Poczucie samotności i obniżony poziom samooceny w kontekście ryzyka uzależnienia od internetu wśród słyszących i niesłyszących adolescentów
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2023.2.010Słowa kluczowe
adolescenci, internet, uzależnienie, ryzyko, samotność, samoocenaAbstrakt
Artykuł przedstawia wyniki badań przeprowadzonych w dwóch grupach adolescentów w wieku 15–18 lat, zmierzających do oceny ryzykownych zachowań prezentowanych w trakcie korzystania z internetu. Celem przeprowadzonych badań była ocena korelacji pomiędzy poczuciem osamotnienia wśród słyszących adolescentów i adolescentów z wadą słuchu a ryzykownym korzystaniem z internetu, które zwiększa ryzyko uzależnienia od tego medium. Do zgromadzenia danych posłużyły trzy narzędzia: Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata, autorstwa Bartłomieja Gołka i Ewy Wysockiej (2011), Skala Poczucia Samotności, autorstwa Jenny de Jong Gierveld i Theo van Tilburga (2006, polska adaptacja: Grygiel i in. 2012) oraz Kwestionariusz Problematycznego Używania Internetu (PUI), autorstwa Kimberly Young (1996, polska adaptacja: Poprawa 2012). Uzyskane wyniki jednoznacznie wskazały na fakt istnienia korelacji pomiędzy podwyższonym poziomem poczucia samotności, niższym poziomem samooceny a tendencją do ryzykownych zachowań w sieci wśród adolescentów z wadą słuchu.
Bibliografia
Calderon R. Greenberg M.T. (2003). Social and Emotional Development of Deaf Children: Family, School and Program Effects, [w:] M. Marschark, P.E. Spencer (red.), The Oxford Handbook of Deaf Studies, Language, and Education, New York: Oxford University Press, s. 177–189.
CBOS (2012). Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących w odniesieniu do hazardu, w tym hazardu problemowego/patologicznego oraz innych uzależnień behawioralnych, Warszawa: CBOS.
De Jong Gierveld J., Broese van Groenou M., Hoogendoorn A.W., Smit J.H. (2009). Quality of Marriages in Later Life and Emotional and Social Loneliness, „Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences”, t. 64, nr 4, s. 497–506.
Dołęga Z. (2003). Samotność młodzieży ‒ analiza teoretyczna i studia empiryczne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Domagała-Zyśk E. (2014). Specyfika prowadzenia badań naukowych wśród osób niesłyszących i słabosłyszących, [w:] W. Otrębski, G. Wiącek (red.), Przepis na rehabilitację. Metodologie i metody w badaniach i transdyscyplinarnej praktyce rehabilitacyjnej, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 85–96.
Dyck M.J., Denver E. (2003). Can the Emotion Recognition Ability of Deaf Children Be Enhanced? A Pilot Study, „Journal of Deaf Studies and Deaf Education”, t. 8, nr 3, s. 348–356.
Fabiś A. (2017). Troski i niepokoje egzystencjalne ludzi dojrzałych, [w:] A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, A. Chabior, Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 279–297.
Gajda J. (1987). Samotność i kultura, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Gołek B., Wysocka E. (2011). Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły gimnazjalnej, Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne.
Grygiel P., Humenny G., Rebisz S., Świtaj P., Sikorska-Grygiel J. (2012). Validating the Polish Adaptation of the 11-Item De Jong Gierveld Loneliness Scale, „European Journal of Psychological Assessment”, t. 29, nr 2, s. 129–139.
Humenny G., Grygiel P., Dolata R. (2018). Płeć, ocena jakości relacji przyjacielskich a samotność wczesnych adolescentów, [w:] B. Niemierka, M.K. Szmigel (red.), Wspomaganie rozwoju kompetencji diagnostycznych nauczycieli, Kraków: Grupa Tomaami, s. 117–142.
Jessor R. (1991). Risk Behavior in Adolescence: A Psychosocial Framework for Understanding and Action, „Journal of Adolescent Health”, t. 12, nr 8, s. 597–605.
Kawula S. (1999). Rodziny ryzyka, [w:] D. Lalak, T. Pilch (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 244–247.
Kmiecik-Baran K. (2000). Młodzież i przemoc. Mechanizmy socjologiczno-psychologiczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kobosko J. (2014). Psychologiczne implikacje głuchoty dziecka w rodzinie i środowisku szkolnym, [w:] Edukacja głuchych. Materiały konferencyjne, Warszawa: Rzecznik Praw Obywatelskich, s. 41–63, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Edukacja_gluchych_materialy_konferencyjne.pdf [dostęp: 22.04.2023].
Kobosko J., Ganc M. (2021). Jakość życia rodzin z małym dzieckiem głuchym w obszarze otrzymywanego wsparcia i relacji społecznych z perspektywy matek (FQOLS-2006), „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”, nr 2(52), s. 75–97.
Kramkowska E. (2016). Człowiek stary jako ofiara przemocy w rodzinie. Gdańsk–Białystok: Wydawnictwo Naukowe Katedra; Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku.
Łopatkowa M. (1983). Samotność dziecka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Michalczyk A. (2022). Wirtualne oblicza samotności. Ryzykowne zachowania w sieci wśród słyszącej i niesłyszącej młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Murray C., Greenberg M.T. (2001). Relationships with Teachers and Bonds with School: Social Emotional Adjustment Correlates for Children with and without Disabilities, „Psychology in the Schools”, t. 38, nr 1, s. 25–41.
Poprawa R. (2012). Problematyczne używanie internetu – symptomy i metoda diagnozy. Badania wśród dorastającej młodzieży, „Psychologia Jakości Życia” t. 11, nr 1, s. 57–82.
Qualter P., Brown S.L., Munn P., Rotenberg K.J. (2010). Childhood Loneliness as a Predictor of Adolescent Depressive Symptoms: An 8-year Longitudinal Study, „European Child & Adolescent Psychiatry”, t. 19, nr 6, 493–501.
Rembowski J. (1991). Psychologiczne badania nad samotnością, „Psychologia Wychowawcza”, t. 5, s. 409–416.
Schaffer H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, przeł. M. Białecka-Pikul, K. Sikora, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Soo-Hyun P., Mi Ran C., Su Min K., Sol Hee B., Ji-Won C., Jin-Young K., Dai-Jin K. (2017). An Association Study of Taq1A ANKK1 and C957T and – 141C DRD2 Polymorphisms in Adults with Internet Gaming Disorder: A Pilot Study, „Annals of General Psychiatry”, t. 16, art. 45, s. 161–168.
Śliwak J., Reizer U., Partyka J. (2015). Poczucie osamotnienia a przystosowanie społeczne, „Studia Socialia Cracoviensia”, t. 7, nr 1(12), s. 61–78.
Wałejko M. (2007). Samotność a osamotnienie – osobowe stany egzystencjalne człowieka. Analiza etyczno-metafizyczna, „Roczniki Nauk Społecznych”, t. 35, nr 2, s. 45–66.
Wasilewska K.M. (2010). Samotność młodzieży, Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej.
Wasilewska-Ostrowska K. (2018). Chroniczna samotność jako czynnik ryzyka zachowań autodestrukcyjnych wśród młodzieży, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka”, t. 17, nr 3, s. 63–74.
Weiss R.S. (1973). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation, Cambridge (MA): MIT Press.
Wiśniewska D. (2018). Teoria umysłu u dzieci głuchych – przegląd badań, „Psychologia Wychowawcza”, nr 13, s. 55–69.
Wrótniak J. (2018). Poczucie samotności młodzieży w dobie portali społecznościowych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, t. 573, nr 8, s. 51–59.
Wrótniak J. (2020). Samotność młodych ludzi w opinii studentów, „Horyzonty Wychowania”, t. 19, nr 52, s. 93–104.
Young K.S. (1996). Psychology of Computer Use: XL. Addictive Use of the Internet: A Case that Breaks the Stereotype, „Psychological Reports”, t. 79, nr 3, s. 899–902.
Zamorska K. (2014). Wartości polityki społecznej w zderzeniu ze zmianami w obszarze pracy, [w:] M. Makuch (red.), Współczesny rynek pracy. Zatrudnienie i bezrobocie w XXI wieku, Wrocław: Wydawnictwo CEdu, s. 19–33.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Anna Michalczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 886
Liczba cytowań: 0
