Rocznik Andragogiczny
Uniwersalizm w kalejdoskopie kultur: w sprawie edukacji globalnej dorosłych
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/RA.2018.04
Abstrakt
Artykuł dotyczy uniwersaliów, czyli powszechników występujących we wszystkich bądź w większości kultur. Przyjęta w nim perspektywa bazuje na przeświadczeniu, iż uniwersalia nie stanowią ani antynomii, ani antytezy do różnorodności kultur. Pogląd ten wpisuje się w głoszony przez coraz liczniejszych antropologów pogląd, iż potrzeba pytań o uniwersalia kulturowe wynika w istocie z wielości i wielokształtności kultur oraz indywidualnych światów życia, konstruowanych przez jednostki żyjące w obrębie zróżnicowanych społeczności. Artykuł odnosi się do edukacji globalnej dorosłego społeczeństwa, służącej porozumieniu i ładowi na świecie. W sytuacji nasilających się tendencji nacjonalistycznych, nawet w krajach historycznie tolerancyjnych, jak: Szwecja, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone Ameryki, warto o tych wyzwaniach i wartościach mówić, zastanowić się nad kształtem (zagadnienia, formy, miejsce, grupy docelowe) edukacji globalnej oraz włączać do ofert edukacyjnych treści inspirujące do refleksji nad tym, co ludziom wspólne. Tekst prezentuje wybrane wątki aktualnej debaty na temat uniwersaliów kulturowych, eksponując zwłaszcza argumenty przemawiające za włączeniem tej problematyki do programów kształcenia pedagogów i oferty edukacyjnej dla dorosłych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Antweiler Ch. (2009), Was ist den Menschen gemeinsam? Über Kultur und Kulturen, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt.
Babicki Z (2016), Praktyczny wymiar edukacji globalnej, [w:] Babicki Z., Kuleta-Hulboj M. (red.), Teoretyczne i praktyczne konteksty edukacji globalnej, Wydawnictwo UKSW, Warszawa, s. 37–60.
Bednarczyk H., Pawłowa M., Przybylska E. (red.) (2010), Życie i uczenie się dla pomyślnej przyszłości: siła uczenia się dorosłych, Polski Komitet UNESCO, Warszawa.
Bröckling U. (2004), Um Leib und Leben. Zeitgenössische Positionen Philosophischer Antrophologie, [w:] Assmann A., Gaier U., Trommsdorff G. (red.), Positionen der Kulturanthropologie, Suhrkamp, Frankfurt/Main, s. 172–195.
Bruner J. (2010), Kultura Edukacji, tłum. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, UNIVERSITAS, Kraków.
Faulstich P. (2013), Menschliches Lernen. Eine kritisch-pragmatistische Lerntheorie, transcript, Bielefeld.
Fried M. H. (1967), The Evolution of Political Society. An Esay in Political Antropology, Random House, New York.
Gaudelli W. (2016), Global Citizenship Education: Everyday Transcendence, Routledge, New York.
Griese H.M. (2002), Multikulturowa pedagogika wobec procesów globalizacji, [w:] Malewska E., Śliwerski B. (red.), Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 111–127.
Huntington S. (2003), Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, tłum. H. Jankowska, Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa, s. 477–478.
Kołakowski L. (2012), Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Wydawnictwo „Znak”, Kraków. Kwieciński Z. (2003), Przedmowa, [w:]
Kwieciński, Z., Śliwerski B. (red.), Pedagogika. Podręcznik Akademicki, t. 1., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 4–17.
Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Mandle J. (2009), Globalna sprawiedliwość, tłum. M. Dera, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Monteskiusz (1957), O duchu praw, tłum. T. Żeleński (Boy), PWN, Warszawa.
Łomny Z. (1996), Człowiek i edukacja wobec przemian globalnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Radom.
Olechnicki K., Załęcki P. (red.) (2002), Słownik socjologiczny, Graffitti, Toruń.
Pasieka A. (2013), Wielokulturowość po polsku. O polityce wielokulturowości jako mechanizmie umacniania polskości, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 129–155.
Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (2014), Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Przybylska E., Nuissl E. (2015), Uczenie się przez całe życie jako koncepcja polityczno- -oświatowa, [w:] Marszałek-Kawa J. (red.), Od pedagogiki do polityki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 117–129.
Rada Europy (2002), Deklaracja z Maastricht w sprawie edukacji globalnej, https:// rm.coe.int/168070eb91 (dostęp: 25.04.2017).
Rogers A. (2003), What ist the Difference? A New Critique of Adult Learning and Teaching, NIACE, Leicester.
Scruton R. (2010), Kultura jest ważna, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
Skolimowski H. (2003), Załamanie się wiedzy, [w:] Wojnar I. (red.), Ten świat – człowiek wtym świecie. Obszary sprzeczności edukacyjnych, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 42–58.
Sztompka P. (2016), Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej, Wydawnictwo „Znak”, Kraków.
Tanaś M. (2006), Głos w Dyskusji, [w:] Instytut Badań Literackich PAN (wyd.), Edukacja humanistyczna w nowym stuleciu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 74–77.
Theiss W. (2016), Solidarność globalna i zadania edukacji (czytając Baumana), [w:] Babicki Z., Kuleta-Hulboj M. (red.), Teoretyczne i praktyczne konteksty edukacji globalnej, Wydawnictwo UKSW, Warszawa, s. 18–36.
Theunissen M. (1981), Der Andere. Studien zur Sozialontologie der Gegenwart, Walter de Gruyter, Berlin, New York.
Wojnar I. (1984), Teoria wychowania estetycznego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Wulf Ch. (2016), Antropologia. Historia – kultura – filozofia, tłum. P. Domański, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
ISSN 1429-186X (print)
ISSN 2391-7571 (online)