Rola prawdy w wychowaniu osoby w świetle antropologii Karola Wojtyły

Abstrakt

Częstym dziś zjawiskiem jest analizowanie wychowania bez zatrzymywania się na specyfice tego procesu, na założeniach antropologicznych tego działania, nierzadko z lekceważeniem ich spójności, czasem nawet negowaniem ich niezbędności. Jest to skutek sceptycznego stosunku do prawdy zarówno w wymiarze ontologicznym – jako jednego z transcendentaliów, jak i wartości duchowej w wymiarze aksjologicznym. Do rozważenia roli prawdy w wychowaniu osoby wybrano tu personalizm Karola Wojtyły ze względu na ukazany w nim ścisły związek prawdy człowieczeństwa (którego istotą jest bycie osobą) z prawdą o ludzkim działaniu. Za szczególnie dziś ważne uznano bowiem przeanalizowanie roli prawdy w wychowaniu jako szczególnym działaniu człowieka. Aby dokonać analizy roli prawdy w wychowaniu osoby w świetle antropologii Wojtyły, wyodrębniono główne obszary problemowe: prawdę o człowieku i prawdę człowieka, prawdę o istocie wychowania jako specyficznego działania oraz prawdę o istocie samowychowania. Zgodnie z tą antropologią obszary te ściśle się ze sobą wiążą, wzajemnie przenikają i warunkują. Podstawą jest prawda o człowieku jako osobie i o jej działaniu, poprzez które człowiek jako osoba ujawnia się, realizuje i spełnia. Świadomość zasadniczego znaczenia prawdy w wychowaniu, w działaniach wychowawczych i samowychowawczych, jej niezbędności w rozumieniu człowieka oraz jego rozwoju wydaje się dziś nabierać coraz większej wagi. Otwiera nowe perspektywy w spojrzeniu na rzeczywistość wychowawczą, na trudne współczesne problemy, sytuacje i relacje wychowawcze, a także na odpowiedzialność uczestników procesów wychowawczych.