Pedagogika egzystencji w obliczu starzejącego się społeczeństwa
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2023.3.003Słowa kluczowe
starzejące się społeczeństwo, pedagogika egzystencji, wyzwania egzystencjalne, tropy rozwojowe, troska o życie człowiekaAbstrakt
Osią narracji tekstu jest uwypuklenie możliwości uzyskania przez człowieka ważnych impulsów rozwojowych, istotnych dla jego egzystencji na każdym etapie życia, nie wykluczając ostatniej jego fazy, dzięki wykorzystaniu wiedzy rozproszonej w rozmaitych obszarach humanistyki i nauk społecznych. Ta rozproszona wiedza winna być wszechstronnie wykorzystywana przez pedagogikę jako naukę szczególnie wyczuloną na oddziaływanie rozwojowe wobec kolejnych pokoleń ludzi w każdej fazie ich życia, ze szczególnym uwzględnieniem osób w wieku podeszłym. Świadoma wielowymiarowości egzystencji ludzkiej, pedagogika winna dbać o przyswajanie i przetwarzanie nowych impulsów rozwojowych, koniecznych w każdej fazie ludzkiego życia, nie wykluczając tej ostatniej, czyli starości. Z powodu wielorakich wyzwań egzystencjalnych, przed jakimi staje dziś współczesne społeczeństwo, niezbędna jest refleksja nad tym, czy pedagogika w jej poszczególnych zakresach dyscyplinarnych potrafi podchodzić do człowieka integralnie i czy integralnie rozumie życie ludzkie. Odpowiedzialność za jakość egzystencji człowieka, zarówno młodego, jak i starego każe czerpać inspiracje i „odczytywać” tropy w poprzek dyscyplin naukowych, traktując człowieka integralnie, dbając o życie przeżyte w sposób wartościowy.
Bibliografia
Bauman Z. (2008). Płynny lęk, przeł. J. Margański, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bauman Z. (2010). Żyjąc w czasie pożyczonym, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Borowska T. (1998), Pedagogia ograniczeń ludzkiej egzystencji, Warszawa: Wydawnictwo IBE.
Bühler Ch. (1933). Dziecięctwo i młodość. Geneza świadomości, przeł. W. Ptaszyńska, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Csikszentmihalyi M. (2005). Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia, przeł. M. Wajda-Kacmajor, Taszów: Biblioteka Moderatora.
Erikson E.H. (2011). Dopełniony cykl życia, przeł. C. Matkowski, Gliwice: Wydawnictwo Sensus.
Frankl V.E. (1971). Homo patients, przeł. R. Czernecki, J. Morawski, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Frankl V.E. (2010). Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii, wydanie poszerzone z nowym posłowiem autora, przeł. A. Wolnicka, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Frankl V.E. (2013). Człowiek w poszukiwaniu sensu, przeł. A. Wolnicka, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Frankl V.E. (2014). Bóg ukryty. W poszukiwaniu ostatecznego sensu, przeł. A. Wolnicka, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Janke A.W. (2000). Starość w kontekście rodzinności i wychowania człowieka, [w:] A.M. de Tchorzewski, A. Chrapkowska-Zielińska (red.), „Trzeci wiek”. Szanse – możliwości – ograniczenia, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, s. 167–177.
Jaworska-Witkowska M. (red.) (2008). Jaka kultura? Jaki dyskurs? Sfera publiczna a spory o edukację, pedagogikę i zarządzanie, Szczecin: Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Jaworska-Witkowska M., Kwieciński Z. (2011). Nurty pedagogii. Naukowe, dyskretne, odlotowe, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kwieciński Z. (2007). Miedzy patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Maslach Ch. Zimbardo P. (2013). Podwójna tożsamość psychologii, [w:] D. Krzemionka (red.), Bliżej siebie. Rozmowy z mistrzami o życiu, uczuciach, marzeniach, relacjach, zdrowiu, finansach i możliwości zmiany siebie, Kielce: Wydawnictwo Charaktery, s. 323–329.
Michalski J.T. (2011). Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Victora E. Frankla, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Mead M. (1978). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, przeł. J. Hołówka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Orzelska J. (2012–2013). Pedagogika istotna egzystencjalnie. Tropy niewidziane a (od)zyskane, „Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji”, nr 7–8, s. 107–125.
Straś-Romanowska M. (2002). Późna dorosłość. Wiek starzenia się, [w:] B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 263–292.
Suchodolski B. (1959). O pedagogikę na miarę naszych czasów, wyd. 2, Warszawa: Książka i Wiedza.
Suchodolski B. (1967). Świat człowieka a wychowanie, Warszawa: Książka i Wiedza.
Suchodolski B. (1968). Wychowanie dla przyszłości, wyd. 3 zmienione, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tillich P. (1994). Męstwo bycia, przeł. H. Bednarek, Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Tillich P. (2004a). Teologia systematyczna, tom 1, przeł. J. Marzęcki, Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Tillich P. (2004b). Teologia systematyczna, tom 2, przeł. J. Marzęcki, Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Tillich P. (2005). Teologia systematyczna, tom 3, przeł. J. Marzęcki, Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Wiatrowski Z. (2009). Dorastanie, dorosłość i starość w kontekście działalności i kariery zawodowej, Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB.
Wiatrowski Z. (2015). Potrzeba i szanse aktywnego życia i bycia w wieku senioralnym, „Zeszyty Naukowe WSHE. Nauki Pedagogiczne”, t. 40, s. 17–30.
Witkowski L. (2007a). Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty dla nowoczesnych nauczycieli, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych.
Witkowski L. (2007b). Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych.
Witkowski L. (2009). Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Erika H. Eriksona, wydanie 3, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej.
Witkowski L. (2014). Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Wojnar I. (1964). Estetyka i wychowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wojnar I. (2000). Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Wojnar I. (2016). Humanistyczne przesłanki niepokoju, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Julita Cecylia Orzelska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 252
Liczba cytowań: 0