Perspektywa uczestnicząca w badaniach empirycznych – zarys tematyczny

Abstrakt

W artykule podjęto próbę rekonstrukcji warunków składających się na przyjmowanie „perspektywy uczestniczącej”, w której obecność w praktyce traktuje się jako czynnik określający możliwości tworzenia wiedzy oraz kreowania pozytywnej zmiany. Analizie poddano kategorię „uczestnictwa badacza”, uwzględniając sposób jej prezentowania w wybranych, współczesnych nurtach badań ukierunkowanych na doskonalenie praktyki. W opisie ilustrującym właściwości tego uczestnictwa omówiono cztery rodzaje określających je warunków: koncepcje praktyczności,  wykorzystywane źródła i odmiany wiedzy, relacje współdziałania oraz odniesienia aksjologiczne. Scharakteryzowano ich znaczenie dla  budowania perspektywy uczestniczącej, eksponując jej walory formatywne i autoformatywne. Omawianą perspektywę badawczą potraktowano, jako wariant praktyki zdefiniowanej etycznie, w której wszelkie decyzje metodologiczne wymagają odniesienia do wartości.