The Leisure Time of Older People in Light of Activity Theory
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2020.1.007Keywords
activation, activity, leisure time, elderly man, activity theoryAbstract
The purpose of this article is to show the problem of the leisure time of older people from the perspective of activity theory. The starting point for these considerations was to clarify the concepts of “old age” and “aging”. Next, the most important issues of human activity in late adulthood were presented, and the main assumptions of activity theory were described. Then, the concept of leisure time was defined, the features of leisure time activity were discussed, and the functions of leisure time were indicated. Attention was also paid to the structure of the time budget of seniors and the types of leisure time activity dominating among them. Also the problem of leisure time of old people in the context of activity theory was presented, with special attention paid to the issues of activation of seniors.
References
Banach M. (2013). Czas wolny osób starszych, [w:] J. Matejek, E. Zdebska (red.), Senior w rodzinie i instytucji społecznej, Kraków: Iris Sudio, s. 97–107.
Berbeka J., Makówka M., Niemczyk A. (2008). Podstawy ekonomiki i organizacji czasu wolnego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
Błachnio A. (2019). Potencjał osób w starości. Poczucie jakości życia w procesie starzenia się, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Brzezińska M. (2011). Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości, Warszawa: Difin SA.
Chabior A. (2011). Aktywizacja i aktywność ludzi w okresie późnej dorosłości, Kielce: Wydawnictwo Wszechnicy Świętokrzyskiej.
Chabior A. (2017a). Aktywizacja i aktywność w okresie późnej dorosłości, [w:] Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, red. A.A. Zych, t. 1, Katowice: Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski, s. 65–71.
Chabior A. (2017b). Wspomaganie procesu pomyślnego starzenia się u ludzi starych. Między powinnością a profesją, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Czerepaniak-Walczak M. (2007). Od próżniaczenia do zniewolenia – w poszukiwaniu dyskursów czasu wolnego, [w:] E. Marynowicz-Hetka (red.), Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki 2. Debata, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 219–235.
Denek K. (2011). Edukacja pozalekcyjna i pozaszkolna, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji.
Dzięgielewska M. (2006). Aktywność społeczna i edukacyjna na tle innych typów aktywności, [w:] B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 161–165.
Gościniewicz M., Szkurłat J. (2015). Aktywność i aktywizacja osób starszych jako jedno z głównych wyzwań współczesności, [w:] M. Krawczyk-Blicharska, J. Szkurłat (red.), Edukacja, rynek pracy, rozwój. Obszary wsparcia i aktywizacji wybranych grup społecznych, Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego, s. 463–482.
Górnikowska-Zwolak E. (1999). Aktywizacja, aktywność, [w:] D. Lalak, T. Pilch (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 9–11.
Halicka M., Halicki J. (2002). Integracja społeczna i aktywność ludzi starszych, [w:] B. Synak (red.), Polska starość, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 189–218.
Halicka M., Kramkowska E. (2011). Aktywność osób starszych i przykłady samoorganizowania się seniorów w Polsce, „Trzeci Sektor”, nr 25, s. 36–43.
Halicki J. (2006). Społeczne teorie starzenia się, [w:] M. Halicka, J. Halicki (red.), Zostawić ślad na ziemi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Pędichowi w 80 rocznicę urodzin i 55 rocznicę pracy naukowej, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 255–276.
Kaczmarczyk M., Trafiałek E. (2007). Aktywizacja osób w starszym wieku jako szansa na pomyślne starzenie, „Gerontologia Polska”, t. 15, nr 4, s. 116–118.
Kamiński A. (1974). Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, Warszawa: PWN.
Kamiński A. (1986). Aktywność jako wzmaganie żywotności osób starszych, [w:] Encyklopedia seniora, red. F.W. Sawicka, B. Maryanska, E. Stańczuk, Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 115–117.
Kapralska Ł. (2015). Aktywizacja seniorów jako problem społeczny, [w:] M. Synowiec-Piłat, B. Kwiatkowska, K. Borysławski (red.), Inkluzja czy ekskluzja? Człowiek stary w społeczeństwie, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, s. 241–255.
Kozaczuk L. (1995). Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Interart.
Kurek E. (2008). Czas wolny. Refleksje gerontologiczne, [w:] R. Konieczna-Woźniak (red.), Dorosłość wobec starości. Oczekiwania – Radości – Dylematy, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 295–304.
Kurtyka-Chałas J. (2014). Starość i jej oblicza. Wybrane psychologiczne aspekty funkcjonowania osób starszych, Lublin: Towarzystwo Wydawnictw Naukowych Libropolis.
Leszczyńska-Rejchert A. (2016). Praca socjalna z seniorami w perspektywie geragogiki, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Małecka B.Z. (1985). Elementy gerontologii dla pedagogów, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Milerski B., Śliwerski B. (red.). (2000). Pedagogika. Leksykon PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Miszczak E. (2010). Aktywność seniorów sposobem przeciwdziałania negatywnym skutkom procesu starzenia się, [w:] D. Kałuża, P. Szukalski (red.), Jakość życia seniorów w XXI wieku. Ku aktywności, Łódź: Wydawnictwo Biblioteka, s. 24–33.
Napierała M., Muszkieta R. (2011). Wstęp do teorii rekreacji, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Nowocień J. (2019). Czas pracy a czas wolny jako wartość edukacyjna, [w:] A. Karpińska, A. Szwarc, W. Wróblewska (red.), Edukacja całożyciowa – wybrane obszary, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 19–33.
Orłowska M. (2007). Przymus bezczynności. Studium pedagogiczno-społeczne czasu wolnego bezrobotnych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Orzechowska G. (2007). Aktywność osób starszych jako kategoria uniwersalna, [w:] E. Dubas (red.), Uniwersalne problemy andragogiki i gerontologii, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 175–183.
Pędich W. (2002). Starość, [w:] Encyklopedia zdrowia, red. W.S. Gumułka, W. Rewerski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 914–931.
Pięta J. (2004). Pedagogika czasu wolnego, Warszawa: Zakład Wydawniczy DrukTur.
Pikuła N. (2011). Etos starości w aspekcie społecznym. Gerontologia dla pracowników socjalnych, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”; Wydawnictwo WAM.
Pikuła N. (2013). Senior w przestrzeni społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Borgis.
Przecławski K. (1997). Czas wolny dzieci i młodzieży, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa: Fundacja Innowacja, s. 75–77.
Różański T. (2016). Wybrane problemy czasu wolnego ludzi starszych w Polsce, [w:] M. Halicka, J. Halicki, E. Kramkowska (red.), Starość – poznać, przeżyć, zrozumieć, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 389–400.
Różański T. (2017). Wybrane obszary aktywizacji osób starszych w środowisku lokalnym, [w:] A. Szczurek-Boruta, K. Jas (red.), Człowiek wykluczony i człowiek w sytuacji zagrożenia wykluczeniem społecznym, edukacyjnym, kulturowym. Wyzwania, powinności pedagogiki, zadania, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 185–201.
Skibińska E.M. (2006). Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Steuden S. (2011). Psychologia starzenia się i starości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Synak B. (1987). Młodzi emeryci, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Szarota Z. (2004). Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Szarota Z. (2010). Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Szatur-Jaworska B. (2006a). Cechy gerontologii społecznej jako dyscypliny naukowej, [w:] B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 16–25.
Szatur-Jaworska B. (2006b). Starość – opis fazy, [w:] B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 45–58.
Toczek-Werner S., Marak J., Wyrzykowski J. (2018). Czas wolny wrocławskich seniorów i jego wykorzystanie na turystykę i rekreację ruchową, Wrocław: Wyższa Szkoła Handlowa.
Tokaj A. (2000). U progu starości (Studium socjopedagogiczne), Poznań: Eruditus.
Tokaj A. (2008). Starość w pedagogice społecznej, „Studia Edukacyjne”, nr 7, s. 221–232.
Trafiałek E. (2006). Starzenie się i starość. Wybór tekstów z gerontologii społecznej, Kielce: Wszechnica Świętokrzyska.
Trafiałek E. (2013). Starość w Polsce, [w:] T. Pilch, T. Sosnowski (red.), Zagrożenia człowieka i idei sprawiedliwości społecznej, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 187–201.
Turos L. (1999). Andragogika ogólna, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Walczak M. (1994). Wychowanie do wolnego czasu, Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Wawrzyniak J.K. (2017a). Starzenie się i jego charakterystyka, [w:] A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, A. Chabior, Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 42–78.
Wawrzyniak J.K. (2017b). Teorie starzenia się i przystosowania do starości, [w:] A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, A. Chabior, Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 26–42.
Winiarski R. (1989). Wstęp do teorii rekreacji (ze szczególnym uwzględnieniem rekreacji fizycznej), Kraków: Akademia Wychowania Fizycznego.
Winiarski R. (2011). Wprowadzenie do zagadnień rekreacji i czasu wolnego, [w:] R. Winiarski (red.), Rekreacja i czas wolny. Studia humanistyczne, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf, s. 13–28.
Woszczyk P. (2009). Style życia ludzi starych, czyli co robić z czasem wolnym na emeryturze, [w:] W. Muszyński (red.), „Małe tęsknoty?”. Style życia w czasie wolnym we współczesnym społeczeństwie, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 126–139.
Zawadzka A., Ferenz K. (1998). Społeczne aspekty wypoczynku młodych kobiet, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ziomek-Michalak K. (2014). Wykorzystanie potencjału środowiska lokalnego w pracy z osobami starszymi, [w:] M. Mikołajczyk (red.), Pomoc społeczna i praca socjalna – różne oblicza i zadania, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 70–83.
Zrałek M. (2014). Społeczne konteksty starzenia się w Polsce, [w:] A. Fabiś, M. Muszyński, Ł. Tomczyk, M. Zrałek, Starość w Polsce. Aspekty społeczne i edukacyjne, Oświęcim: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, s. 9–50.
Zwoliński A. (2017). Czas wolny ludzi starszych, [w:] Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, red. A.A. Zych, t. 1, Katowice: Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski, s. 287–290.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
By submitting an article, the author declares that:
they are the author of the article (hereinafter referred to as the Work) and:
- is entitled to exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyrights to the Work.
The Author grants the Jesuit University Ignatianum in Cracow a free, non-exclusive, territorially unlimited license to use the Work in the following fields of exploitation:
- publishing the Work in paper, digital or magnetic form;
- multiplying the work by any method, without limiting the number of editions or copies;
- distribution of the work and its copies in any form, including marketing, sales, lending, and lease;
- placing the work in a computer memory;
- distribution of the work in information networks, including the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a manner that everyone could have access to it at a time and place chosen by themselves;
- within the scope of dependent rights to the Work, covering, in particular, the right to make necessary changes to the Work, resulting from editorial and methodical preparation, as well as to make translations of the Work into other languages.
The license right shall be transferred the moment of transfer of the Work to the Jesuit University Ignatianum in Cracow. The Jesuit University Ignatianum in Cracow is entitled to grant sub-licenses to the Work in terms of the right granted. The license shall be limited in time for a period of 15 years from the date it is granted.
Stats
Number of views and downloads: 3375
Number of citations: 0
