Mindfulness: a learning technique or a way to support (self-)development?
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2019.006Keywords
mindfulness, mindfulness training, mindfulness practice, learning, development, educationAbstract
The issue of mindfulness is gaining more and more interest among representatives of many disciplines of social sciences, including pedagogues. The interest of educators in mindfulness training results from alarming statistics on mental health, as well as from the growing number of research reports on a wide range of positive impacts of systematic practice of mindfulness (studies confirm the effect of mindfulness on, among others, stress reduction, problems of attention concentration, development of empathy, reflectiveness etc.). The adaptation of mindfulness training to educational practice, however, does not go hand in hand with the problematization of this category in the area of education theory. The aim of the article is to show the pedagogical potential of mindfulness, especially the opportunities and benefits of applying it to educational practice. The article consists of three parts. The first describes the sources and theoretical foundations of mindfulness-based techniques based on literature on the subject and media sources. Then, the evaluation of programs and mindfulness training was carried out on the basis of psychological and clinical research results from the perspective of their use in schools as well as non-formal and informal education. The third part of the article indicates the significant benefits of practicing mindfulness classified into three areas: (1) emotional and social functioning of students, (2) building a culture of the school community and (3) the process of (self-)development of adults. Finally, the conditions, possibilities, and restrictions related to the implementation of mindfulness techniques in Polish schools as well as courses and trainings addressed to adults were discussed.References
Baer R.A. (2003). Mindfulness training as a clinical intervention: A conceptual and empirical review, “Clinical Psychology: Scienceand Practice”, nr 10, s. 125–143.
Baer R. A., Baer R., Carmody J. i Hunsinger M. (2012). Weekly changes in mindfulness and perceived stress in a mindfulness-based stress reduction program, “Journal of Clinical Psychology”, nr 68(7), 755–765.
Baer R. A., Lykins e. L. B. i Peters J. R. (2012). Mindfulness and self-compassion as predictors of psychological wellbeing in long-term meditators and matched nonmeditators, “The Journal of Positive Psychology”, nr 7(3), s. 230–238.
Baer R. A., Smith G. T. i Allen K. B. (2004). Assessment of mindfulness by self-report: The Kentucky Inventory of Mindfulness Skills, “Assessment”, 11(3), s. 191–206.
Baer R. A., Smith g. T., Hopkins J., Krietemeyer J. i Toney L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness, “Assessment”, 13, 27–45.
Capurso V. Fabbro F., Crescentini C. (2014). Mindful creativity: the influence of mindfulness meditation on creative thinking, “Frontiers in Psychology” 4:1020. DOI: 10.3389/fpsyg.2013.01020.
d’Ors P. (2016), Biografia milczenia. Krótki esej o medytacji, Wydawnictwo Charaktery, Kielce.
Dębska A., Jacennik B. (2016), Programy nauczania uważności dla dzieci i młodzieży – z perspektywy szkolnictwa wyższego, „Przegląd Badań edukacyjnych”, nr 2(23), s. 195–210.
Góralska R. (2016), Dlaczego warto rozwijać kompetencje emocjonalne dzieci, [w:] A. Jakubowicz-Bryx, J. Nowak, H. Solarczyk-Szwec (red.), Wychowanie jednostki i wspólnoty do wartościowego życia, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 145–159.
Hassed C., Chambers R. (2018), Uważne uczenie się. Zredukuj stres i zwiększ produktywność mózgu, by uczyć się efektywnie, Studio Blok, Warszawa.
Hayes S. C. (2002). Acceptance, mindfulness, and science, “Clinical Psychology: Science and Practice”, nr 9, s. 101–106.
Jankowski T., Holas P. (2009), Poznawcze mechanizmy uważności i jej zastosowanie w psychoterapii, „Studia Psychologiczne”, nr 4 (47), s. 59–79.
Kabat-Zinn J. (2003), Mindfulness-Based Interventions in Context: Past, Present, and Future, “Clinical Psychology: Science and Practice”, nr 2(10), s. 144–156.
Kabat-Zinn J. (2009), Życie piękna katastrofa. Mądrością ciała i umysłu możesz pokonać stres, choroby i ból, Czarna Owca, Warszawa.
Kabat-Zinn J., Massion A. O., Kristeller J., Peterson L. G., Fletcher K. E., Pbert L., Lenderking W. R., Santorelli S. F. (1992), Effectiveness of a meditation-based stress reduction program in the treatment of anxiety disorders, “American Journal of Psychiatry”, nr 149(7), s. 936–43.
Kabat-Zinn J., Wheeler E., Light T., Skillings A., Scharf M. J., Cropley T. G., Hosmer D., Bernhard J. D. (1998), Influence of a mindfulness meditation-based stress reduction intervention on rates of skin clearing in patients with moderate to severe psoriasis undergoing phototherapy (UVB) and photochemotherapy (PUVA), “Psychosomatic Medicine”, nr 60(5), s. 625–32.
Kochanowska Kaian E. (2012), Uważny nauczyciel, „Psychologia w Szkole”, nr 3.
Madalińska-Michalak J., Góralska R. (2012), Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa.
Maliszewski K. (2016), Szaleństwo niemożliwego versus przepracowanie – przebaczenie jako paradoksalny mechanizm rozwojowy, „Paedagogia Christiana”, nr 2(38), s. 11–24.
Niśkiewicz Z. (2016), Dobrostan psychiczny i jego rola w życiu człowieka, „Studia Krytyczne”, nr 3, s. 139–151.
Radoń S. (2013), Uważność jako ponadkulturowe wyzwanie dla polskiej edukacji, [w:] N. Majchrzak, A. Zduniak (red.), Edukacja międzykulturowa w warunkach kultury globalnej. Od rozważań definicyjnych do praktycznych zastosowań, Wyd. Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa, Poznań, s. 109–117.
Radoń S. (2014a), Uważność medytacyjna – naukowe wyzwanie do dialogu religijnego, [w:] I. Kamiński, J. Kulwicka-Kamińska, J. Perszon (red.), Duchowość Dalekiego Wschodu a chrześcijaństwo. Dialog czy konfrontacja?, t. 7: Duchowość, mistyka i medytacja chrześcijańskiego świata – katolicyzm, Wyd. Naukowe UMK, Toruń.
Radoń S. (2014b), Uważność, czyli medytacja w edukacji: fakty i mity, [w:] J. zimny (red.). Współczesne zagrożenia: fakty i mity, Wyd. KUL, Lublin, s. 299–317.
Radoń S. (2014c), Pięciowymiarowy Kwestionariusz Uważności – polska adaptacja Five Facet Mindfulness Questionnaire, „Roczniki Psychologiczne”, nr 17(4), s. 711–735.
Radoń S. (2015), Przebaczenie u osób religijnych w świetle badań nad uważnością, „Paedagogia Christiana”, nr 2(36), s. 161–184.
Radoń S. (2017a), Czy medytacja naprawdę działa? (model uważności, efektywność zastosowań oraz chrześcijańska kompatybilność), WAM, Kraków.
Radoń S. (2017b), Specyfika, funkcje i mechanizmy stanów medytacyjnych na podstawie badań neuropsychologicznych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia”, s. 111–122.
Rosser J. (2016), Using Mindfulness to Teach Beyond Triggers, Adult Education Research Conference. http://newprairiepress.org/aerc/2016/papers/35, dostęp: 20.06.2019.
Segal Z. V., Williams J. M., Teasdale J. Ź. (2009), Terapia poznawcza depresji oparta na uważności. Nowa koncepcja profilaktyki nawrotów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Segal Z. V, Williams J. M. G., Teasdale J. (2002), Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression: A New Approach to Preventing Relapse, guilford Press, New York.
Siegel R. D. (2014), Uważność. Trening pokonywania codziennych trudności, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Szuman S. (1965), O uwadze. Mobilizowanie i podtrzymywanie uwagi dowolnej uczniów, Państwowe zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
Śliwerski A. (2016), Trzy generacje terapii poznawczo-behawioralnych – rozwój i założenia teoretyczne, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica”, nr 20, s. 5–30.
https://www.polski-instytut-mindfulness.pl/mindfulness/, dostęp: 6.05.2019.
https://www.ipri.pl/badania-naukowe/publikacje/, dostęp: 12.04.2019.
https://www.akademiamindfulness.pl/, dostęp: 10.08.2019.
https://www.academia.edu/7021055/Promoting_a_Pedagogy_of_Interruption_ A_Risky_Business?email_work_card=title, dostęp: 29.08.2019.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 2689
Number of citations: 0
