Relacje rodzinne i oddziaływania wychowawcze w badanych rodzinach patchworkowych
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2024.3.001Słowa kluczowe
rodzina patchworkowa, relacje rodzinne, proces wychowaniaAbstrakt
Głównym celem badania pilotażowego było poznanie relacji rodzinnych i odziaływań wychowawczych w badanych rodzinach patchworkowych z perspektywy poszczególnych członków tych złożonych systemów.
Badania nad rodzinami patchworkowymi koncentrowały się do tej pory na różnych aspektach ich funkcjonowania z perspektywy wybranych członków tychże systemów rodzinnych. Brakuje jednak badań, które obejmowałyby wszystkich członków rodzin patchworkowych i analizowały różne kwestie z perspektywy systemowej.
Badanie przeprowadzono z zastosowaniem jakościowej strategii badawczej opartej na paradygmacie interpretatywnym, wykorzystując metodę indywidualnych przypadków. Badaniem objęto pięć rodzin patchworkowych. Zastosowano triangulację metod badawczych.
Badanie pozwoliło opisać relacje rodzinne w badanych rodzinach patchworkowych pod względem struktury, więzi i oddziaływań wychowawczych w kontekście postaw i kompetencji rodzicielskich, zasobów w radzeniu sobie z wyzwaniami życia rodzinnego.
Badane rodziny patchworkowe z dłuższą historią wspólnych doświadczeń wypracowały lepsze zasady funkcjonowania, skuteczniejsze techniki komunikacji i były bardziej zrównoważone pod względem spójności i elastyczności.
Bibliografia
Amato P.R. (1994). “Father-Child Relations, Mother-Child Relations, and Offspring Psychological Well-Being in Early Adulthood,” Journal of Marriage and the Family, vol. 56, no. 4, pp. 1031–1042, https://doi.org/10.2307/353611
Amato P.R., Rezac S.J. (1994). “Contact with Nonresidential Parents, Interparental Conflict, and Children’s Behavior,” Journal of Family Issues, vol. 15, no. 2, pp. 191–207, https://doi.org/10.1177/0192513X94015002003
Bray J.H., Harvey D.M. (1995). “Adolescents in Stepfamilies: Developmental Family Interventions,” Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, vol. 32, no. 1, pp. 122–130, https://doi.org/10.1037/0033-3204.32.1.122
Burkacka I. (2017). “Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego,” Artes Humanae, vol. 2, pp. 61–94, DOI: 10.17951/artes.2017.2.61
Cartwright C. (2005). “Stepfamily Living and Parent-Child Relationships: An Exploratory Investigation,” Journal of Family Studies, vol. 11, no. 2, pp. 267–283, https://doi.org/10.5172/jfs.327.11.2.267
Cartwright C. (2008). “Resident Parent-Child Relationships in Stepfamilies,” [in:] J. Pryor (ed.), The International Handbook of Stepfamilies: Policy and Practice in Legal, Research, and Clinical Environments, New York: John Wiley & Sons, pp. 208–230.
Cherlin A.J., Furstenberg F.F. (1994). “Stepfamilies in the United States: A Reconsideration,” Annual Review of Sociology, vol. 20, no. 1, pp. 359–381, https://doi.org/10.1146/annurev.so.20.080194.002043
Cissna K.N., Cox D.E., Bochner A.P. (1990). “The Dialectic of Marital and Parental Relationships Within the Stepfamily,” Communication Monographs, vol. 57, no. 1, pp. 44–61. https://doi.org/10.1080/03637759009376184
Coleman M., Ganong L., Fine M. (2000). “Reinvestigating Remarriage: Another Decade of Progress,” Journal of Marriage and the Family, vol. 62, no. 4, pp. 1288–1307, https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01288.x
Dobkowska D. (1984). “Więź uczuciowa w rodzinie zrekonstruowanej,” [in:] L. Wołoszynowa (ed.) Materiały do nauczania psychologii. Seria II: Psychologia rozwojowa, wychowawcza i społeczna, vol. 11, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 363–464.
Dobosz-Sztuba A. (1992). Być macochą, być ojczymem, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Profesjonalne.
Eichelberger W., Gutek A. (2017). Patchworkowe rodziny – jak w nich żyć, Warszawa: Zwierciadło Sp. z o.o.
Francuz G. (1986). “Psychologiczna analiza relacji zachodzących w rodzinach zrekonstruowanych,” Roczniki Filozoficzne, vol. 39, no. 4, pp. 87–102.
Frydrychowicz A. (1996). Rysunek rodziny. Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Ganong L.H., Coleman M. (1994). Remarried Family Relationships, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Ganong L.H., Coleman M. (2017). Stepfamily Relationships: Development, Dynamics, and Interventions (2nd ed.), Dordrecht: Springer.
Ganong L., Jensen T., Sanner C., Russell L., Coleman M. (2019). “Stepfathers’ Affinity-seeking with Stepchildren, Stepfather-Stepchild Relationship Quality, Marital Quality, and Stepfamily Cohesion Among Stepfathers and Mothers,” Journal of Family Psychology, vol. 33, no. 5, pp. 521–531, https://doi.org/10.1037/fam0000518
Golish T.D. (2003). “Stepfamily Communication Strengths: Understanding the Ties That Bind,” Human Communication Research, vol. 29, no. 1, pp. 41–80, https://doi.org/10.1093/hcr/29.1.41
Gomm R., Hammersley M., Foster P. (2009). “Case Study and Generalization,” [in:] R. Gomm, M. Hammersley, P. Foster (eds.), Case Study Method, Thousand Oaks, CA: Sage, pp. 98–115, https://doi.org/10.4135/9780857024367
Hetherington E.M. (1993). “An Overview of the Virginia Longitudinal Study of Divorce and Remarriage with a Focus on Early Adolescence,” Journal of Family Psychology, vol. 7, no. 1, pp. 39–56, https://doi.org/10.1037/0893-3200.7.1.39
Hetherington E.M. (1999). “Family Functioning and the Adjustment of Adolescent Siblings in Diverse Types of Families,” Monographs of the Society for Research in Child Development, vol. 64, no. 4, pp. 1–25, https://doi.org/10.1111/1540-5834.00045
Hetherington E.M., Henderson S.H. (1997). “Fathers in Stepfamilies,” [in:] M. Lamb (ed.), The Role of the Father in Child Development, New York: John Wiley & Sons, pp. 212–226.
Jarzębińska A. (2013). Zachowania rodzicielskie macochy (normatywny i realistyczny aspekt roli), “Opuscula Sociologica”, vol. 4, no. 6, pp. 63–79, https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-957a75fa-e0fe-4e06-bff9-6beb52ac30d5/c/Jarzebinska.pdf.
Jensen T.M., Howard M.O. (2015). Perceived Stepparent-Child Relationship Quality: A Systematic Review of Stepchildren’s Perspectives,” Marriage & Family Review, vol. 51, no. 2, pp. 99–153, https://doi.org/10.1080/01494929.2015.1006717
Kelley D.L., Sequeira D.L. (1997). “Understanding Family Functioning in a Changing America,” Communication Studies, vol. 48, no. 2, pp. 93–107, https://doi.org/10.1080/10510979709368494
Kołodziej A., Przybyła-Basista H. (2014). “Przekonania osób rozwiedzionych na temat powtórnych małżeństw – ich pomiar i rola w osiąganiu satysfakcji małżeńskiej,” Polskie Forum Psychologiczne, vol. 19, no. 2, pp. 190–208, https://doi.org/10.14656/PFP20140202
Kromolicka B. (1998). Rodziny zrekonstruowane. Dziecięca percepcja postaw rodzicielskich a ich sytuacja szkolna, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kwak A. (1990). Więź osobowa w rodzinach rekonstruowanych, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji.
Lewandowska-Walter A. (2014). “Rodzina zrekonstruowana,” [in:] I. Janicka, H. Liberska (eds.), Psychologia rodziny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 305–330.
Lewandowska-Walter A., Błażek M. (2018). Test Relacji Rodzinnych TRR, Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych.
Margasiński A. (2013). Skale Oceny Rodziny. SOR. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Tekstów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Matczak A., Jaworowska A. (2017). Test Kompetencji Rodzicielskich. TKR. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Tekstów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Olson D.H. (2008). FACES IV Manual, Minneapolis, MN: Life Innovations.
Olson D.H. (2013). Kwestionariusz FACES IV i Model Kołowy: badania walidacyjne, trans. A. Margasiński, Warszawa: Pracownia Tekstów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Papernow P. (2006). “‘Blended Family’ Relationships: Helping People Who Live in Stepfamilies,” Family Therapy Magazine, May, pp. 34–42.
Papernow P. (2013). Surviving and Thriving in Stepfamily Relationships: What Works and What Doesn’t, New York: Routledge.
Plopa M. (2008). Skala Postaw Rodzicielskich. Wersja dla rodziców. Podręcznik, Warszawa: Vizja Press & It.
Plopa M. (2012). Skala Postaw Rodzicielskich 2: Rodzice a młodzież, Warszawa: Vizja Press & It.
Sanner C., Ganong L., Coleman M. (2021). “Families are Socially Constructed: Pragmatic Implications for Researchers,” Journal of Family Issues, vol. 42, no. 2, pp. 422–444, https://doi.org/10.1177/0192513X20905334
Sanner C., Ganong L., Coleman M., Berkley S. (2022). “Effective Parenting in Stepfamilies: Empirical Evidence of What Works,” Family Relations, vol. 71, no. 3, pp. 884–899, https://doi.org/10.1111/fare.12703
Schwebel A.I., Fine M.A., Renner M.A. (1991). “A Study of Perceptions of the Stepparent Role,” Journal of Family Issues, vol. 12, no. 1, pp. 43–57, https://doi.org/10.1177/019251391012001004
Skarbek K., Kierzkowska M. (2022). “Szanse i zagrożenia w procesie wychowawczym w rodzinie patchworkowej. Studium rodziny zrekonstruowanej,” Roczniki Pedagogiczne, vol. 14, no. 4, pp. 101–119, https://doi.org/10.18290/rped22144.9
Skarbek K., Kierzkowska M. (2023). “Rodzinna mozaika w rysunkach dzieci wychowywanych w rodzinach patchworkowych,” Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, no. 2(617), pp. 55–72, DOI: 10.5604/01.3001.0016.2876
Skarbek-Jaskólska K., Kierzkowska, M. (2023a). “Bonusowe rodzicielstwo – zasoby, wyzwania i zagrożenia związane z rodzicielstwem przybranym w rodzinie patchworkowej,” Roczniki Pedagogiczne, vol. 15, no. 4, pp. 63–90, https://doi.org/10.18290/rped23154.4
Skarbek-Jaskólska K., Kierzkowska M. (2023b). “Wybrane konteksty relacji rodzinnych w percepcji dzieci wychowywanych w zrekonstruowanych systemach rodzinnych na podstawie badania testem relacji rodzinnych,” Horyzonty Wychowania, vol. 22(64), pp. 123–135, https://doi.org/10.35765/hw.2023.2264.12
Stake R.E. (2014). “Jakościowe studium przypadku,” [in:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (eds.), Metody badan jakościowych, trans. K. Podemski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 623–655.
Stinnett N., De Frain J. (1985). Secrets of Strong Families, Boston, MA: Little Brown.
Visher E.B., Visher J.S. (1993). “Remarriage Families and Stepparenting,” [in:] F. Walsh (ed.), Normal Family Processes, New York: Guilford Press, pp. 235–253.
Walęcka-Matyja K. (2009). Zachowania społeczne młodzieży a uwarunkowania rodzinne i osobowościowe, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Małgorzata Kierzkowska, Karolina Skarbek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Akademii Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Akademii Ignatianum w Krakowie. Akademia Ignatianum w Krakowie jest uprawniona do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 66
Liczba cytowań: 0
