Wizerunek młodzieży w dyskursie na temat przestępczości nieletnich w podręcznikach do wiedzy o społeczeństwie na poziomie ponadgimnazjalnym
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2014.005Słowa kluczowe
krytyczna analiza dyskursu, podręczniki, młodzież, przestępczość, wiedza o społeczeństwieAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest pokazanie jaki wizerunek młodzieży i przestępczości jest konstruowany w ramach dyskursów odnoszących się do przestępczości nieletnich zawartych w podręcznikach do wiedzy o społeczeństwie. Zastosowanie metody krytycznej analizy dyskursu pozwoliło na identyfikację wielu strategii dyskursywnych oraz wyróżnienie najważniejszych schematów argumentacyjnych. We wnioskach stwierdzono, że wizerunek młodzieży wynikający z analizowanych dyskursów wykazuje cechy depersonalizacji, dyskurs operuje stereotypami, nieuprawnionymi generalizacjami i ma charakter negatywnie wartościujący. Problem przestępczości młodzieży wydaje się być zjawiskiem ogromnych rozmiarów, dużo większym niż wskazują na to dane. Argumentacja stwarzająca pozory obiektywnej i rzetelnej, w rzeczywistości obarczona jest wieloma błędami, a wśród szczegółowych schematów argumentacyjnych identyfikowalne są takie, które odwołują się do argumentum ad populum. Dyskurs ma charakter silnie adaptacyjny z naciskiem na motywację interesowną do przestrzegania prawa. Powyższe wnioski mają istotne znaczenie w kontekście edukacji. Ponieważ dyskursy stanowią pewne zasoby dla reprezentacji rzeczywistości, stwarzają ramy dla nadawania jej sensu, istotnym w tym kontekście jest pytanie o kształt szkolnej edukacji prawnej. Mocno podkreślana i akcentowana w ramach kompetencji obywatelskich aktywność obywatelska wydaje się nie dotyczyć edukacji prawnej. Tu obecne jest grożenie, straszenie i eksponowanie oportunistycznej postawy wobec prawa.
Bibliografia
Borucka-Arctowa M., Skąpska G. (1993), Teoretyczne problemy socjalizacji prawnej, [w:]
M. Borucka-Arctowa, Ch. Kourilsky (red.), Socjalizacja prawna, Agencja Scholar, Warszawa.
Chomczyńska-Rubacha M., Pankowska D. (2011), Władza, ideologia, socjalizacja. Polityczność podręczników szkolnych, [w:] M. Chomczyńska-Rubacha, D. Pankowska (red.),
Podręczniki i poradniki. Konteksty, dyskursy, perspektywy, Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
Kraków.
Czarnota A. (2006), Dwa wymiary postkomunistycznej transformacji i panowania (złego)
prawa. Esej na pograniczu socjologii i teorii prawa, [w:] A. Jamróz, S. Bożyk (red.),
Z zagadnień współczesnych społeczeństwa demokratycznych, Temida2, Białystok.
Kopińska V. (2012), Edukacja prawna z perspektywy humanistyczno-krytycznej, „Rocznik
Andragogiczny”
Łukaszewski W.(1984), Szanse rozwoju osobowości, Książka i Wiedza,Warszawa
Redelbach A., Wronkowska S. (1994), Ziembiński Z., Zarys teorii państwa i prawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Reisigl M. (2011), Analiza retoryki politycznej, [w:] R. Wodak, M. Krzyżanowski (red.),
Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych, Oficyna Wydawnicza Łośgraf,
Warszawa.
Reisigl M. (2010), Dyskryminacja w dyskursach, tłum. D. Przepiórkowska, „Tekst i Dyskurs”
nr 3, www.tekst-dyskurs.pl/tid_3.htmlý [dostęp 19.08.2013].
Reisigl M., Wodak R. (2001), Discourse and Discrimination. Rhetorics of Racism and Anti-
-Semitism, Routledge, London.
Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich, t.j. Dz. U.
z 2010 r., Nr 33, poz. 178 ze zmianami.
Van Leeuwen T. (2005), Introducing Social Semiotics, Routledge, London/New York.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 323
Liczba cytowań: 0