Zagrożenia pomiaru cech niejednorodnych i cech rozmytych w badaniach nad edukacją

Sławomir Pasikowski

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/PBE.2017.012

Abstrakt


Celem artykułu jest przybliżenie głównych zagrożeń trafności pomiaru cech rozmytych oraz  cech charakteryzują się dynamiczną strukturą opozycji. Zagrożenia te wynikają głównie z nieadekwatnego modelowania tego rodzaju cech, sztampowego doboru skal szacunkowych w procesie projektowania pomiaru oraz stosowania metod numerycznych niedopasowanych do werbalnego formatu danych, w którym te cechy mogą się wyrażać. W artykule przedstawiono schemat modelowania cech niejednorodnych bazujący na modelach wypracowanych w teorii postaw oraz schemat modelowania cech rozmytych odwołujący się do systemu logiki rozmytej. W konkluzji podkreślono, że zagrożenie trafności pomiaru wspomnianych cech występują także podczas realizacji scenariusza pomiaru. Tym więc, co uzupełnia adekwatne modelowanie, konstrukcję i realizacje badań, jest metodologiczna świadomości i wrażliwość badaczy edukacji.

Słowa kluczowe


edukacja; pomiar; trafność; cechy niejednorodne; cechy rozmyte

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anastasi A., Urbina S. (1999), Testy psychologiczne, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa.

Aron A., Aron E.N., Smollan D. (1992), Inclusion of Other in the Self Scale and the Structure of Interpersonal Closeness, „Journal of Personality and Social Psychology”, No. 63(4), s. 596–612.

Böhner G., Wänke M. (2004), Postawy i zmiana postaw, GWP, Gdańsk.

Breckler S.J. (1994), A Comparison of Numerical Indexes for Measuring Attitude Ambivalence, „Educational and Psychological Measurement” No. 54(2), s. 350–365.

Brzezińska A., Brzeziński J. (2006), Skale szacunkowe, w: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów, PWN, Warszawa, s. 232–306.

Brzeziński J. (1999), Metodologia badań psychologicznych, PWN, Warszawa.

Cacioppo J., Gardner W., Berntson G. (1997), Beyond Bipolar Conceptualizations and Measures: The Case of Attitudes and Evaluative Space, „Personality and Social Psychology Review”, No. 1(1), s. 3–25.

Choynowski M. (1971), Pomiar w psychologii, w: J. Kozielecki (red.), Problemy psychologii matematycznej, PWN, Warszawa, s. 15–42.

Dormandy E., Hankins M., Marteau T.M. (2006), Attitudes and Uptake of a Screening test: The Moderating Role of Ambivalence, „Psychology and Health”, No. 21(4), s. 499–511.

Funke F., Reips U. D. (2012), Why Semantic Differentials in Web-Based Research Should be Made From Visual Analogue Scales and Not From 5-Point Scales, „Field Methods”, No. 24(3), s. 310–327.

Guba G.E. (1981), Criteria for Assessing the Trustworthiness of Naturalistic, „Educational Communication and Technology”, No. 29(2), s. 75–91.

Guilford J.P. (2005), Rzetelność i trafność pomiarów, w: J. Brzeziński (red.), Trafność i rzetelność testów psychologicznych, tłum. E. Hornowska, M. Zakrzewska, GWP, Gdańsk, s. 62–106.

Guion R.M. (2005), O trynitarnej doktrynie trafności, w: J. Brzeziński (red.), Trafność i rzetelność testów psychologicznych, tłum. E. Hornowska, M. Zakrzewska, GWP, Gdańsk, s. 272–287.

Hornowska E. (2009), Testy psychologiczne. Teoria i praktyka, Scholar, Warszawa.

Jankowski K., Zajenkowski M. (2009), Metody szacowania rzetelności pomiaru testem, w: K. Fronczyk (red.), Psychometria, Podstawowe zagadnienia, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Warszawa, s. 84–110.

Jefmański B. (2011a), Nowe podejście w pomiarze opinii respondentów z zastosowaniem skal porządkowych i elementów teorii zbiorów rozmytych – charakterystyka wybranych aspektów metodologicznych, w: K. Mazurek-Łopacińska, M. Sobocińska (red.) Badania marketingowe – metody, nowe podejścia i konteksty badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 184–191.

Jefmański B. (2011b), Pomiar i ocena jakości usług z zastosowaniem liczb rozmytych – aspekty metodologiczne i przykłady zastosowań, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 151, s. 288–300.

Messick S. (2005), Trafność testu a etyka oceny (diagnozy), w: J. Brzeziński (red.), Trafność i rzetelność testów psychologicznych, tłum. E. Hornowska, M. Zakrzewska, GWP, Gdańsk, s. 460–485.

Morse J., Barret M., Mayan M., Olson K., Spiers J. (2002), Verification Strategies for Establishing Reliability and Validity in Qualitative Research, „International Journal of Qualitative Methodsˮ, No. 1(2), s. 13–22.

Nowakowska M. (1975), Psychologia ilościowa z elementami naukometrii, PWN, Warszawa.

Noworol C. (2013), Heurystyki kategorii rozmytych w koncepcji pomiaru psychologicznego, PWN, Warszawa.

Priester J.R., Petty R.E. (1996), The Gradual Threshold Model of Ambivalence: Relating the Positive and Negative Bases of Attitudes to Subjective Ambivalence, „Journal of Personality and Social Psychologyˮ, No. 71(3), s. 431–449.

Schubert T.W., Otten S. (2002), Overlap of Self, Ingroup, and Outgroup: Pictorial Measures of Self-Categorization, „Self and Identity”, No. 1, s. 353–376.

Schuman H. (2013), Metoda i znaczenie w badaniach sondażowych, tłum. A. Grabowska, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Scott W.A. (1969), Structure of Natural Cognition, „Journal of Personality and Social Psychology”, 12(4), s. 261–278.

Stevens S.S. (1946), On the Theory of Scales of Measurement, „Scienceˮ, No. 103(2684), s. 677–680.

Suppes P., Zinnes J.L. (1963), Basic Measurement Theory, w: D. Luce, R.R. Bush, E. Galanter (red.), Handbook of Mathematical Psychology (Vol. 1), Willey, New York – Oxford, s. 1–76.

Walenta K. (1971), Podstawowe pojęcia teorii pomiaru, w: J. Kozielecki (red.), Problemy psychologii matematycznej, PWN, Warszawa, s. 43–64.

Wilson T.D., Lindsey S., Schooler T.Y. (2000), A Model of Dual Attitudes, „Psychological Review”, No. 107(1), s. 101–126.

Zadeh L.A. (1973), Outline of a New Approach to the Analysis of Complex Systems and Decision Processes, „EEE Transactions on Systems, Man, and Cyberneticsˮ, No. 3(1), s. 28–44.

Zadeh L.A. (2009), Fuzzy logic, w: R.A. Meyers (red.), Encyclopedia of Complexity, Springer, New York, s. 3985–4009.




Bookmark and Share




ISSN 1895-4308 (print)
ISSN 2392-1544 (online)

Partnerzy platformy czasopism