Wiedza kadry pedagogicznej młodzieżowych ośrodków wychowawczych w zakresie uzależnień nieletnich
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2023.2.008Słowa kluczowe
pedagog, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, uzależnienia behawioralne, resocjalizacja, nieletniAbstrakt
Głównym celem badań było rozpoznanie wiedzy kadry pedagogicznej młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) na temat uzależnień nieletnich od substancji oraz uzależnień behawioralnych, jak i sposobów reagowania przez nich na doświadczane przejawy uzależnień. Badania przeprowadzono w strategii jakościowej. Dane zebrano za pomocą wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z 17 pracownikami z trzech losowo wybranych młodzieżowych ośrodków wychowawczych (jeden dla dziewcząt i dwa dla chłopców).
Zebrane dane wskazują, że kadra pedagogiczna posiada niewystarczającą wiedzę wymaganą do pracy z uzależnionymi nieletnimi. Pomimo posiadanych możliwości, nie diagnozuje uzależnień i nie organizuje działań wspierających młodzież w radzeniu sobie z tym problemem. Wynika to z braku kompetencji, przekonania, że ww. zadania nie należą do obowiązków badanej kadry, a także z postrzegania tych czynności jako nieskutecznych i niewystarczających.
Dlatego zaleca się, aby kadra pedagogiczna MOW rozwijała swoją wiedzę i umiejętności poprzez: uczestniczenie w certyfikacyjnych kursach, szkoleniach, warsztatach dotyczących uzależnień od substancji i uzależnień behawioralnych, posługiwanie się podstawowymi technikami diagnozy, przestrzeganie zasad udzielania pomocy w trakcie interwencji kryzysowej, posługiwanie się metodami dialogu motywującego, studiowanie literatury oraz konsultowanie i superwizowanie przypadków ze specjalistami.
Bibliografia
Bandurska M. (red.) (2019). Wsparcie zdrowia psychicznego uczniów. Materiały do profilaktyki, diagnozy i interwencji dla nauczycieli, wychowawców i pedagogów, Poznań: Forum.
Bobrowski J.K., Greń J., Ostaszewski K., Pisarska A. (2019). Czynniki warunkujące picie alkoholu wśród podopiecznych młodzieżowych ośrodków socjoterapeutycznych i wychowawczych, „Alkohol i Narkomania”, nr 32(4), s. 317–336.
Bochenek M., Lange R. (2019). Nastolatki 3.0 – raport z ogólnopolskiego badania uczniów, Warszawa: Państwowy Instytut Badawczy, https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html [dostęp: 4.02.2023].
Celebucka J., Jarczyńska J. (2014). Hazard wśród młodzieży – rozpoznanie, profilaktyka, terapia, [w:] J. Jarczyńska (red.), Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży. Teoria. Diagnoza. Profilaktyka. Terapia, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 72–93.
Cieślikowska-Ryczko A., Dobińska G. (2019). Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 2(9), s. 109–126.
Czapnik-Jurak M. (2019). Warszawska diagnoza sytuacji mieszkaniowej młodzieży w wieku 17–25 lat zagrożonej lub dotkniętej bezdomnością – raport z badania, Warszawa: Fundacja po Drugie.
Dębski M. (2016). Nałogowe korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegółowa charakterystyka zjawiska fonoholizmu w Polsce. Raport z badań, Gdynia: Fundacja Dbam o Mój Z@sięg, Uniwersytet Gdański.
Fudała J. (2009). Rozpoznawanie osób pijących alkohol w sposób ryzykowny i szkodliwy, [w:] B. Bętkowska-Korpała (red.), Uzależnienia w praktyce klinicznej. Zagadnienia diagnostyczne, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia, s. 37–58.
Granosik M., Gulczyńska A., Szczepanik R. (2014). Klimat społeczny instytucji wychowawczych i jego uwarunkowania. Perspektywa pracowników i wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) i socjoterapii (MOS), [w:] J.E. Kowalska (red.), Zapobieganie wykluczeniu z systemu edukacji dzieci i młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Perspektywa pedagogiczna, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 13–71.
Greń J., Bobrowski J.K., Ostaszewski K., Pisarska A. (2019). Rozpowszechnianie używania substancji psychoaktywnych wśród podopiecznych młodzieżowych ośrodków socjoterapeutycznych i wychowawczych, „Alkoholizm i Narkomania”, nr 32(4), s. 267–290.
Griiffths M. (2004). Gry i hazard. Uzależnienia dzieci w okresie dorastania, przeł. A. Sawicka-Chrapkowicz, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Grzegorzewska I., Cierpiałkowska L. (2018). Uzależnienia behawioralne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Guerreschi C. (2006). Nowe uzależnienia, przeł. A. Wieczorek-Niebielska, Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Jarczyńska J., Orzechowska A. (2014). Siecioholizm i fonoholizm zagrożeniem dla współczesnej młodzieży, [w:] J. Jarczyńska (red.), Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży. Teoria. Diagnoza. Profilaktyka. Terapia, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 121–146.
Jędrzejko M., Jabłoński P. (2012). Narkotyki i środki zastępcze, Warszawa–Dąbrowa Górnicza: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Wyższa Szkoła Biznesu.
Kamiński A. (2018). Stosowanie substancji psychoaktywnych przez podopiecznych młodzieżowych ośrodków wychowawczych, [w:] A. Kamiński, M. Dobijański (red.), Uzależnienia jako wyzwanie dla współczesnego pedagoga resocjalizacyjnego, Warszawa: Ośrodek Wydawniczo-Poligraficzny SIM, s. 35–46.
Kilińska-Pękacz A. (2020). Przestępstwa narkotykowe popełniane przez nieletnich oraz środki wychowawcze orzekane wobec nich, [w:] E.W. Pływaczewski, E. Jurgielewicz-Delegacz, D. Dajnowicz-Piesiecka (red.), Przestępczość XXI wieku. Szanse i wyzwania dla kryminologii, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, s. 232–246.
Konecki K.T. (2011). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kranc M. (2018). Metodyka procesu resocjalizacji w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kusztal J., Piasecka M., Nastazjak A., Piec M. (2021). Wzmacnianie współpracy podmiotów edukacji w zakresie profilaktyki szkolnej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Mróz A., Solecki R. (2017). Postawy rodziców wobec aktywności nastolatków w internecie w percepcji uczniów, „E-mentor”, nr 4(71), s. 19–24.
Ostaszewski K., Bobrowski K.J., Greń J., Pisarska A. (2019). Nasilone zachowania ryzykowne wśród podopiecznych młodzieżowych ośrodków socjoterapeutycznych i wychowawczych, „Alkoholizm i Narkomania”, nr 32(4), s. 291–316.
Pająk A. (2020). Zażywanie środków psychoaktywnych przez nieletnich, „Pedagogika Rodziny”, nr 10(3), s. 21–35.
Piasecka M., Kusztal J., Piątek K. (2022). Ewaluacja w profilaktyce i terapii zaburzeń behawioralnych, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Pisarska A., Bobrowski J.K., Greń J., Ostaszewski K. (2019). Badania młodzieży z ośrodków socjoterapeutycznych i wychowawczych – wyniki i rekomendacje dla praktyki w opinii personelu tych ośrodków, „Alkoholizm i Narkomania”, nr 32(4), s. 337–354.
Pyżalski J., Zdrodowska A., Tomczyk Ł., Abramczuk K. (2019). Polskie badanie EU Kids Online, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Raport NIK (2021). Funkcjonowanie młodzieżowych ośrodków wychowawczych, Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli, https://www.nik.gov.pl/plik/id,25720,vp,28493.pdf [dostęp: 2.03.2023]
Sikora A., Szczepanik R. (2015). Pozytywna integracja społeczna – systemowe narzędzia wsparcia, praca wychowawcza, resocjalizacyjna, socjalna, [w:] A. Sikora (red.), Program pozytywnej integracji społecznej młodzieży opuszczającej placówki resocjalizacyjne, Warszawa: Fundacja po Drugie, s. 88–111.
Styśko-Kunkowska M., Wąsowicz G. (2013–2014). Raport uzależnienia od e-czynności wśród młodzieży: diagnoza i determinanty, Warszawa, https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/wp-content/uploads/2015/09/raport.-uzaleznienia-od-e-czynnosci-wsrod-mlodziezy.pdf [dostęp: 4.02.2023].
Szafrańska K. (2018). Kształtowanie się celów życiowych nastolatków w pieczy instytucjonalnej. Model ontologiczno-gnozeologiczny, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Szpringer M., Wojciechowska M., Orczykowski T. (2015). Używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież gimnazjalną z Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych jako błędne pojmowanie dobrostanu, „Zdrowie i Dobrostan”, nr 2, s. 363–381.
Szymaniak K. (2019). Młodzież w obliczu problemu uzależnień od substancji psychoaktywnych – profilaktyka, „Krakowskie Studia Małopolskie”, nr 24, s. 228–239.
Warzecha K. (2019). Charakterystyka zjawiska hazardu i patologicznego używania Internetu wśród młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Raport merytoryczny z wykonania działań dofinansowywanych z Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych w okresie 2.03.2015–31.10.2016, Katowice, https://www.uzaleznieniabehawioralne.pl/wp-content/uploads/2019/06/Raport-_UE_2018-KBPN.pdf [dostęp: 5.02.2023].
Woronowicz B.T. (2021). Zachowania, które mogą zranić. O uzależnieniach behawioralnych i nie tylko, Poznań: Media Rodzina.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Monika Zięciak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Akademii Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Akademii Ignatianum w Krakowie. Akademia Ignatianum w Krakowie jest uprawniona do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 99
Liczba cytowań: 0
