Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Studia Paedagogica Ignatiana

In extrema fere Livonia: Jezuickie kolegium w Tartu w korespondencji Piotra Skargi
  • Strona domowa
  • /
  • In extrema fere Livonia: Jezuickie kolegium w Tartu w korespondencji Piotra Skargi
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 22 Nr 4 (2019): Z dziejów wychowania: jezuici i szkolnictwo /
  4. Artykuły i Rozprawy

In extrema fere Livonia: Jezuickie kolegium w Tartu w korespondencji Piotra Skargi

Autor

  • Robert Danieluk Archiwum Rzymskie https://orcid.org/0000-0003-1145-4131

DOI:

https://doi.org/10.12775/SPI.2019.4.005

Słowa kluczowe

Towarzystwo Jezusowe, szkolnictwo jezuickie, Tartu (Dorpat), Piotr Skarga, kolegium

Abstrakt

Jezuicki kronikarz z 1583 r. pisał w swej relacji przeznaczonej dla współbraci zakonnych, że Tartu (Dorpat), gdzie od niedawna Jezuici zamieszkiwali, jest miastem położonym w najbardziej oddalonej części Liwonii, czyli Inflant, jak wówczas określano tereny dzisiejszej Łotwy i Estonii (Torpatum urbs est in extrema fere Livonia) (Kurtz 1925: 12)[1]. Niniejszy artykuł ukazuje przyczyny, dla których jezuici znaleźli się w tych niezbyt dobrze znanych ówczesnym (a może także współczesnym) Europejczykom stronach oraz to, co na ten temat pisał w swoich listach Piotr Skarga. Istniejąca literatura przedmiotu oraz dostępne w Rzymie źródła archiwalne dowodzą, że główną przyczyną ich przybycia na te tereny była akcja rekatolicyzacji Inflant podjęta przez króla Stefana Batorego po zwycięskich wojnach z Rosją. Niezależnie od oczywistych celów politycznych władcy, dla jezuitów główną racją obecności w regionie była misja ewangelizacyjna zakonu, a jednym z jej narzędzi było szkolnictwo, które obok bezpośredniego duszpasterstwa stanowiło wiodącą formę ich działalności tak w Inflantach, jak i gdzie indziej.


[1] 
Książka zawiera łaciński tekst relacji zwanych litterae annuae, przesyłanych przez jezuitów do Rzymu, oraz ich niemieckie tłumaczenie.

Biogram autora

Robert Danieluk - Archiwum Rzymskie

 


 

Bibliografia

Biuletyn Jezuici w Polsce (2016). no. 10.

Biuletyn Jezuici w Polsce (2018). no. 9.

Biuletyn Jezuici w Polsce (2019). no. 3–4.

Bangert W.V. (1990). Storia della Compagnia di Gesù, Genova: Marietti.

Bieś A.P. et al. (2002–2008). Polonica w Archiwum Rzymskim Towarzystwa Jezusowego, vols. 1–5, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum; Wydawnictwo WAM.

Carbonell Ch.-O. (1998). L’historiographie, 6th ed., Paris: Presses Universitaires de France.

Danieluk R. (2013). “Nieopublikowane dokumenty Piotra Skargi w archiwach rzymskich,” Studia Bobolanum, vol. 2, pp. 203–222.

O’Neill Ch.E., Domínguez J.M. (eds.). (2001). Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático, vol. 4, Roma-Madrid: Institutum Historicum S.I.; Universidad Pontificia Comillas.

Grzebień L. (ed.). (1996). Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Kraków: Wydawnictwo WAM.

Helk V. (1963). “Die Jesuiten in Dorpat (1583–1625),” Zeitschrift für Ostforschung, vol. 12.

Helk V. (1977). Die Jesuiten in Dorpat 1583–1625. Ein Vorposten der Gegenreformation in Nordosteuropa, Odense: Fyens Stiftsbogtrykkeri.

Kučinskis S. (2001). “Letonia y Estonia,” in Ch.E. O’Neill, J.M. Domínguez (eds.), Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático, vol. III, Roma: Institutum Historicum S.I.; Madrid: Universidad Pontificia Comillas.

Kurtz E. (1925). Die Jahresberichte der Gesellschaft Jesu über ihre Wirksamkeit in Riga und Dorpat 1583–1614, Riga: Kommissionsverlag von A. Gulbis.

Lamalle E. (1981–1982). “L’archivio di un grande Ordine religioso. L’archivio Generale della Compagnia di Gesù,” Archiva Ecclesiae, vol. 24–25, pp. 89–120.

Lewandowski J. (2002). Historia Estonii. Warszawa–Wrocław–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Polgár L. (1983). Bibliographie sur l’histoire de la Compagnie de Jésus, 1901–1980, vol. 2. Roma: Institutum Historicum Societatis Iesu.

Starnawski J. (1976). “Listy Piotra Skargi do Jana Zbigniewa Ossolińskiego (1594),” Odrodzenie i Reformacja w Polsce, vol. 21, pp. 141–143.

Sygański J. (1912a). Listy ks. Piotra Skargi T.J. z lat 1566–1610, Kraków: Nakładem Wydawnictw Towarzystwa Jezusowego.

Sygański J. (1912b). Działalność ks. Piotra Skargi T.J. na tle jego listów 1566–1610, Kraków: Nakładem Wydawnictw Towarzystwa Jezusowego.

Szczucki L. (2001). “Nieznany list Piotra Skargi,” in M. Inglot, S. Obirek (eds.), Jezuicka Ars Historica. Prace ofiarowane Księdzu Profesorowi Ludwikowi Grzebieniowi SJ, Kraków: Wydawnictwo WAM; Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum.

Szostek A., Migut B., Sowa R. et al. (eds.) (2002). Encyklopedia Katolicka, vol. 9, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Tyszkowski K. (1925–1926). “Skarga a Chodkiewicze. Przyczynek biograficzny,” Pamiętnik Literacki, vol. 22–23, pp. 370–373.

“Wybór listów Piotra Skargi” (2012). In R. Darowski, S. Ziemiański (eds.), Ks. Piotr Skarga SJ (1536–1612). Życie i dziedzictwo. Rok Jubileuszowy, Kraków: Wydawnictwo WAM; Akademia Ignatianum.

“Z nieznanych listów Skargi” (1912). Przegląd Powszechny, no. 113, pp. 157–161.

Załęski S. (1905). Jezuici w Polsce, vol. 4, part 1, Kraków: Drukarnia W.L. Anczyca.

Studia Paedagogica Ignatiana

Pobrania

  • PDF (English)
  • PDF

Opublikowane

2020-01-04

Jak cytować

1.
DANIELUK, Robert. In extrema fere Livonia: Jezuickie kolegium w Tartu w korespondencji Piotra Skargi. Studia Paedagogica Ignatiana [online]. 4 styczeń 2020, T. 22, nr 4, s. 109–121. [udostępniono 6.7.2025]. DOI 10.12775/SPI.2019.4.005.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 22 Nr 4 (2019): Z dziejów wychowania: jezuici i szkolnictwo

Dział

Artykuły i Rozprawy

Licencja

Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:

jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.

Udziela Uniwersytetowi  Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji: 
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.

Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.

Polityka prywatności

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 872
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Towarzystwo Jezusowe, szkolnictwo jezuickie, Tartu (Dorpat), Piotr Skarga, kolegium
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa