Perspektywa uczestnicząca w badaniach empirycznych – zarys tematyczny
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2017.030Słowa kluczowe
perspektywa uczestnicząca, badania empiryczne, metodologiaAbstrakt
W artykule podjęto próbę rekonstrukcji warunków składających się na przyjmowanie „perspektywy uczestniczącej”, w której obecność w praktyce traktuje się jako czynnik określający możliwości tworzenia wiedzy oraz kreowania pozytywnej zmiany. Analizie poddano kategorię „uczestnictwa badacza”, uwzględniając sposób jej prezentowania w wybranych, współczesnych nurtach badań ukierunkowanych na doskonalenie praktyki. W opisie ilustrującym właściwości tego uczestnictwa omówiono cztery rodzaje określających je warunków: koncepcje praktyczności, wykorzystywane źródła i odmiany wiedzy, relacje współdziałania oraz odniesienia aksjologiczne. Scharakteryzowano ich znaczenie dla budowania perspektywy uczestniczącej, eksponując jej walory formatywne i autoformatywne. Omawianą perspektywę badawczą potraktowano, jako wariant praktyki zdefiniowanej etycznie, w której wszelkie decyzje metodologiczne wymagają odniesienia do wartości.Bibliografia
Bennett J. W. (2010). Antropologia stosowana i antropologia w działaniu. Aspekty ideologiczne i pojęciowe. Przekł. Agnieszka Kosciańska, Michał Petryk. W: H.Červinkowá, B. D Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 297–337.
Beresford P.(2014). Upełnomocniająca wiedza na rzecz upełnomocniającej pracy socjalnej. Przekł. A. Gulczyńska. W: M Granosik, A. Gulczyńska (red.). Empowerment w pracy socjalnej: praktyka i badania partycypacyjne. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, s. 27–39.
Carr W.(2010). Filozofia, metodologia i badania w działaniu. Przekł. K. Liszka. W: H.Červinkowá, B. D. Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 29–44.
Christians C. G.(2009). Etyka i polityka w badaniach jakościowych. Tłum. P. Pluciński. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln ( red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. I, s. 207–244.
Domańska E.(2005). „Zwrot performatywny” we współczesnej humanistyce. Teksty Drugie, nr 7, s. 48–61.
Fals Borda O., (2010). Uczestniczące badania ( w działaniu ) w teorii społecznej: pochodzenie i wyzwania. Przekł. M. Lavergne. W: H.Červinkowá, B. D Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 215–230.
Greenwood D. J., Levin M.(2009). Reforma nauk społecznych i uniwersytetów przez badania interwencyjne. Tłum. M. Niezgoda. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. I, s. 77–106.
Guba E.G., Lincoln Y.S.,(2009). Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności. Tłum M. Bobako. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln ( red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. I, s. 281–314.
Hołówka J.(1996). Wstęp. W: R.B. Brandt, Etyka. Zagadnienia etyki normatywnej i metaetyki. Tłum. B. Stanosz, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, s. I–X.
Johnston R.(2010). Etyka, badania emancypacyjne i bezrobocie. Przekł. A. Nizińska. W: H.Červinkowá, B. D Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 199–214.
Kemmis S. (2010). Teoria krytyczne i uczestniczące badania w działaniu. Przekł. K. Liszka. W: H.Červinkowá, B. D Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 45–88.
Kemmis S., McTaggart R.(2009). Uczestniczące badanie interwencyjne. Działanie komunikacyjne i sfera publiczna. Tłum. Ł. Marciniak. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln ( red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. I, s. 775–832.
Kinchloe J.L., McLaren P.(2009). Teoria krytyczna i badania jakościowe. Rewizja. Tłum. P. Pluciński. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. I, s. 431–486.
Kowalewski J., Piasek J. (2010). „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne. Olsztyn: Colloqia Humaniorum.
Krzychała S. (2004). Wprowadzenie. W: S. Krzychała (red.). Społeczne przestrzenie doświadczenia. Metoda interpretacji dokumentarnej. Wrocław: Wyd. Nauk DSW E –TWP.
Kubinowski D.(2013). Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Lublin: Makmed.
Malewski M. (2012). Metodologia badań społecznych – ortodoksja i refleksyjność. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 4, s. 29–45.
Reason P., Torbert W.R. (2010). Zwrot działaniowy. Ku transformacyjnej nauce społecznej. Przekł. M. Lavergne. W: H.Červinkowá, B. D Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 117–152.
Rubacha K.(2003). Nowe kategorie pojęciowe współczesnej teorii wychowania. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki. T.2, Warszawa: PWN.
Sendyka R.(2015). Od kultury ja do kultury siebie. O zwrotnych formach w projektach tożsamościowych. Kraków: Universitas.
Siemek M. J., ( 1988). Poznanie jako praktyka (Prolegomena do przyszłej epistemologii). W: M. J. Siemek (red.). Marksizm w kulturze filozoficznej. Warszawa: PWN, s. 9–24, hegel-marks.pl/downloads/teksty-siemek14.pdf. s. 1–7.
Siemek M. J. (1998). Poznanie jako praktyka. W: M.J. Siemek. Hegel i filozofia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
Sójka J.(2005). Problem możliwości etycznej refleksji nad gospodarką. W: K. Zamiara (red.). Etyczne aspekty badań społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 119–126.
Smith J., Hodkinson P.(2009). Relatywizm kryteria i polityka. Tłum. M. Świątkiewicz-Mośny. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln ( red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. II, s. 391–415.
Denzin N. Lincoln Y. S.(2009). Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych. Tłum. K. Podemski. W: N.K. Denzin, Y.S Lincoln ( red.),. Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, t. I. 19–62.
Susman G. I., Evered R.D.(2010). Ocena naukowych walorów badań w działaniu. Przekł. M. Lavergne. W: H.Červinkowá, B. D Gołębniak (red.). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane Wrocław: Wyd. Naukowe DSW, s. 89–115.
Szacki J.(1981). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN.
Tuchańska B.(2010). Zgoda (powszechna) w nauce. Czy we współczesnych rozważaniach nad nauką potrzebne jest nam pojęcie konsensu. Nauka, nr 1, s. 67–86.
Wawrzyniak J.(2000). Teoretyczne podstawy neonaturalistycznej bioetyki środowiskowej. Poznań: Wyd. Nauk IF UAM.
Wawrzyniak J. (2005). Aksjologiczność i etyczność nauk społecznych. W: K. Zamiara (red.). Etyczne aspekty badań społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 59–72.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1227
Liczba cytowań: 0