Pedagogiczna antropologia jako prewencja ryzyka egzystencjalnego – krytyczne ujęcie techno-progresywnych dyskursów wokół sztucznej inteligencji i moralnego ulepszenia

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę badań nad ogólną sztuczną inteligencją (OSI) w odniesieniu do koncepcji ryzyka egzystencjalnego Nicka Bostroma oraz propozycji moralnego ulepszenia człowieka Ingmara Perssona i Juliana Savulescu z perspektywy pedagogiczno-antropologicznej. Główny nacisk zostanie położony na nieobecność paradygmatu pedagogicznego w dyskursie techno-progresywnym, co wiąże się z bardzo ograniczoną ideą edukacji i rozwoju ludzkiego. Aby móc zapobiec przyszłym ryzykom egzystencjalnym, dyskurs techno-progresywny powinien przynajmniej w jakimś stopniu odnieść się do jakościowego podejścia humanistyki. Antropologia pedagogiczna jest tą dziedziną wiedzy, która w szczególności podejmuje refleksję nad z góry przyjmowanymi i przez to często niewyartykułowanymi obrazami człowieka, funkcjonującymi w obrębie rozmaitych dyscyplin naukowych, i to właśnie ona powinna z tego powodu być postrzegana jako wyzwanie dla wyłącznie ilościowej perspektywy badań nad OSI i transhumanizmem. Będę argumentować, iż zamiast zmuszać człowieka do fizycznej adaptacji do sztucznych urządzeń, jak to sugerują dyskursy techno-progresywne, najbardziej skuteczna droga uniknięcia przyszłego ryzyka egzystencjalnego wynikającego z relacji między człowiekiem a wysoko rozwiniętą technologią mogłaby polegać – jak proponuje John Gray Cox – na sprawieniu, aby OSI przyjęła podstawowe wartości humanistyczne, które zintegrowałyby jej aktywność w społecznych interakcjach zachodzących w obrębie świata życia (Lebenswelt).