyraz szczególnej troski o etyczny wymiar działalności zawodowej nauczycieli, co ma swoje istotne znaczenie w dobie dynamicznej i nie do końca przewidywalnej rzeczywistości edukacyjnej. Z uwagi na bogatą twórczość etyczno-pedeutologiczną de Tchorzewskiego przedstawione w tekście rozważania stanowią zaledwie jej skromne prolegomena.
Bibliografia
Adamski F. (1999). Kulturowe i polityczne podłoże rozchwiania aksjonormatywnego ładu społeczno-moralnego, [w:] F. Adamski, A.M. de Tchorzewski (red.), Edukacja wobec dylematów moralnych współczesności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 11–18.
Jakubiak K. (2018). Prof. dr hab. Andrzej Michał Tomasz de Tchorzewski – biografia naukowa, [w:] M. Chrost, K. Jakubiak (red.), Wychowanie – socjalizacja – edukacja. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. dr. hab. Andrzejowi Michałowi de Tchorzewskiemu z okazji 75. rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, s. 27–33.
Jundziłł I. (2018). Laudacja na cześć mojego Ucznia – Jubilata, [w:] M. Chrost, K. Jakubiak (red.), Wychowanie – socjalizacja – edukacja. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. dr. hab. Andrzejowi Michałowi de Tchorzewskiemu z okazji 75. rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, s. 21–25.
Klimowicz E. (1994). Aretologia, [w:] S. Jedynak (red.), Mały słownik etyczny, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza „Branta”, s. 17.
Kwaśniewska K., Rak M. (1994). Naukowcy Bydgoszczy. Słownik biograficzny 1994, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, s. 193–194.
Leguerinel A., J.-A. (2018). Bibliografia Andrzeja Michała de Tchorzewskiego (1970–2018), [w:] M. Chrost, K. Jakubiak (red.), Wychowanie – socjalizacja – edukacja. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. dr. hab. Andrzejowi Michałowi de Tchorzewskiemu z okazji 75. rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, s. 43–59.
Milerski B., Śliwerski B. (red.). (2000). Pedagogika. Leksykon PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Molesztak A., Tchorzewski A., Wołoszyn W. (1994). W kręgu powinności moralnych nauczyciela, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.
Molesztak A., Tchorzewski A., Wołoszyn W. (1996). W kręgu wartości moralnych nauczyciela, Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Szewczyk K. (1998). Wychować człowieka mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tchorzewski A. (1985). O potrzebie nauczania pedeutologii z elementami deontologii nauczycielskiej w uczelniach pedagogicznych, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne”, z. 13, s. 145–157.
Tchorzewski A. (1993). Miejsce etyki i deontologii nauczycielskiej w polskiej myśli pedagogicznej, [w:] A.M. Tchorzewski (red.), Problemy etyczno-deontologiczne zawodu nauczycielskiego w okresie przemian ustrojowych w Polsce, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, s. 17–32.
Tchorzewski A.M. (1994a). Dyskurs wokół wartości i powinności moralnych nauczyciela, [w:] A.M. Tchorzewski (red.), Rola wartości i powinności moralnych w kształtowaniu świadomości profesjonalnej nauczycieli, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, s. 7–9.
Tchorzewski A.M. (1994b). Prawość jako zasadnicza postawa i powinność moralna nauczyciela, [w:] A.M. Tchorzewski (red.), Rola wartości i powinności moralnych w kształtowaniu świadomości profesjonalnej nauczycieli, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, s. 71–76.
Tchorzewski A.M. (1997a). Świat wartości i powinności nauczyciela w procesach edukacyjnych, [w:] W.M. Wołoszyn (red.), Aksjodeontologiczne aspekty relacji osobowych w procesach edukacyjnych, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, s. 71–75.
Tchorzewski A. (1997b). Odpowiedzialność jako wskaźnik postawy moralnej nauczyciela, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne”, z. 30, s. 45–50.
Tchorzewski de A.M. (1998a). Wielopłaszczyznowa odpowiedzialność nauczyciela, [w:] A.M. de Tchorzewski (red.), Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny, Bydgoszcz: Wydawnictwo Wers, s. 89–100.
Tchorzewski A.M. (1998b). Prawda i dobro jako siła sprawcza etyki nauczycielskiej, [w:] A. Andrzejuk (red.), Zagadnienie etyki zawodowej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Navo, s. 29–35.
Tchorzewski de A.M. (1999a). Nauczyciel w sytuacji konfliktu wartości, [w:] F. Adamski, A.M. de Tchorzewski (red.), Edukacja wobec dylematów moralnych współczesności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 33–37.
Tchorzewski de A.M. (1999b). Etyczno-deontologiczne aspekty działalności zawodowej pracy nauczyciela akademickiego, [w:] K. Duraj-Nowakowa (red.), Nauczyciele akademiccy w procesie kształcenia pedagogów, Kraków–Łowicz: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna, s. 73–82.
Tchorzewski de A.M. (1999c). Wolność jako wartość i problem edukacyjny. Wprowadzenie, [w:] A M. de Tchorzewski (red.), Wolność jako wartość i problem edukacyjny, Bydgoszcz: Wydawnictwo Wers, s. 5–8.
Tchorzewski de A.M. (2000a). Podstawowe wyznaczniki postawy moralnej nauczyciela, [w:] M. Jakowicka, K. Stech (red.), Pedagogiczne aspekty praw człowieka i konwencji praw dziecka. Założenia i rzeczywistość, Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, s. 97–103.
Tchorzewski de A.M. (2000b). Tolerancja jako element etosu nauczyciela akademickiego, [w:] A.M. de Tchorzewski, W.M. Wołoszyn-Spirka (red.), Tolerancja jako wartość i problem edukacyjny, Bydgoszcz: Wydawnictwo Wers, s. 103–108.
Tchorzewski de A.M. (2001). Wyzwania i wybory moralne w pracy nauczyciela akademickiego, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, nr 18, s. 69–73.
Tchorzewski de A.M. (2003). Deontologia nauczycielska, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, t. 1: A–F, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 640–643.
Tchorzewski de A.M. (2005). Prawość – atrybut czy aberracja w procesie kształcenia akademickiego, „Edukacja”, nr 4, s. 62–76.
Tchorzewski de A.M. (2006a). Odpowiedzialność nauczyciela akademickiego (między dyskursywnym sporem a onirycznym dialogiem), [w:] K.W. Jaskot (red.), Wprowadzenie do pedagogiki szkoły wyższej, Szczecin: Oficyna In Plus, s. 343–349.
Tchorzewski de A.M. (2006b). Etyka zawodu nauczyciela akademickiego. Między tradycją a współczesnością, [w:] K.W. Jaskot (red.), Wprowadzenie do pedagogiki szkoły wyższej, Szczecin: Oficyna In Plus, s. 335–342.
Tchorzewski de A.M. (2008). Rzecz o trzech obszarach formacji osobowościowej pedagoga, „Ruch Pedagogiczny”, nr 3–4, s. 5–11.
Tchorzewski de A.M. (2010). Sprawności moralne nauczyciela jako element profesjonalizmu pedagogicznego, [w:] A. Karpińska (red.), Dialog o edukacji wobec zmian w globalizującym się świecie, Białystok: Trans Humana, s. 207–216.
Tchorzewski de A.M. (2012). Miłość jako praprzyczyna wychowania, [w:] I. Jazukiewicz (red.), Wychowanie jako mądrość miłości, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 41–59.
Tchorzewski de A.M. (2013a). Wychowanie zdrowotne jako obszar urzeczywistniania się sprawności moralnych, [w:] K. Guzowski, A. Kostenecka, G. Barth (red.), Osoba a wychowanie, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 83–102.
Tchorzewski de A.M. (2013b). Sprawności moralne jako wyraz świadomości wychowawczej i kultury pedagogicznej, [w:] I. Jazukiewicz, E. Rojewska (red.), Sprawności moralne wychowawcy, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 11–27.
Tchorzewski de A.M. (2014). O potrzebie i pożytkach nadziei w wychowaniu, [w:] I. Jazukiewicz, E. Rojewska (red.), Nadzieja i sprawiedliwość jako sprawności moralne w wychowaniu, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 17–30.
Tchorzewski de A.M. (2015). Męstwo jako cnota i sprawność moralna elementem formacji pedagoga, [w:] I. Jazukiewicz (red.), Męstwo i długomyślność jako sprawności moralne w wychowaniu, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 59–73.
Tchorzewski de A.M. (2016a). O potrzebie zmian w formacji profesjonalnej nauczycieli, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 3, s. 33–50, DOI: 10.17951/lrp.2016.35.3.33
Tchorzewski de A.M. (2016b). Rudymentarne właściwości formacji osobowościowej nauczyciela-wychowawcy, [w:] A. Karpińska, M. Zińczuk, P. Remża (red.), Edukacja wobec niepowodzeń i szans ich minimalizacji, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 225–241.
Tchorzewski de A.M. (2016c). Metafizyka i doświadczanie godności, [w:] I. Jazukiewicz, A.M. de Tchorzewski (red.), Godność jako wartość i problem edukacyjny, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 19–34.
Tchorzewski de A.M. (2017). Cnoty, wartości i sprawności moralne kategoriami języka nauk pedagogicznych, [w:] I. Jazukiewicz, E. Rojewska (red.), Sprawności moralne a wartości, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 13–33.
Tchorzewski de A.M. (2018). Nadzieja – cnota usprawniająca jakość życia współczesnego człowieka, „Studia Paedagogica Ignatiana”, t. 21, nr 4, s. 31–54, DOI: 10.12775/SPI.2018.4.002
Tchorzewski de A.M. (2020a). Rzecz o godności, autorytecie i odpowiedzialności nauczyciela w czasach chaosu aksjonormatywnego, „Horyzonty Wychowania”, t. 19, nr 50, s. 161–176, DOI: 10.35765/hw.1982
Tchorzewski de A.M. (2020b). Nauczyciel w paradygmacie formacji osobowościowej, „Studia Paedagogica Ignatiana”, t. 23, nr 4, s. 19–46, DOI: 10.12775/SPI.2020.4.001
Tchorzewski de A.M. (2022). Rzecz o kształtowaniu tożsamości zawodowej nauczyciela, „Roczniki Pedagogiczne”, t. 14, nr 1, s. 101–121, DOI: 10.18290/rped22141.7
Tchorzewski de A.M. (2023). Wprowadzenie do pedagogicznej teorii wychowania moralnego, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dariusz Zając
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 315
Liczba cytowań: 0
