Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Studia Paedagogica Ignatiana

„Nowe uzależnienia” – wprowadzenie w tematykę uzależnień behawioralnych
  • Strona domowa
  • /
  • „Nowe uzależnienia” – wprowadzenie w tematykę uzależnień behawioralnych
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 26 Nr 2 (2023): Pedagodzy o nowych uzależnieniach /
  4. Artykuły i Rozprawy

„Nowe uzależnienia” – wprowadzenie w tematykę uzależnień behawioralnych

Autor

  • Sonia Dzierzyńska- Breś Uniwersytet im. Adama Mickiewicza https://orcid.org/0000-0002-7722-4753

DOI:

https://doi.org/10.12775/SPI.2023.2.001

Słowa kluczowe

nowe uzależnienia, uzależnienia behawioralne, uzależnienia czynnościowe, uzależnienia od substancji, nałóg

Abstrakt

Konceptualizacja terminu „uzależnienie” jest od dziesięcioleci przedmiotem wielkiej debaty. Dla wielu osób pojęcie to wiąże się z zażywaniem narkotyków lub piciem alkoholu. Jednak w ostatnich dekadach coraz powszechniejszy staje się nurt, który postrzega szereg zachowań jako potencjalnie uzależniające. Do tych „nowych uzależnień” włącza się takie zachowania jak: hazard, gry wideo, zakupy, korzystanie z internetu czy sieci społecznościowych. Celem artykułu jest przedstawienie i omówienie dostępnych w literaturze definicji i sposobów rozumienia pojęcia „nowe uzależnienia” na tle współczesnej wiedzy. Rozważania zawarte w artykule zostały podzielone na trzy części. W pierwszej dokonano przeglądu terminów i aktualnych kryteriów związanych z nowymi uzależnieniami. Druga część dotyczy różnic i podobieństw pomiędzy uzależnieniami od czynności a uzależnieniami od substancji. W ostatniej zawarto krótki przegląd uzależnień behawioralnych.

Bibliografia

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5, 5th edition, Washington (DC): American Psychiatric Publishing.

Barłóg M. (2015). Uzależnienie od Internetu i jego osobowościowe determinanty, „Hygeia Public Health”, t. 50, nr 1, s. 197–202.

Cierpiałkowska L., Sęk H. (2016). Naukowe i społeczne wyzwania dla psychologii klinicznej, „Roczniki Psychologiczne”, t. 19, nr 3, s. 401–436.

Cyrklaff-Gorczyca M., Kruszewski T. (2018). Uzależnienie od gier internetowych – opis badania i propozycja korekty postaw, „Rozprawy Społeczne”, t. 12, nr 4, s. 46–55.

Goodman A. (1990). Addiction Definition and Implications, „British Journal of Addiction”, t. 85, nr 11, s. 1403–1408.

Griffiths M.D. (2004). Gry i hazard. Uzależnienia dzieci w okresie dorastania, przeł. A. Sawicka-Chrapkowicz, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Grzegorzewska I., Cierpiałkowska L. (2018). Uzależnienia behawioralne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Guerreschi C. (2005). Nowe uzależnienia, przeł. A. Wieczorek-Niebielska, Kraków: Wydawnictwo Salwator.

Habrat B. (2016). Nałogi behawioralne, [w:] B. Habrat (red.), Zaburzenia uprawiania hazardu i inne tak zwane nałogi behawioralne, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, s. 15–83.

Kusztal J., Piasecka M., Nastazjak A. (2021). Profilaktyka uzależnienia od hazardu oparta na dowodach naukowych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Lelonek-Kuleta B. (2015). Uzależnienia behawioralne na tle współczesnej wiedzy o uzależnieniach, „Studia Społeczne”, t. 12, nr 1, s. 97–103.

Lelonek-Kuleta B., Bartczuk R., Wiechetek M., Chwaszcz J., Niewiadomska I. (2020). The Prevalence of E-Gambling and of Problem E-Gambling in Poland, „Journal of Environmental Research and Public Health”, t. 17, nr 2, art. 404.

Muller K.W., Janikian M., Dreier M., Wolfling K., Beutel M.E., Tzavara C., Tsitsika A. (2015). Regular Gaming Behavior and Internet Gaming Disorder in European Adolescents: Results from a Cross-national Representative Survey of Prevalence, Predictors, and Psychopathological Correlates, „European Child and Adolescent Psychiatry”, t. 24, nr 5, s. 565–574.

Ogińska-Bulik N. (2010). Uzależnienia od czynności. Mit czy rzeczywistość?, Warszawa: Difin.

Ogińska-Bulik N. (2016). Kompulsywne kupowanie, [w:] B. Habrat (red.), Zaburzenia uprawiania hazardu i inne tak zwane nałogi behawioralne, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, s. 379–406.

Pospiszyl I. (2020). Patologie społeczne i problemy społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Pużyński S., Wciórka J. (2000). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków: Vesalius.

Włodarczyk E. (2020). Zaburzenia związane z używaniem alkoholu – obraz i możliwości pomocy, [w:] H. Karaszewska (red.), Człowiek w pułapce problemów. Psychospołeczne problemy jednostki oraz instytucjonalne i pozainstytucjonalne sposoby ich rozwiązania, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 31–59.

Woronowicz B.T. (2009). Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia, Poznań–Warszawa: Media Rodzina, Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.

Netografia

CBOS (2015). Pracoholicy, siecioholicy, hazardziści... Uzależnienia od zachowań, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_076_15.PDF [dostęp: 20.02.2023].

CBOS (2017). Hazard. Komunikat z badań, https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_068_17.PDF [dostęp: 1.02.2023].

Lelonek-Kuleta B. (2014). Uzależnienia behawioralne – podstawy teoretyczne, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/7064?show=full [dostęp: 20.02.2023]

Panasiuk K., Panasiuk B. (2016). Patologiczny hazard – możliwości rozpoznania i leczenia, https://www.colloquium.elsite.eu/images/numery/XXIII/KP_BP.pdf&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-b-d [dostęp: 2.02.2023].

Panasiuk K., Panasiuk B. (2017). Uzależnienie od komputera i internetu – wybrane problemy, https://colloquium.amw.gdynia.pl/index.php/colloquium/article/view/466/353 [dostęp: 2.02.2023].

Studia Paedagogica Ignatiana

Pobrania

  • PDF (English)
  • PDF

Opublikowane

2023-06-29

Jak cytować

1.
DZIERZYŃSKA- BREŚ, Sonia. „Nowe uzależnienia” – wprowadzenie w tematykę uzależnień behawioralnych. Studia Paedagogica Ignatiana [online]. 29 czerwiec 2023, T. 26, nr 2, s. 19–40. [udostępniono 7.7.2025]. DOI 10.12775/SPI.2023.2.001.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 26 Nr 2 (2023): Pedagodzy o nowych uzależnieniach

Dział

Artykuły i Rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Sonia Dzierzyńska- Breś

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:

jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.

Udziela Uniwersytetowi  Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji: 
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.

Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.

Polityka prywatności

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 3477
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

nowe uzależnienia, uzależnienia behawioralne, uzależnienia czynnościowe, uzależnienia od substancji, nałóg
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa