Mathematical Resilience and Motivation to Study in Mathematically Gifted Students - Self-Determination Approach
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2023.001Abstrakt
Celem opracowania jest analiza związków między rezyliencją matematyczną (MR) a motywacją uczniów uzdolnionych matematycznie (MG), dokonana przez pryzmat teorii autodeterminacji (SDT). Na podstawie przeglądu rezultatów dotychczasowych badań w referowanym projekcie poszukiwano odpowiedzi na cztery pytania badawcze: o związek między zmiennymi, predyktory wysokich osiągnięć matematycznych, poziom i profil wymiarów rezyliencji matematycznej oraz typów motywacji w grupie polskich uczniów szkół podstawowych w wieku 11-13 lat uzdolnionych matematycznie (n=113) w porównaniu z grupą kontrolną (n=:121). Do pomiaru zmiennych zastosowano Skalę Rezyliencji Matematycznej/Mathematical Resilience Scale (MRS-24) oraz Kwestionariusz motywacji do nauki/Motivation to Learn Questionnaire (MLQ-30). Przeprowadzono analizy korelacji między wskaźnikami zmiennych, analizę regresji oraz statystyczne porównania międzygrupowe. W grupie MG wystąpiły istotne korelacje między rezyliencją matematyczną a motywacją do uczenia się matematyki (Q1), najsilniejszymi predyktorami wysokich osiągnięć matematycznych w grupie MG okazały się przekonania uczniów uzdolnionych na temat wartości matematyki wraz z ogólnym poziomem ich motywacji do uczenia się (Q2). Poziom MR był w grupie MG podwyższony oraz istotnie wyższy w porównaniu z grupą kontrolną (Q3). Profilowa analiza MR wskazała na szczególne znaczenie postrzegania przez wartości matematyki jako wiodącego czynnika tej zmiennej, najsilniej różnicującego obie grupy. Profilowa analiza motywacji w grupie MG wykazała, że przejawiali oni głównie motywację wewnętrzną oraz motywację identyfikacyjną i introjektowaną, a poziom wskaźników tych trzech rodzajów motywacji, wyróżnionych w SDT był w tej grupie istotnie wyższy w porównaniu z grupą kontrolną (Q4). Wnioskiem z badań jest wskazanie do promowania wartości społecznej matematyki jako skutecznego narzędzia rozwiązywania problemów.
Bibliografia
Bandura, A. (2006). Toward a Psychology of Human Agency. Perspectives on Psychological Science, 1(2), 164–180, doi: 10.1111/j.1745-6916.2006.00011.x.
Beilock, S., & Maloney, E. (2015). Math Anxiety: A Factor in Math Achievement Not To Be Ignored. Behavioral and Brain Sciences, 2(1), 4–12, doi: 10.1177/237273221560143.
Clinkenbeard, P. (2012). Motivation and Gifted Students: Implications of Theory and Research. Psychology in the Schools, 49, 622–630, doi: 10.1002/pits.21628.
Deci, E., & Ryan, R. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11, 227–268, doi: 10.1207/S15327965PLI1104_01.
Deci, E., Vallerand, R., Pelletier, L., & Ryan, R. (1991). Motivation and Education: The Self-Determination Perspective. Educational Psychologist, 26(3), 325–346, doi: 10.1080/00461520.1991.9653137.
Gagne, F. (1995). From Giftedness to Talent: A Developmental Model and Its Impact on the Language of the Field. Roeper Review, 18(2), 103–111, doi: 10.1080/02783199509553709.
Goźdź, J. (2015). Konstrukcja kwestionariusza motywacji do nauki w oparciu o koncepcję Self-Determination Theory E. Deciego i R. Ryana [Construction of the Questionnaire on Motivation to Learn Based on the Concept of Self-Determination Theory by E. Deci and R. Ryan]. Przegląd Pedagogiczny, 1, 263–270.
Guay, F. (2022). Applying Self-Determination Theory to Education: Regulations Types, Psychological Needs, and Autonomy Supporting Behaviors. Canadian Journal of School Psychology, 37(1), 75–92, doi: 10.1177/0829573521105535.
Heller, K., & Perleth, C. (2008). The Munich High Ability Test Battery (MHBT): A Multidimensional, Multimethod Approach. Psychology Science, 50, 173. Johnston-Wilder, S., & Lee, C. (2010). Developing Mathematical Resilience. In: BERA Annual Conference 2010, 1–4 Sep 2010, University of Warwick. Retrieved
October 2022 from: http://www.beraconference.co.uk/2010.
Knopik, T. (2019). Uczniowie zdolni w systemie edukacji – od rozpoznania barier rozwoju do modelu wsparcia [Gifted Students in the Education System – From the Identification of Development Barriers to The Model of Support]. In: P. Kostyło (Ed.), Szkoła rownych szans [School of Equal Opportunities], (pp. 284– 299). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Knopik, T., & Oszwa, U. (2019). Self-Determination and Development of Emotional and Social Competences and the Level of School Achievements in 10-11-Year- Old Polish Students. Education, 3-13, doi: 10.1080/03004279.2019.1686048.
Knopik, T., & Oszwa, U. (2021). E-Cooperative Problem Solving as a Strategy for Learning Mathematics During the COVID-19 Pandemic. Education in the Knowledge Society, 22, Article e25176, doi: 10.14201/eks.25176.
Kooken, J., Welsh, M., McCoach, B., Johnston-Wilder, S., & Lee, C. (2015). Developmental and Validation of The Mathematical Resilience Scale. Measurement and Evaluation in Counselling and Development, 49(3), 217–242, doi: 10.1177/0748175615596782.
Kuźma, B., Szulawski, M., Vansteenkiste, M., & Cantarero, K. (2020). Polish Adaptation of the Basic Psychological Needs Satisfaction and Frustration Scale. Frontiers in Psychology, 10(3034), doi: 10.3389/fpsyg.2019.03034.
Lee, C., & Johnston-Wilder, S. (2017). The Construct of Mathematical Resilience. In: E. Xolocotzin E.U. (Ed.), Understanding Emotions in Mathematical Thinking and Learning (pp. 269–291). NY: Elsevier.
Lo, C., & Porath, M. (2017). Paradigm Shifts in Gifted Education: An Examination vis-a-vis Its Historical Situatedness and Pedagogical Sensibilities. Gifted Child Quarterly, 61(4), 343−360, doi: 10.1177/0016986217722840.
Luthar, S., & Brown, P. (2007). Maximizing Resilience Through Diverse Levels of Inquiry: Prevailing Paradigms, Possibilities, and Priorities for the Future. Development and Psychopathology, 19, 931–955, doi: 10.1017/S0954579407000454.
Masten, A. (2001). Ordinary Magic: Resilience Processes in Development. American Psychologist, 56(3), 227–238, doi: 10.1037/0003-066X.56.3.227.
Niemiec, C., & Ryan, R. (2009). Autonomy, Competence and Relatedness in the Classroom. Applying Self-Determination Theory to Educational Practice. Theory and Research in Education, 7(2), 133–144, doi: 10.1177/1477878509104318.
Oszwa, U. (2017). Wczesna matematyzacja dziecka – czynniki stymulujące i hamujące [Early Mathematization of the Child – Stimulating and Inhibiting Factors]. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 2(5), 403–414.
Oszwa, U. (2020). Lęk przed matematyką – poglądy, badania, rozwiązania [Math Anxiety – Concepts, Research, Solutions]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Oszwa, U., Domagała-Zyśk, E., & Knopik, T. (2017). Zasoby odpornościowe uczniów w środkowym wieku szkolnym a ryzyko niedostosowania społecznego [Resilience Resources of Middle-School-Aged Students and the Risk of Social Maladjustment]. Ruch Pedagogiczny, 1, 91–104.
Phillips, N., & Lindsay, G. (2006). Motivation in Gifted Students. High Ability Studies, 17(1), 57–73, doi: 10.1080/13598130600947119.
Pieronkiewicz, B., & Szczygieł, M. (2019). How Can Parents and Elementary School Teachers Promote Resilience in Young Children Through Mathematical Conversations? Early Child Development and Care, doi: 10.1080/03004430.2019.1647189.
Ramirez, G., Shaw, S., & Maloney, E. (2018). Math Anxiety: Past Research, Promising Interventions, and a New Interpretation Framework. Educational Psychologist, 53(3), 145–164, doi: 10.1080/00461520.2018.1447384.
Ryan, R., & Deci, E. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68–78, doi: 10.1037/0003-066X.55.1.68.
Ryan, R., & Deci, E. (2020). Intrinsic and Extrinsic Motivation from a Self-Determination Theory Perspective: Definitions, Theory, Practices, and Future Directions. Contemporary Educational Psychology, 61(101860), doi: 10.1016/j.cedpsych.2020.101860.
Seligman, M. (2002). Optymizmu można się nauczyć [Optimism Can Be Learned]. Poznań: Media Rodzina.
Sękowski, A. (2000). Osiągnięcia uczniow zdolnych [Achievements of Gifted Students]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Sternberg, R.J. (1999). The Theory of Successful Intelligence. Review of General Psychology, 3, 292–316, doi: 10.1037/1089-2680.3.4.292.
Turska, D., & Oszwa, U. (2017). Nauczycielskie atrybucje zdolności do matematyki uczniow i uczennic [Teacher Attributions of Male and Female Students’ Mathematics Ability]. Kwartalnik Pedagogiczny, 2, 24, 25–40, doi: 10.5604/01.3001.0010.3278.
Turska, D., & Oszwa, U. (2018). Stereotyp płci w uczeniu się matematyki [Gender Stereotyping in Learning Mathematics]. Kwartalnik Pedagogiczny, 3(249), 57–73, doi: 10.5604/01.3001.0012.7429.
Vallerand, R. (2001). Deci and Ryan’s Self-Determination Theory: A View from the Hierarchical Model of Intrinsic and Extrinsic Motivation. Commentaries. Psychological Inquiry, 11, 312–318, doi: 10.1016/j.cedpsych.2020.101860.
Vansteenkiste, M., Lens, W., & Deci, E. (2006) Intrinsic Versus Extrinsic Goal Contents in Self-Determination Theory: Another Look at the Quality of Academic Motivation. Educational Psychologist, 41(1), 19–31, doi: 10.1207/s15326985ep4101_4.
Yeager, D., & Dweck, C. (2012). Mindsets That Promote Resilience: When Students Believe That Personal Characteristics Can Be Developed. Educational Psychologist, 47(4), 302–314, doi: 10.1080/00461520.2012.722805.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Tomasz Knopik, Urszula Oszwa
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 342
Liczba cytowań: 0