Pierwsi po Bogu. Papieże w przekazie ikonograficznym obrazka religijnego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2017.5.003Słowa kluczowe
obrazek religijny, ikonografia chrześcijańska, dogmat o nieomylności papieża, autorytet religijny, praktyki dewocyjneAbstrakt
Utrwalona w przekazie dogmatu o nieomylności papieża pozycja biskupa Rzymu w świecie chrześcijańskim możliwa jest do zobaczenia na obrazku religijnym. Jego ikonografia nie tylko informuje o atrybutach papiestwa, ale również symbolicznie pokazuje władzę i autorytet następcy św. Piotra. Jednak współcześnie w coraz większym stopniu postępuje profanizacja urzędu nauczycielskiego Kościoła, który przejmuje świeckie formy rytuału i odwołuje się w przekazie bardziej do aspektów emocjonalnych niż do dogmatyki wiary. Tym samym głowa Kościoła katolickiego w coraz większym stopniu staje się idolem, a nie prze- wodnikiem religijnym; celebrytą, a nie duchowym autorytetem. Postępuje kreacja nowego wzoru papiestwa: przywództwa jednego z nas, kierownictwa mianowanego, niewybieranego bezterminowo. Stawia to przyszłość obrazków religijnych z watykańskim imprimatur pod znakiem zapytania, gdy ich dewocyjne przeznaczenie i sakralna wymowa ostatecznie zanikną.Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Działalność Kościoła rzymsko-katolickiego 1958‒1963, sygn. 125/303, Notatka informacyjna w sprawie nadsyłanych do kraju obrazków religijnych.
Arturo Mari-człowiek, którego zdjęcia opowiadają historię, „Niedziela” 2007, nr 41.
Banaszak M., Z dziejów dyplomacji watykańskiej. Poselstwa obediencyjne w latach 1534–1605, cz. I, ATK, Warszawa 1975.
Borello L., Arte e devozione nelle immaginette (sec. XVIII‒XX), Scuola Grafica Salesiana, Torino 1991.
Cammarano F., Florian A., Santini e Storia di un Editore parigino. Maison Bouasse-Lebel, Astegiano, Marene 2009.
Cook Ch., Stevenson J., Leksykon nowożytnej historii Europy, przeł. W. Gałąska, Książka i Wiedza, Warszawa 2000.
Dudek A., Gratulacje i obawy, „Biuletyn IPN” 2005, nr 4.
Encyclopedia of nineteenth-century photography, red. J. Hannavy, Routledge, New York 2008.
Encyklopedia katolicka, t. 17, red. E. Gigilewicz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012.
Engels T.M., Das kleine Andachtsbild. Prägedrucke und Stanzspitzenbilder des. 19. Jahrhunderts, Verlag Aurel Bongers, Recklinghausen 1983.
Fischer-Wollpert R., Leksykon papieży, przeł. B. Białecki, Znak, Kraków 1996.
Fitych T., Obraz biskupów polskich w oczach nuncjuszów papieskich z połowy XVII wieku, w: Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczpospolitej ze Stolicą Apostolską i Ukrainą, red. M.R. Drozdowski, W. Walczak, K. Wiszowata-Walczak, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2012.
Friszke A., Regionalny Komitet Wykonawczy Mazowsze. Powstanie, struktura, działalność (1981‒1986), w: Solidarność podziemna 1981‒1989, red. A. Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN, Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”, Warszawa 2006.
Grigioni E.G., Pranzini V., Santini. Piccole immagini devozionali a stampa e manufatte dal 17 al 20 secolo, Essegi, Ravenna 1990.
Grześkowiak R., Niedźwiedź J., Nieznane polskie subskrypcje do emblematów Ottona van Veen i Hermana Hugona. Przyczynek do funkcjonowania zachodniej grafiki religijnej w kulturze staropolskiej, „Terminus” 2012, z. 1.
Jarkiewicz K., Ikona polskiej pamięci. Kult Matki Boskiej Częstochowskiej w świecie, w: Pamięć, kultura, edukacja, red. P. Bieś SJ, M. Chrost, B. Topij-Stempińska, Akademia Igntianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
Kała M., Władze wobec drugiej pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny, „Biuletyn IPN” 2002, nr 7.
Kelly J.D.N., Encyklopedia papieży, przeł. T. Szafrański, PIW, Warszawa 1997.
Knoch K., Regionalna Komisja Koordynacyjna w Gdańsku w latach 1982‒1989, w: Solidarność podziemna 1981‒1989, red. A. Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN, Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”, Warszawa 2006.
Łatka R., Polityka władz PRL wobec Kościoła katolickiego w województwie krakowskim w latach 1975‒1980, w: PRL na pochylni (1975‒1980), red.
M. Bukała, D. Iwaneczko, IPN. Oddział w Rzeszowie, Rzeszów 2017.
Majchrzak G., (Nie)chciany pielgrzym, „Biuletyn IPN” 2005, nr 4.
McBrien R.P., Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, przeł. B. Mierzejewska, A. Miziołek, Świat Książki, Warszawa 2003.
McDannell C., Material Christianity: Religion and Popular Culture in America, Yale University Press, New Haven 1995.
Misztal H., Kult świętych, obrazów i relikwii w Kościele katolickim w aspekcie prawa kanonizacyjnego, „Roczniki Nauk Prawnych” 1997, t. 7.
Parzuchowska M., Święte obrazki. Bóg i Ojczyzna, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2016.
Parzuchowska M., Święte obrazki. Część 1. Znak Krzyża Świętego, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2012.
Parzuchowska M., Święte obrazki. Część 2. Życie Świętej Rodziny, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2013.
Parzuchowska M., Święte obrazki. Część 3. Święci i błogosławieni, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2015.
Podręczna Encyklopedya Kościelna, opr. S. Gall, t. XXXI‒XXXII, Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1913.
Przywara A., Przedstawienia dewocyjne na obrazkach świętych jako przedmiot zainteresowań kolekcjonerskich, „Resovia Sacra” 2014, R. 21.
Riebling M., Church of Spies: The Pope’s Secret War Against Hitler, Basic Books, New York 2015.
Schatz K., Prymat papieski od początków do współczesności, przeł. E. Marszał, J. Zakrzewski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
Spamer A., Das kleine Andachtsbild vom XIV. bis zum XX. Jahrhundert, Bruckmann Verlag, München 1930.
Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944‒1990, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
The Catholic Encyclopedia, t. 15, red. Ch.G. Herbermann, E.A. Pace, C.B. Pallen, The Encyclopedia Press, New York 1912.
Wojtyska H.D., Papiestwo w XV‒XVII w. w poszukiwaniu własnej tożsamości, „Kwartalnik Historyczny” 1985, nr 4.
Wolleh L., Das Konzil, II Vatikanisches Konzil (The Council, Vatican II Ecumenical Council), Christian Belser Verlag, Stuttgart 1965.
Zdementowano polskie pochodzenie Piusa X. Na historycznym kongresie w Opolu na Śląsku, „L’Osservatore Romano” 2013, nr 7.
Żurek J., „Da un paese lontano… Polscy biskupi i kapłani u św. Piotra (999–1978), „Biuletyn IPN” 2005, nr 4.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 509
Liczba cytowań: 0
