W służbie edukacji kobiet. Działalność Felicji Boberskiej z Wasilewskich (1825–1889)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2016.3.006Słowa kluczowe
nauczycielka, edukacja kobiet, piśmiennictwo pedagogiczne, myśl pedagogicznaAbstrakt
Głównym celem artykułu jest ukazanie treści dotyczących wychowania i kształcenia kobiet, jakie proponowała w swym pisarstwie Felicja Boberska, wychowawczyni kobiet oraz literatka, lwowianka z urodzenia. Zajmuje ona zaszczytne miejsce wśród kobiet zasłużonych dla życia naukowego, oświatowego i kulturalnego drugiej połowy XIX wieku. Odnotowano wówczas wzmożoną aktywność kobiet w kwestii starań o równouprawnienie w dostępie do edukacji. Boberska była nie tylko publicystką i pedagogiem, ale także prowadziła we Lwowie nowoczesną pensję, aktywnie uczestniczyła we lwowskim życiu społecznym i literackim jako działaczka Towarzystwa Pedagogicznego, starsza nauczycielka w żeńskim seminarium nauczycielskim, współpracowniczka Stowarzyszenia Nauczycielek i lwowskiego Stowarzyszenia pracy kobiet. Była też autorką prac o charakterze pedagogicznym, historycznym, literackim. Całemu jej życiu przyświecała idea poświęcenia i pożytecznej pracy dla innych. Analizując życie i działalność pedagogiczną Boberskiej, trzeba szczególnie wyróżnić dwa aspekty jej aktywności na rzecz edukacji kobiet, a więc pracę zawodową i wysiłek włożony w wychowanie i wykształcenie pokolenia polskich kobiet oraz piśmiennictwo, ze szczególnym uwzględnieniem ukazywania przez nią roli kobiet w życiu naukowym, oświatowym, politycznym. Ponadto w tekście zwrócono uwagę na pewien wzorzec wizerunku kobiety końca XIX wieku, który propagowała ta nauczycielka i publicystka pedagogiczna.
Bibliografia
Bilewicz A., Prywatne średnie ogólnokształcące szkolnictwo żeńskie w Galicji w latach 1867–1914, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.
Boberska F., Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Odczyt Felicji Boberskiej, J. Dobrzański & K. Groman, Lwów 1871.
Boberska F., O Polkach, które się szczególniej zasłużyły Ojczyźnie w powstaniu listopadowym, Wydawnictwo Fundacji im. ś.p. Felicji z Wasilewskich Boberskiej, Lwów 1893.
Boberska F., Narcyza Żmichowska, Wydawnictwo Fundacji im. ś.p. Felicji z Wasilewskich Boberskiej, Lwów 1893.
Boberska F., Karol Baliński, Odczyt Felicji Boberskiej, Odbitka z „Reformy”, Kraków 1882.
Boberska F., Henryk Jabłoński, Odbitka z „Nowej Reformy”, Kraków 1883.
Boberska F., Kościuszko i Kiliński, Gubrynowicz i Schimdt, Lwów 1893.
Boberska F., Joachim Lelewel, Gubrynowicz i Schimdt, Lwów 1893.
Boberska F., Mieczysław Romanowski, Gubrynowicz i Schimdt, Lwów 1893.
Boberska F., Zygmunt August i jego czasy w Polsce, K. Łukaszewicz, Lwów 1884.
Boberska F., Historia literatury polskiej ofiarowana młodym, uczącym się Polkom, T. 1, K. Wild, Lwów 1870.
Boberska F., O kształceniu charakteru: odczyt dla kobiet miany na rzecz Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie dnia 23 lutego 1881 r., Księgarnia Polska, Lwów 1881.
C.K. Seminaria nauczycielskie męskie i żeńskie Królestwa Galicji i Wielkiego Księstwa Krakowskiego w okresie 1871–1896, nakł. Dyrekcyj C.K. Seminaryów Nauczycielskich Galicyjskich.
Czajecka B., Z domu w szeroki świat. Droga kobiet do niezależności w zaborze austriackim w latach 1890–1914, Tow. Autorów i Wydawców Prac Nauk. Universitas. Kraków 1990.
Dąbrowska J. E., Klementyna. Rzecz o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2008.
Dormus K., Kazimiera Bujwidowa 1867–1932. Życie i działalność społeczno-oświatowa, Secesja, Kraków 2002.
Dutkowa R., Żeńskie gimnazja Krakowa w procesie emancypacji kobiet (1896–1918), Księgarnia Akademicka, Kraków 1995.
Falkowska J., Przeciw marzycielstwu. Działalność edukacyjna Anastazji z Jełowickich Dzieduszyckiej (1842–1890), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014.
Habat A., Jadwiga Petrażycka-Tomicka. Życie i działalność, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001.
Kobieta i kultura: kobiety wśród twórców kultury intelektualnej i artystycznej w dobie rozbiorów i w niepodległym państwie polskim: zbiór studiów, red. A. Żarnowska i A. Szwarc, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1996.
Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarca, cz. I i II, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1995.
Kosmowska I., Milkuszyc D., Szycówna A., Kobieta polska jako autorka pedagogiczna, Wydawnictwo Sekcji pedagogiczno-oświatowej projektowanej Wystawy pracy kobiety polskiej, Warszawa 1912.
O kobietach: studia i szkice: wiek XIX i XX, red. J. Hoff, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2011.
Meissner A., Prywatne seminaria nauczycielskie żeńskie w Galicji doby autonomicznej 1896–1914. Powstanie, działalność i kadra nauczycielska, w: Nauczyciele galicyjscy, red. A. Meissner, Galicja i jej dziedzictwo, T. 6, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1996.
Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Galicja i jej dziedzictwo, T. 11, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1999.
Meissner A., Kształcenie nauczycieli w środkowej Galicji 1871–1918, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów 1974.
Mrozowska K., Sto lat działalności kobiet polskich w oświacie i nauce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1971.
Pamiętnik, wydany z powodu ćwierćwiekowego jubileuszu galicyjskich seminariów nauczycielskich, obchodzonego we Lwowie w dniach 19, 20 i 21 listopada 1896 r., nakł. Dyrekcyj C.K. Seminaryów Nauczycielskich Galicyjskich, Lwów 1896.
Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Bydgoszcz 2000.
Pisma Felicji z Wasilewskich Boberskiej, Piller i Spółka, Lwów 1893.
Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, red. W. Jamrożek i D. Żołądź-Strzelczyk, t. II, Wydawnictwo Instytutu Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2001.
Starkel J., Panna Felicja, „Kronika Powszechna” 1912, nr 42.
Suchmiel J., Udział kobiet w nauce do 1939 roku w Uniwersytecie Jagiellońskim, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa 1994.
Terlecki R., Oświata dorosłych i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1990.
Wasylewski S., Boberska z Wasilewskich Felicja 1825–1889), w: Polski Słownik Biograficzny, T. II, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1936, s. 149-150.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 6825/II, Papiery Tadeusza Romanowicza.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 7902/II Pisma Felicji z Wasilewskich Boberskiej.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 5918/II Korespondencja Henryka Schimitta.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 6205/II Korespondencja Wojciecha Kętrzyńskiego.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 8049/I Korespondencja Józefa Kajetana i Pauliny Janowskich.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 7187/II Papiery Bolesława i Marii Wysłouchów.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 5157/II Listy do Felicji Boberskiej od Redakcji „Dziennika Mód”.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps 4363/II Listy Tadeusza Wasilewskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 388
Liczba cytowań: 0
