Pedagogia i pedeutologia Ćwiczeń duchownych św. Ignacego w ujęciu Hansa Ursa von Balthasara i Adrienne von Speyr
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2024.2.001Słowa kluczowe
pedagogika, pedeutologia, Ćwiczenia duchowne, Ignacy Loyola, Hans Urs von Balthasar, Adrienne von SpeyrAbstrakt
Celem niniejszego tekstu jest rekonstrukcja koncepcji pedagogicznej i pedeutologicznej zawartej w Ćwiczeniach duchowych św. Ignacego według interpretacji Hansa Ursa von Balthasara i Adrienne von Speyr. Przedmiotem badań są wypowiedzi tych dwojga dwudziestowiecznych autorów na temat Ćwiczeń duchowych, a w szczególności ich aspektu pedagogicznego i pedeutologicznego. Zasadniczą metodą badań jest analiza literatury prymarnej i sekundarnej dotyczącej wskazanego przedmiotu badań. Wywód przeprowadzono w następujących etapach: W pierwszym punkcie zostało podjęte zagadnienie pedeutologiczne dotyczące osoby prowadzącego ćwiczenia i jego relacji z rekolektantami. Następnie nakreślona została pedagogia Ćwiczeń, w której wyróżniono trzy elementy. Pierwszym z nich jest teocentryczna wizja rzeczywistości zarysowana w Fundamencie i Zasadzie Ćwiczeń (CD 23) i wyrastający z niej postulat tzw. ignacjańskiej obojętności. Doprowadzenie do takiej postawy życiowej jest zasadniczym celem pedagogii Ćwiczeń. Dlatego jako drugi element przedstawiona została metoda prowadząca do uzyskania i ugruntowania postawy obojętności. Następnie poddano analizie trzeci, kluczowy element tej pedagogii, czyli wybór stanu życia. W konkluzji stwierdzono aktualność przedstawionych założeń pedagogicznych i pedeutologicznych, przeciwstawiających się sekularyzacji, egocentryzmowi oraz lękowi przed definitywnym zaangażowaniem, które są tak rozpowszechnione we współczesnej kulturze.
Bibliografia
Adamczyk B. (2010). Pedagogia Jezusa jako model dla pedagogii św. Ignacego, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 129–149.
Augustyn J. (2010). Ćwiczenia duchowne jako podstawa pedagogiki ignacjańskiej, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 13–22.
Balthasar H.U. von (1967). Skizzen zur Theologie, t. 3: Spiritus Creator, Einsiedeln: Johannes Verlag.
Balthasar H.U. von (1968). Who is a Christian?, przeł. J. Cumming, London: Burns & Oates.
Balthasar H.U. von (1978). Theodramatik, t. 3: Die Personen des Spiels: Personen in Christus, Einsiedeln: Johannes Verlag.
Balthasar H.U. von (1983). The Christian State of Life, przeł. M. McCarthy, San Francisco (CA): Ignatius Press.
Balthasar H.U. von (1994). Our Task: A Report and a Plan, przeł. J. Saward, San Francisco (CA): Ignatius Press.
Balthasar H.U. von (1996). Teologia dziejów, przeł. J. Zychowicz, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Balthasar H.U. von (1997). Tragedy Under Grace: Reinhold Schneider on the Experience of the West, przeł. B. McNeill, San Francisco (CA): Ignatius Press.
Balthasar H.U. von (2000). Ty masz słowa życia wiecznego, przeł. J. Zychowicz, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Balthasar H.U. von (2004). O moim dziele, przeł. M. Urban, Kraków: Wydawnictwo M.
Balthasar H.U. von (2005). Teologika, t. 3: Duch Prawdy, przeł. J. Zychowicz, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Balthasar H.U. von (2013). Chwała. Estetyka teologiczna, t. 3/1: Metafizyka, cz. 2: Nowożytność, przeł. L. Łysień, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Balthasar H.U. von (2019). Hans Urs von Balthasar on the Spiritual Exercises: An Anthology, red. J. Servais, przeł. T. Jakobi, J. Wernet, San Francisco (CA): Ignatius Press.
Bauman Z. (2006). Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Biel K. (2010). Pedagogia ignacjańska w procesie resocjalizacji. [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 269–288.
Bieś A.P. (2010). Jezuickie instytucje oświatowe na świecie, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 291–309.
Cieślak S. (2010). Dzieje fundacji kolegiów jezuickich w Rzeczypospolitej w ujęciu Jakuba Szarzyńskiego, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 311–337.
Dybowska E. (2010). Pedagog – lider w pedagogice ignacjańskiej, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 251–267.
Dybowska E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej, Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Grzebień L. (2010). Pedagogika ignacjańska na tle innych pedagogik zakonnych (refleksje nad dziejami szkolnictwa polskiego), [w:] A. Królikowska (red.) Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 107–128.
Jalics F. (2017). Kontemplacja. Wprowadzenie do modlitwy uważności, przeł. J. Bolewski, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kochanowicz J. (2010). Wychowanie w szkołach jezuickich okresu staropolskiego [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 205–237.
Komorowska-Pudło M. (2017). Małżeństwo – jego jakość i trwałość u wyznawców religii monoteistycznych. Założenia doktrynalne a rzeczywistość empiryczna, „Teologia i Człowiek”, t. 38, nr 2, s. 151–173.
Królikowska A. (2010). Proces wychowania w pedagogice ignacjańskiej. Interpretacja w świetle wybranej literatury, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 185–204.
Królikowska A. (red.). (2010). Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
Królikowski W. (2010). Cele i etapy formacji duchowej w pedagogice ignacjańskiej [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 23–40.
Kubik W. (2010). Jezuicka Wyższa Szkoła „Ignatianum” w Krakowie, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 339–360.
Loyola I. (1959). Die Exerzitien, przeł. H.U. von Balthasar, Einsiedeln: Johannes Verlag.
Loyola I. (2022). Pisma. Zebrał i opracował Wacław Królikowski SJ, Kraków: Wydawnictwo WAM, Księża Jezuici.
Loyola I. (2021). Opowieść pielgrzyma. Autobiografia, przeł. M. Bednarz, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Mahoney A. (2010). Religion in Families, 1999–2009: A Relational Spirituality Framework, „Journal of Marriage and Family”, t. 72, nr 4, s. 805–827.
Marek Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia: Perspektywa tradycji ignacjańskiej, Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie.
Marek Z., Walulik A. (2020). Geneza pedagogiki religii, [w:] Z. Marek A. Walulik (red.), Pedagogika religii, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, s. 11–32.
Marks L., Dollahite D. (2016). Religion and Families: An Introduction, New York–London: Routledge.
Milerski B. (2010). Pedagogika religii, [w:] B. Śliwerski (red.), Pedagogika, t. 4: Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, s. 45–68.
Mółka J. (2010). Samorealizacja w założeniach pedagogiki ignacjańskiej, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 239–250.
Piotrowski E. (2005). Hans Urs von Balthasar, Kraków: Wydawnictwo WAM [Nota o książce].
Poznański J. (2010). Kształtowanie postawy służby w III tygodniu Ćwiczeń duchownych – przesłanie dla praktyki edukacyjnej, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 41–56.
Przywara E. (2014). Metaphysics: Original Structure and Universal Rhythm, przeł. J.R. Betz, D.B. Hart, Grand Rapids (MI)–Cambridge: Eerdmans Publishing Co.
Roten J. (1991). Two Halves of the Moon, [w:] D.L. Schindler (red.), Hans Urs von Balthasar: His Life And Work, San Francisco (CA): Ignatius Press, s. 65–86.
Servais J. (2019). Editor’s Introduction, [w:] Hans Urs von Balthasar on the Spiritual Exercises: An Anthology, red. J. Servais, przeł. T. Jakobi, J. Wernet, San Francisco (CA): Ignatius Press, s. XV–XLIII.
Servais J. (1996). Théologie des Exercices spirituels: H.U. von Balthasar interprète saint Ignace, Bruxelles: Culture et vérité.
Speyr A. von (1975a). Erde und Himmel. Ein Tagebuch. Erster Teil: Einübungen, Einsiedeln: Johannes Verlag.
Speyr A. von (1975b). Erde und Himmel. Ein Tagebuch. Zweiter Teil: Die Zeit der Grossen Diktate, Einsiedeln: Johannes Verlag.
Speyr A. von (1986). The Christian State of Life, przeł. M.F. McCarthy, San Francisco (CA): Ignatius Press.
Szempruch J. (2013). Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Topij-Stempińska B. (2010). Geneza pedagogiki ignacjańskiej, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 87–105.
Wernet J. (2019). Foreword, [w:] Hans Urs von Balthasar on the Spiritual Exercises: An Anthology, red. J. Servais, przeł. T. Jakobi, J. Wernet, San Francisco (CA): Ignatius Press, s. IX–XIV.
Wójtowicz M. (2010). Dynamika Ćwiczeń duchownych św. Ignacego Loyoli w ujęciu G. Cussona, [w:] A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska: Historia, teoria, praktyka, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, s. 57–83.
Zbyrad T.J. (2021). Znaczenie religii dla trwałości małżeństwa i rodziny, „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 64, nr 3, s. 51–66.
Zeitz J.V. (1982). Spirituality and Analogia Entis According to Erich Przywara, S.J., Washington: University Press of America.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Paweł Kaźmierczak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 146
Liczba cytowań: 0
