Czynniki ryzyka wystąpienia zaburzeń związanych z hazardem dzieci w świetle badań desk-research
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2022.4.002Słowa kluczowe
dzieci, zaburzenia uprawiania hazardu, uzależnienie od hazardu, analiza danych zastanych, uzależnienia behawioralneAbstrakt
Problematyka uzależnień od czynności jest obecna w dyskursie naukowym od lat. Zaburzenia uprawiania hazardu stanowią specyficzną, odrębną jednostkę chorobową. Zaburzenia te mogą dotknąć osoby w różnym wieku, szczególnie podatne na nie są dzieci i młodzież. Przedmiotem badań opisanych w artykule są czynniki ryzyka rozwoju zaburzeń związanych z uprawianiem hazardu przez dzieci, a jego celem jest zaprezentowanie wyników badań prowadzonych w 2021 roku przez zespół badawczy w Uniwersytecie Jagiellońskim. Metodą badawczą był przegląd systematyczny literatury oparty o standardy PRISMA. Materiał badawczy stanowiły wyselekcjonowane artykuły publikowane w anglojęzycznych wysokopunktowanych czasopismach naukowych. Wnioski z badań obejmujące najczęściej występujące czynniki ryzyka uzależnienia od hazardu pozwoliły na sformułowanie zaleceń i rekomendacji w zakresie profilaktyki uniwersalnej i selektywnej kierowanej do dzieci, ich rodziców i opiekunów.
Bibliografia
Bibliography
Barczykowska A., Dzierzyńska-Breś S. (2013). “Profilaktyka oparta na wynikach badań naukowych (evidence-based practice),” Resocjalizacja Polska, no. 4, pp. 131–152.
Bellringer M., Taylor S., Savila F., Abbott M. (2014). “Gambling Behaviours and Associated Familial Influences Among 9-Year-Old Pacific Children in New Zealand,” International Gambling Studies, vol. 14, no. 3, pp. 457–471, doi:10.1080/14459795.2014.937728
Carbonneau R., Vitaro F., Brendgen M., Tremblay R.E. (2015). “Variety of Gambling Activities from Adolescence to Age 30 and Association with Gambling Problems: A 15-Year Longitudinal Study of a General Population Sample,” Addiction, vol. 110, no. 12, pp. 1985–1993, doi:10.1111/add.13083
Czakon W. (2011). “Metodyka systematycznego przeglądu literatury,” Przegląd Organizacji, no. 3(854), pp. 57–61.
Dowling N.A., Shandley K., Oldenhof E., Youssef G.I., Thomas S.A., Frydenberg E., Jackson A.C. (2016). “The Intergenerational Transmission of Problem Gambling: The Mediating Role of Parental Psychopathology,” Addictive Behavior, vol. 59, pp. 11–17, doi:10.1016/j.addbeh.2016.03.002
Griffiths M. (1999). “Gambling Technologies: Prospects for Problem Gambling,” Journal of Gambling Studies, vol. 15, pp. 266–272.
Griffiths M. (2005). “A ‘Components’ Model of Addiction within a Biopsychosocial Framework,” Journal of Substance Use, vol. 10, no. 4, pp. 191–197, https://doi.org/10.1080/14659890500114359
Gwiazda M. (2019). “Uczestnictwo w grach o charakterze hazardowym,” in M. Grabowska, M. Gwiazda (eds.), Młodzież 2018, Warszawa: CBOS, KBPN, pp. 227–233.
Kamuda D., Trybus M. (2017). “Środek karny zakazu wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,” Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje, no. 26, pp. 156–171, doi:10.24356/KB/26/7
Krawczyk P., Święcicki Ł. (2020). “ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO,” Psychiatria Polska, vol. 54, no. 1, pp. 7–20, https://doi.org/10.12740/PP/103876
Lelonek-Kuleta B., Chuchra M., Sak J. (2017). Raport z projektu badawczego “Hazard w życiu seniorów”, Lublin: KBPN i KUL.
Makowska M. (2013). “Desk Research,” in M. Makowska (ed.) Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 80–104.
Matera J., Czapska J. (2014). Zarys metody przeglądu systematycznego w naukach społecznych, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Moskalewicz M., Badora B., Feliksiak M. et al. (2019). “Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących hazardu i innych uzależnień behawioralnych. Edycja 2018/2019,” Warszawa: CBOS.
Orłowska A., Mazur Z., Łaguna M. (2017). “Systematyczny przegląd literatury: Na czym polega i czym różni się od innych przeglądów?” Ogrody Nauk i Sztuk, no. 7, pp. 350–363, doi:10.15503/onis2017.350.363
Petticrew M., Roberts H. (2006). Systematic Reviews in the Social Sciences: A Practical Guide, Oxford: Blackwell Publishing.
Pitt H., Thomas S.L., Bestman A., Daube M., Derevensky J. (2017). “Factors That Influence Children’s Gambling Attitudes and Consumption Intentions: Lessons for Gambling Harm Prevention Research, Policies and Advocacy Strategies,” Harm Reduction Journal, vol. 14, article 11, doi:10.1186/s12954-017-0136-3.
Pitt H., Thomas S.L., Bestman A., Daube M., Derevensky J. (2017). “What Do Children Observe and Learn from Televised Sports Betting Advertisements? A Qualitative Study Among Australian Children,” Australian and New Zealand Journal of Public Health, vol. 41, no. 6, pp. 604–610, doi:10.1111/1753-6405.12728
Poole J.C., Kim H.S., Dobson K.S., Hodgins D.C. (2017). “Adverse Childhood Experiences and Disordered Gambling: Assessing the Mediating Role of Emotion Dysregulation,” Journal Gambling Studies, vol. 33, no. 4, pp. 1187–1200, doi:10.1007/s10899-017-9680-8
Sierosławski J. (2020). Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport z ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w 2019 r. Europejski Program badań Ankietowych w szkołach ESPAD, Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Instytut Psychiatrii i Neurologii, pp. 113–123.
Temcheff C.E., Déry M., St-Pierre R.A., Laventure M., Lemelin J.-P. (2016). “Precocious Initiation into Smoking, Alcohol Use, and Gambling among Children with Conduct Problems,” The Canadian Journal of Psychiatry, vol. 61, no. 1, pp. 50–58, https://doi.org/10.1177/0706743715620402
Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych [Act of 19 November, 2009 on gambling] (Journal of Laws 2009 No. 201 item 1540 with later amendments).
Netography
Bednarowska Z. (2015). “Desk research — wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych,” Marketing i Rynek 2015, no. 7, pp.18–26, https://core.ac.uk/outputs/53136020 [accessed: 10.02.2021].
Gwiazda M. (ed.) (2017). Nastolatki w sieci hazardu. Pogłębiona analiza zjawiska hazardu online z perspektywy grających nastolatków jako grupy szczególnie narażonej na zagrożenia będące jego skutkiem. Projekt badawczy zrealizowany przez Fundację Centrum Badania Opinii Społecznej, współfinansowany ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia, Warszawa: CBOS, KBPN, https://www.kbpn.gov.pl/portal?id=15&res_id=7555044 [accessed: 11.06.2022].
ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics (Version: 05/2021), https://icd.who.int/browse11/l-m/en [accessed: 15.08.2021].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Małgorzata Piasecka, Justyna Kusztal, Aleksandra Nastazjak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 509
Liczba cytowań: 0
