Technologia eye-trackingowa jako art medium i narzędzie interwencji klinicznej w arteterapii dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2021.4.007Słowa kluczowe
arteterapia, technologia wspomagająca (AT), eye‐tracking w technologii wspomagającej (EGAT), komputer sterowany wzrokiem (EGCC), badania w działaniu, dziecko ze sprzężoną niepełnosprawnościąAbstrakt
Rozwijająca się dynamicznie technologia eye- trackingowa jest coraz częściej stosowana w diagnozie i terapii dzieci ze sprzężoną niepełnosprawnością, dla których jedynym kanałem komunikacyjnym jest wzrok. Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób technologia eye‐trackingowa staje się art medium i
może być używana jako optymalne narzędzie interwencji klinicznej w arteterapii dzieci ze sprzężoną
niepełnosprawnością. Autorka przeprowadziła kilkumiesięczne badania w działaniu mające formę sesji arterapeutycznych dla kilkudziesięciu dzieci ze sprzężoną niepełnosprawnością. Ustaliła, że wykorzystanie w arteterapii eye‐trackingu jako narzędzia technologii wspomagającej (EGAT) umożliwia uczestnikom relatywnie niezależne i samodzielne działania twórcze. Dzięki temu mogą oni wyrażać swoje emocje i ujawniać swoje umiejętności. Eye‐tracking wprowadza korzystną zmianę w samopoczuciu i jakości życia badanych. Dlatego współcześni arteterapeuci pracujący z dziećmi ze
sprzężoną niepełnosprawnością nie powinni się ograniczać do tradycyjnych zajęć arteterapeutycznych
ukierunkowanych na doświadczenia stricte sensoryczne, lecz szukać innowacyjnych narzędzi i
oprogramowań, które pozwolą dzieciom na aktywne i twórcze zaangażowanie się w arteterapię.
Bibliografia
Alders A., Beck L., Allen P.B., Mosinski B. (2011). “Technology in Art Therapy: Ethical Challenges,” Journal of the American Art Therapy Association, vol. 28, no. 4, pp. 165–170.
Borgestig M., Al Khatib I., Masayko S., Hemmingsson H. (2021). “The Impact of Eye-gaze Controlled Computer on Communication and Functional Independence in Children and Young People with Complex Needs—A Multicenter Intervention Study,” Developmental Neurorehabilitation, vol. 24, no. 7, pp. 1–22.
Brancheau D. (2013). “Art Therapy as a Treatment Choice for Autism Spectrum Disorder.” [in:] P. Howie, S. Prasad, J.C. Kristel (eds.), Using Art Therapy with Diverse Populations: Crossing Cultures and Abilities. Philadelphia (PA): Jessica Kingsley Publishers, pp. 143–152.
Budziszewski P., Grabowski A., Jankowski J., Milanowicz M. (2011). “Możliwości wykorzystania rzeczywistości wirtualnej do projektowania stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych ruchowo,” Bezpieczeństwo pracy, no. 5, pp. 6–8.
Corradi F., Federici S., Mele M.L., Sperati C., Ruschena S., Dandini de Sylva S. (2011). “No Obstacle to Emotion (NOBE): An Assistive Technology for a Multi-sensory Experience of Visual Art,” [in:] G.J. Gelderblom, M. Soede, L. Adriaens, K. Miesenberger (eds.), Everyday Technology for Independence and Care (Assistive Technology Research Series), Amsterdam: IOS Press, pp. 927–934.
Czerepaniak-Walczak M. (2014). „Badanie w działaniu w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli,” Przegląd Badań Edukacyjnych, no. 2(19), pp. 181–184.
Donnari S., Canonico V., Fatuzzo G., Bedetti Ch., Marchiafava M., Menna M., Elisei S. (2019). “New Technologies for Art Therapy Interventions Tailored to Severe Disabilities,” Psychiatria Danubin, vol. 31, no. 3, pp. 462–466.
Gabriels R.L. (2003). “Art Therapy with Children Who Have Autism and Their Families,” [in:] C.A. Malchiodi (ed.), Handbook of Art Therapy, New York: Guilford Pres, pp. 193–206.
Harezlak K., Kasprowski P. (2018). “Application of Eye Tracking in Medicine: A Survey, Research Issues and Challenges,” Computerized Medical Imaging and Graphics, vol. 65, pp. 176–190.
Hastrup K. (2008). Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, trans. E. Klekot, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hemmingsson H., Borgestig M. (2020). “Usability of Eye-Gaze Controlled Computers in Sweden: A Total Population Survey,” International Journal of Environmental Research and Public Health,” vol. 17, no. 5, pp. 1–13.
Hsieh Y.-H., Borgestig M., Gopalaro D., McGowan J., Granlund M., Hwang A.-W., Hemmingsson H. (2021). “Communicative Interaction with and without Eye-Gaze Technology between Children and Youths with Complex Needs and Their Communication Partners,” International Journal of Environmental Research and Public Health, vol. 18, pp. 1–22.
Jaskula B., Szkoła J., Pancerz K., Derkacz A. (2016). “Eye-tracking Data, Complex Networks and Rough Sets: An Attempt Toward Combining Them,” EAI Endorsed Transactions on Creative Technologies, no. 3(7), pp. 1–7.
Kędziora Ł. (2020). Art & Eye-tracking: A Practical Guide for Artists, Art Enthusiasts and Researches, Toruń: Emotin.
Kochanowicz A.M. (2019). “Eye-Tracking in the Diagnosis, Therapy and Education of Children with Multiple Disability: An Outline of Issues,” Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, vol. 14, no. 4(54), pp. 109–119.
Kochanowicz A.M. (2020). “Implementing Augmentative and Alternative Communication at a Rehabilitation & Educational Center (specialists’ interaction with the family),” Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, vol. 15, no. 3(57), pp. 129–143.
Kulczycki M. (1990). “Arteterapia i psychologia kliniczna,” Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu, no. 57, pp. 7–19.
Malchiodi C.A. (2000). Art Therapy and Computer Technology: A Virtual Studio of Possibilities. Philadelphia (PA): Jessica Kingsley Publishers.
Malchiodi C.A. (ed.) (2018). Handbook of Art Therapy, New York: Guilford Pres.
Ministry of National Education (2013). “Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim,” Journal of Laws of the Republic of Poland, item 529.
Ministry of National Education (2017). “Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych,” Journal of Laws of the Republic of Poland, item 1743.
Nieporowski P. (2015). “Etyka niejawnej obserwacji uczestniczącej jako metody badawczej stosowanej w naukach społecznych,” Rocznik Lubuski, vol. 41, part 1, pp. 67–76.
Orr P. (2012). “Technology Use in Art Therapy Practice: 2004 and 2011 Comparison,” The Arts in Psychotherapy, vol. 39, no. 4, pp. 234–238.
Rudowski T. (2009). Studia nad arteterapią w ujęciu aksjologiczno-psychologicznym, Warszawa: Zakład Poligraficzny Primum s.c.
Szulc W. (2011). Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki, Warszawa: Difin SA.
Szulc W. (2018). Wiedza o arteterapii dla pedagogów i promotorów zdrowia, Legnica: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona.
Tokarz A. (2005). Dynamika procesu twórczego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wobbrock J.O., Gajos K.Z., Kane S.K., Vanderheiden G.C. (2018). “Ability-based Design,” Communications of the Association for Computing Machinery, vol. 61, no. 6, pp. 62–71.
Netography
Chapman M. (2021). Improved EyeWriter Eye-Tracking System Can Help Patients Draw, Create, https://alsnewstoday.com/news-posts/2021/02/15/improved-eyewriter-eye-tracking-system-expanded-capabilities-helps-als-patients-draw-create/ [access: 25.10.2021].
Czub M. (2018). Arteterapia: pakiet edukacyjny, https://www.pbw.bielsko.pl/images/pliki/pakiety_edukacyjne/arteterapia_pakiet1.pdf [access: 25.10.2021].
EyeLearn rozwiązanie dla edukacji (2021), https://assistech.eu/pl/eyelearn/ [access: 25.10.2021].
Malchiodi C. (2009). Art Therapy Meets Digital Art and Social Media, https://www.psychologytoday.com/us/blog/arts-and-health/200911/art-therapy-meets-digital-art-and-social-multimedia [access: 25.10.2021].
Regev D., Cohen-Yatziv L. (2018). “Effectiveness of Art Therapy with Adult Clients in 2018: What Progress Has Been Made?” Frontiers in Psychology, no. 9, p. 1531, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6124538/ [access: 25.10.2021].
The EyeWriter 2.0 (2021), https://www.instructables.com/The-EyeWriter-20/ [access: 25.10.2021].
Tobii Dynavox (2021), https://www.tobiidynavox.com/pages/products [access: 25.10.2021].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Studia Paedagogica Ignatiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Akademii Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Akademii Ignatianum w Krakowie. Akademia Ignatianum w Krakowie jest uprawniona do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 686
Liczba cytowań: 0
