Nauczyciel w koncepcji edukacyjnej analizy transakcyjnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2018.2.007Słowa kluczowe
analiza transakcyjna, edukacyjna analiza transakcyjna, modele edukacyjne Sylvii Schachner, płynność funkcjonalna Susannah TempleAbstrakt
Problematyka edukacyjna pojawiła się wcześnie w obszarze zainteresowań analizy transakcyjnej (AT). Jeden z pierwszych artykułów na ten temat dotyczył podobieństw i różnic między pracą psychoterapeuty i nauczyciela. Od tamtej pory nauczyciel oraz jego psychologiczne funkcjonowanie osobiste i zawodowe stało się też przedmiotem zarówno zagranicznych, jak i polskich interesujących prac badawczych, które bez przesady określić można wręcz wspólnym mianem pedeutologii AT. Przywołanie owych dokonań, z reguły mniej znanych w polskiej pedagogice, stało się głównym celem niniejszego artykułu. Zaprezentowano w nim dorobek Zespołu Badawczego Edukacyjnej Analizy Transakcyjnej w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Walor edukacyjnej analizy transakcyjnej w przygotowaniu zawodowym nauczycieli oraz wychowawców dostrzegły dwie czołowe przedstawicielki tego nurtu na świecie: Sylvia Schachner i Susannah Temple, których poglądy zaprezentowano w tym artykule. Śledząc zakres i charakter polskich publikacji dotyczących nauczyciela na gruncie AT, można mieć nadzieję, że znajdą one swoje kontynuacje w dalszych poszukiwaniach badawczych, odnajdując w ten sposób swoje miejsce jako jeden z dostrzegalnych nurtów polskiej psychopedagogiki i pedeutologii.
Bibliografia
Allen J.G., Existential Position and Adjustment in a College Population, „Transactional Analysis Journal” 1973, t. 3, nr 4, s. 22–24.
Allen J.G., Webb D., Stroking, Existential Position and Mood in College Students, „Transactional Analysis Journal” 1975, t. 5, nr 3, s. 227–233.
Amundson N.E., Sawatzky D.D., An Educational Program and AT, „Transactional Analysis Journal” 1976, t. 2, nr 6, s. 217–220.
Barrow G., Transactional Analysis, Pastoral Care and Education, „Pastoral Care in Education” 2007, t. 25, nr 1, s. 21–25.
Barrow G., Bradshaw E., Newton T., Improving Behaviour and Raising Self-Esteem in the Classroom: A Practical Guide to Using Transactional Analysis, David Fulton Publishers, London 2001.
Berne E., Dzień dobry... i co dalej? Psychologia ludzkiego przeznaczenia, przeł. M. Karpiński, Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań 1998.
Bulhakova K., Sevalneva Z., Rabota s telesnym scenariem s pomoŝ’û lûbimoj detskoj skazki, „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2015, nr 4, s. 36–44, http://dx.doi.org/10.16926/eat.2015.04.02.
Crossman P., Permission and Protection, „Transactional Analysis Bulletin” 1966, nr 5, s. 152–154.
Emmerton N., Newton T., The Journey of Educational Transactional Analysis from Beginnings to the Present, „Transactional Analysis Journal” 2004, t. 34, nr 3, s. 283–291.
Ernst K., Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić, przeł. J. Troczyński, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991.
Fine M.J., Covell G., Tracy D.B., The Effects of TA Training on Teacher Attitudes and Behavior, „Transactional Analysis Journal” 1978, t. 8, nr 3, s. 236–240.
Frazier T.L., The Application of Transactional Analysis Principles in the Classroom of a Correctional School, „Transactional Analysis Journal” 1971, t. 1, nr 4, s. 16–20.
Garrison C., Fischer R., Introducing TA in the Public School System, „Transactional Analysis Journal” 1978, t. 8, nr 3, s. 240–246.
Gębuś D., Pierzchała A., Twórczy nauczyciele, pomysłowi uczniowie. Osobowościowe korelaty kreatywności nauczycieli z perspektywy analizy transakcyjnej, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2016.
Górnik J., Nauczyciel widziany oczami gimnazjalisty. Wybrane aspekty funkcjonowania nauczycieli gimnazjum w świetle badań własnych, w: Analiza transakcyjna w edukacji, red. J. Jagieła, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2011, s. 211–223.
Hough P., Teachers and Stroking, „Transactional Analysis Journal” 1971, t. 3, nr 1, s. 38–40.
Jagieła J., Analiza transakcyjna – perspektywy aplikacji pedagogicznych, w: Analiza transakcyjna w teorii i praktyce pedagogicznej, red. J. Jagieła, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 1997, s. 17–41.
Jagieła J., Edukacyjna Analiza Transakcyjna w kilku odsłonach, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2012.
Jagieła J., Gry psychologiczne w szkole, Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce 2004.
Jagieła J., Komunikacja interpersonalna w szkole, Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon, Kraków 2004.
Jagieła J., Narcystyczna szkoła. O psychologicznej rzeczywistości szkoły, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2010.
Jagieła J., Samoświadomość nauczycieli w koncepcjach edukacyjnej analizy transakcyjnej, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2017, t. 26, nr 1, s. 69–83, http://dx.doi.org/10.16926/p.2017.26.06.
Jagieła J., Sarnat-Ciastko A., Dlaczego analiza transakcyjna? Rozmowy o zastosowaniu analizy transakcyjnej w pracy nauczyciela i wychowawcy, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2015.
Jagieła J., Słownik analizy transakcyjnej, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2012.
Jagieła J., Znaczenie modelu płynności funkcjonalnej (FF – functional fluency) Susannah Temple dla rozwoju osobistego i zawodowego nauczycieli z perspektywy edukacyjnej analizy transakcyjnej, Konferencja Internetowa „Edukacja – Analiza – Transakcje”, Akademia im. J. Długosza w Częstochowie, 25.05.2017 r.
Kenney W.J., Problem-Student Effects on Teacher Ego States Behavior, „Transactional Analysis Journal” 1981, t. 3, nr 11, s. 252–253.
King G., Umiejętności terapeutyczne nauczyciela, przeł. J. Bartosik, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.
Lubańska M., Czy analiza transakcyjna może stać się pomocnym „narzędziem” w pracy nauczyciela? „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2013, nr 2, s. 117–123.
Łęski Z., Duch w maszynie… Kim dla nas jest komputer? Charakterystyka zjawiska w języku analizy transakcyjnej, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2016.
Łęski Z., Osobowość nauczyciela w świetle analizy transakcyjnej, w: Analiza transakcyjna w teorii i praktyce pedagogicznej, red. J. Jagieła, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 1997, s. 123–135.
Newton T., From Transactional Analysis in Education to Educational Transactional Analysis: A Personal Encounter, „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2016, nr 5, s. 29–37, http://dx.doi.org/10.16926/eat.2016.05.02.
Pankowska D., Analiza transakcyjna w edukacji, czy edukacyjna analiza transakcyjna? – próba porządkowania znaczeń, „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2012, nr 1, s. 13–30.
Pankowska D., Metodologia analizy transakcyjnej – przegląd badań, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2008, nr 1, s. 99–115.
Pankowska D., Nauczyciel w perspektywie analizy transakcyjnej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.
Pankowska D., Stosowanie analizy transakcyjnej w praktyce szkolnej a zdrowie psychiczne, w: Zdrowa szkoła – zdrowy uczeń. Edukacja wobec współczesnych zagrożeń zdrowia, red. A. Grabowiec, A. Bogucki, A. Bochniarz, Wydawnictwo NeuroCentrum, Lublin 2008, s. 123–134.
Pierzchała A., Pasywność szkolna w analizie transakcyjnej. Studium relacji nauczyciele z uczniem (rozprawa doktorska: Wydział Pedagogiczny, Katedra Psychopedagogiki, Akademia Ignatianum w Krakowie, 2013).
Rogulska J., Cechy nauczyciela wygrywającego, przegrywającego i niewygrywającego w świetle analizy transakcyjnej, w: Analiza transakcyjna w teorii i praktyce pedagogicznej, red. J. Jagieła, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 1997, s. 157–158.
Ryś M., Konflikty w rodzinie, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa 1998.
Sarnat-Ciastko A., Tutoring w polskim systemie oświaty. Badania nad rozwojem metody tutoringu ze szczególnym uwzględnieniem efektów jej stosowania dla nauczyciela i ucznia w ujęciu analizy transakcyjnej, (rozprawa doktorska: Wydział Pedagogiczny, Katedra Psychopedagogiki, Akademia Ignatianum Krakowie, 2014).
Schachner S., Models of Transactional Analysis in Educational Management, „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2016, nr 5, s. 35–49, http://dx.doi.org/10.16926/eat.2016.05.03.
Soles S., Social Dynamics: A Study of Classroom Games – Progress Report, „Transactional Analysis Bulletin” 1963, t. 2, nr 8, s. 96–101.
Temple S., The Development of a Transactional Analysis Psychometric Tool for Enhancing Functional Fluency, (nieopublikowana rozprawa doktorska – University of Plymouth, 2002).
Temple S., Action on the Functional Model, „EATA Newsletter” 2003, nr 76, s. 4–8.
Temple S., Bringing Up the Child: The Importance of Functionally Fluent Parents, Carers and Educators, w: The Adults Is Parent to the Child: TA with Children & Young People, red. K. Tudor, Russell House, Lyme Regis 2008, https://westtownapps.com/modx2/section-a/ [dostęp: 7.01.2017].
Temple S., Building Self-awareness, 2004, https://westtownapps.com/modx2/section-a/ [dostęp: 7.01.2017].
Temple S., Celebrating Functional Fluency and Its Contribution to Transactional Analysis Theory, „Transactional Analysis Journal” 2015, t. 45, nr 1, s. 10–22, doi:10.1177/0362153714568803.
Temple S., Functional Fluency for Educational Transactional Analysts, „Transactional Analysis Journal” 1999, t. 29, nr 3, s. 164–174.
Temple S., Functional Fluency, „Zeitschrift für Transaktionsanalyse” 2002, nr 4, s. 251–269.
Temple S., Mastering “The Tolstoy Effect”: A Research Exercise in Linguistic Philosophy, 2012, https://westtownapps.com/modx2/section-a/ [dostęp: 7.01.2017].
Temple S., Mentors, Coaches and the Empowerment Factor: Why Functional Fluency is Important, 2009, https://westtownapps.com/modx2/section-a/ [dostęp: 7.01.2017].
Temple S., TIFF 10 Years On: Life Cycle of a Research Project, „The Transactional Analyst” 2012, t. 4, nr 2, s. 3–17.
Temple S., Update on the Functional Fluency Model in Education, „Transactional Analysis Journal” 2004, t. 34, nr 3, s. 197–204.
Uścińska B., Nauczycielskie okopy Świętej Trójcy, „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2012, nr 1, s. 67–76.
What Is Transactional Analysis?, https://www.itaaworld.org/what-transactional-analysis [dostęp: 8.02.2017].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 841
Liczba cytowań: 0
